Döviz kurunun Kasım’da başlayan ve devam eden dalgalanmaları tedarik zincirini sarstı. Kur krizi, finans sektöründen reel sektöre, son tüketiciden yeni nesil teknoloji şirketlerine kadar tüm sektörleri olumsuz etkiledi. Bu kadar sert döviz hareketi beklemiyorduk diyen Turan Seramik Yönetim Kurulu Başkanı Burhan Çakmak, önümüzü göremiyor ve ürün fiyatlandırmaları yapamıyoruz diyor. Çakmak, ’’Uzun vadeli projeksiyonlar çizemiyoruz. Şu an müşterilerimiz bile ellerindeki ürünleri stoklarında bekletiyorlar, bekle gör moduna geçtiler. Yurt dışından aldığımız ham maddelere döviz bazında zamlar geliyor. Plastik ham maddesinde ve üretiminde sorunlar var. Cam, MDF, demir-çelik sektörlerinde büyük sıkıntı var. Yeni bir eksende buluşmamız gerek. Piyasalarda da bir karasızlık hâkim. Ülkeyi yönetenler ekonomi konusunda bizleri zora düşürmüştür. Ekonomiye maalesef güven yok.’’ diye konuştu.

Turan Seramik’in Yönetim Kurulu Başkanı Burhan Çakmak, sektörün başarılı ve deneyimli yöneticilerinden biri olarak dış pazarda elde ettiği payı artırmak için pek çok yeniliğe imza attı. Bu yıl içerisinde 15 milyonluk bina ve arsa satın alan şirket ,2022 yılı içinde 30 milyonluk yatırımı gündemine aldı. Çakmak, ön hazırlıklarımızı tamamladık piyasaların biraz durulmasını bekliyoruz diyor.’’ Seramik konusunda bir hamlemiz olacak. Ön hazırlıklarımızı yaptık. Yurt dışında alacağımız makineler var. Klozet kapakları bizim önemli bir parçamız ve ithal ediyoruz. 2022’deki yatırım ile bu kapakları kendimiz üreteceğiz. ‘’diye ifade ediyor.

• Bugün Turan Seramik deyince karşımızda nasıl bir yapı, nasıl bir büyüklük var?

Turan Seramik, ‘Turavit’ markasıyla ürünler üreten bir sanayi kuruluşudur. Bünyemizde 340 kişiye istihdam sağlıyoruz. Üretimimizin yüzde 40’ını ihraç ediyor, yüzde 60’ını da iç piyasada değerlendiriyoruz. Türkiye’ye sanayi sektöründe katma değeri en yüksek üretim alanlarından birinde çalışıyoruz. Ürünlerimizin içinde ithal oranı çok az seviyelerde birkaç parçayı ve enerjiyi dışardan ithal etmek zorunda kalıyoruz.  Enerji konusunu Karadeniz’den çıkartılacak doğalgaz ile kapatmayı umut ediyoruz. Parça konusunda da kendi bünyemizde bir üretim tesisi kuracağız. İthalattan en az şekilde etkilenmek istiyoruz. Dış pazarlardaki firma yüzümüz çok iyi düzeyde. Çok güzel geri dönüşler alıyoruz. Dış pazarlardaki elde ettiğimiz payları arttırma girişimleri yapıyoruz. Çalışanlarımızın emeğiyle güzel işlere imza atıyoruz.

• Yeni yatırım planlarınız var şuan ki ekonomik konjonktürün buna etkisi nasıl olacak?

Yatırım kararlarımızı etkileyen en önemli unsur öngörülebilirlik. Dövizin bu kadar sorunlu olduğu bu dönemde elbette gözümüzü korkutuyor. Piyasanın biraz durulmasını bekleyeceğiz. Ham madde sıkıntısı çekmeden üretim yapabilirsek önümüzü görebiliriz. Piyasaların talebi noktasında sorunlar yok ürettiğimiz ürünü satabiliriz. 2022’nin ilk 6 aylık dönemine kadar taleplerin hızlı devam edeceğini düşünüyoruz. Ondan sonra ki süreçte neler olacağını ön göremiyoruz. Uzun vadeli planlar yapmak çok zor. Yatırımlarımızı ihracat planlarımıza göre yapıyoruz. İç piyasaya göre yatırım yapmıyoruz. Sarmalın içerindeyiz ve kısa zamanda bundan kurtulmak istiyoruz.

