Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı 2019 yılına ilişkin girişim özelliklerine göre dış ticaret istatistikleri'ne göre, Türkiye'nin geçen yılki ihracatının yüzde 43,7'si, ithalatının ise yüzde 62,3'ü büyük ölçekli girişimler tarafından yapıldı.

Kurum, dış ticaret istatistiklerini Ocak 2020'den itibaren ayrıntılı olarak genel ticaret sistemine (GTS) göre yayımlamaya başladı. Bu çerçevede, girişim özelliklerine göre dış ticaret istatistikleri de dış ticaret istatistikleri ile uyumlu olacak şekilde GTS'ye göre hazırlandı.

Buna göre, 2019'da 84 bin 332 girişim ihracat, 71 bin 88 girişim ise ithalat yaptı.

İhracatta, 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 19,2 olurken, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 18,9, 50-249 kişi çalışanı bulunan orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 18,2 olarak hesaplandı. İhracatta 250 ve daha fazla çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 43,7 oldu.

İthalatta ise 1-9 kişi çalışanı bulunan mikro ölçekli girişimlerin payı yüzde 10,2, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli girişimlerin payı yüzde 11,9, 50-249 kişi çalışan sayısına sahip orta ölçekli girişimlerin payı yüzde 15,6, 250 ve daha fazla çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin payı ise yüzde 62,3 olarak belirlendi.

İhracatın yarısından fazlası sanayi sektöründen

Girişimin ana faaliyetine göre ihracatın yüzde 56,8'i, ithalatın ise yüzde 53,4'ü sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti ticaret olan girişimlerin ihracattaki payı yüzde 39,7, ithalattaki payı ise yüzde 32,5 düzeyinde hesaplandı.

Sanayi sektörünün ihracatının yüzde 68,9'u 250 ve fazla çalışanlı büyük ölçekli girişimler tarafından yapıldı. Ticaret sektörünün ihracatında ise yüzde 91,4'ünün 1-249 kişi çalışanı olan küçük ve orta ölçekli işletmeler (KOBİ) gerçekleştirdi.

Sanayi sektörü tarafından yapılan ithalatta, 250 ve daha çok çalışanı olan büyük ölçekli girişimlerin payı yüzde 80,5 oldu. Diğer sektöründe, KOBİ'lerin payı yüzde 29,7'den yüzde 29,8'e yükselirken, büyük ölçekli girişimler yüzde 70,1 pay ile önde olmaya devam etti.

Ana faaliyeti sanayi olan girişimler, geçen yıl ihracatlarının yüzde 48,7'sini Avrupa Birliği (AB) ülkelerine, yüzde 14,7'sini Yakın ve Orta Doğu ülkelerine yaptı. AB ülkelerine yapılan ihracatın yüzde 65,2'sini sanayi, yüzde 33'ünü ticaret ve yüzde 1,7'sini diğer sektöründeki girişimler oluşturdu.

Ana faaliyeti sanayi olan girişimler, ithalatlarının yüzde 35,5'ini AB'den, yüzde 21'ini diğer Asya ülkelerinden, yüzde 17,5'ini ise AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerinden gerçekleştirdi. Söz konusu girişimlerin en çok ithalat yaptığı ülke grupları sırasıyla yüzde 32,7 ile AB, yüzde 29,6 ile diğer Asya ve yüzde 13,5 ile AB üyesi olmayan Avrupa ülkeleri oldu.

İmalat sanayi ürünleri ihracatının yüzde 58,2'sini ana faaliyeti sanayi olan girişimler, yüzde 38,7'sini ise ana faaliyeti ticaret olan girişimler gerçekleştirdi. Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin yaptığı ihracatın ise yüzde 96,5'ini imalat sanayi ürünleri, yüzde 1,9'unu tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünleri oluşturdu.

Öte yandan imalat sanayi ürünleri ithalatının yüzde 50,6'sı sanayi, yüzde 38,8'i ticaret ve yüzde 10,6'sı diğer sektörlerdeki girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti sanayi olan girişimlerin ithalatının yüzde 72,8'ini imalat sanayi ürünleri, yüzde 4,7'sini tarım, ormancılık ve balıkçılık ürünleri, yüzde 4'ünü ise madencilik ürünleri oluşturdu.

İthalatın yüzde 57,5'ini ilk 100 girişim tarafından gerçekleştirildi

İhracatın yüzde 43,1'ini, ithalatın ise yüzde 57,5'ini ilk 100 girişim yaptı. En çok ihracat yapan ilk 5 girişim toplam ihracatın yüzde 15,7'sini, en çok ithalat yapan ilk 5 girişim ise ithalatın yüzde 23,4'ünü gerçekleştirdi.

Sanayi sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin sektördeki payı yüzde 17,8, ticaret sektöründe en fazla ihracat yapan ilk 5 girişimin sektördeki payı ise yüzde 12,7 olarak belirlendi.

Sanayi sektöründe en fazla ithalat yapan ilk 5 girişimin sektördeki payı yüzde 21,1 iken, ticaret sektöründe en fazla ithalat yapan ilk 5 girişimin sektördeki payı yüzde 13 oldu.

Girişimlerin yüzde 50,5'i tek ülkeden ithalat yaptı

Girişimlerin yüzde 44,2'si tek ülkeye ihracat yaparken, yüzde 16,5'i iki ülkeye ihracat yaptı. Yirmi ve daha fazla ülkeye ihracat yapan girişimlerin oranı yüzde 4,5 iken, bu girişimlerin ihracattaki payı yüzde 60,2'yi buldu.

Girişimlerin yüzde 50,5'i tek ülkeden, yüzde 15,8'i ise iki ülkeden ithalat yaptı. Yirmi ve daha fazla ülkeden ithalat yapan girişimlerin oranı yüzde 2,3 iken, bu girişimlerin ithalattaki payı yüzde 51,8 olarak belirlendi.