• Sektörle ilgili neler söylemek istersiniz?

Seramik sektörünün geleceğini oldukça iyi şekilde görüyoruz. Avrupa seramik üretimi konusunda iyi noktada değil. Avrupa’daki enerji krizinden sonra üretimlerini durduran firmalar oldu. Fuara gelen müşteriler fiyat değil mal sormaya gelmişler. Şirketin devamlılığını sağlamak zorundayız. Fuarlarda gördüğümüz en önemli gerçek yatırıma devam etmemiz gerekiyor.

HERKES ARALIK AYINDAKİ MALİYET ARTIŞLARINI BEKLİYOR

• Lojistik ve tedarik konusunda ki sorunlarınız neler?

Lojistik, konteyner ve tır konusunda aksamalar yaşıyoruz. Geçen yıl Ordu-Milas arası gemi nakliyesi tonda 11 dolardı. Bu sene 24-25 dolar. Şu anda denizcilik kara yollarını geçti. Karayollarında da araç gibi sorunlar var. Vadeli satışlar sorun olmaya başladı. Piyasalar nakit satışa döndü. Karışıklık içerisindeyiz. Sektörde iç piyasada talepler karşılanamıyor. Ne olacağı belli değil. Herkes Aralık ayındaki maliyet artışlarını bekliyor. Bazı ham maddelerin geleceği ile tehlikelerimiz var. Bulamama gibi sorunlar yaşıyoruz. 5-6 aylık stok yapmıştık o yüzden çok sorun yaşamadık ama bundan sonrası için yaşayabiliriz. Tedarik zincirleri çok sorunlu. Bu durum biraz daha sürecek. Türkiye’nin ihracatının 200 milyar dolar seviyelerine çıkmasında bundaki aslan yapı Avrupa’dır. Avrupa’da önemli bir tedarikçi konumundayız. Çin’den boşalan talep alanlarına Türkiye’ye kaydı. Kur dalgalanmaları yaşamazsak, istikrasızlıklar olmasa ülke ekonomimiz çok dinamik ve iyi hale gelecek.

• İşveren olarak asgari ücret ile ilgili beklentiniz nedir?

2022 yılında uygulanacak asgari ücretin çalışanlarımızı ve tüm işçileri mutlu etmemesini istiyoruz. Beklediğimiz asgari ücret gelmezse biz çalışanlarımızın ücretlerini asgari ücretin üzerinde vereceğiz. Çalışanı mutlu etmeden verimli işler çıkartmak imkânsız.

• Gıda güvenliği konusunda neler söylemek istersiniz?

Ülkemizde gördüğüm şey ,özellikle yerli gıdalarının ülkeye yetmemesi halinde ihracatı yasaklanabilir. Un, şeker ve yağ ülkede sorun haline gelmeye başladı. Türkiye şu an şeker ihraç ediyor. Şekerde yurt dışına ihracatını limitli hale getirilirse bunlar dengelenir. Gıda her şeyden önemli. Özellikle Türkiye’de gıda planlamasını yapılmalıdır. Üreticiyi mutlu hale getirmeden gıda güvenliğini kontrol altına alamayız. Gıda ve tarım planlamasını doğru yapmamız lazım. Tedarik malzemeleri olmadan devam edebiliriz ama gıdasız ilerlemek çok zor.

 OSB İLE İLGİLİ DÜŞÜNCELERİM OLDUKÇA HAYAL KIRIKLIĞI

• Ordu ekonomisi hakkında düşünceleriniz neler?

Ordu ekonomisinin ana malzemesi fındıktır. Fındık konusunda çok büyük sıkıntılar var. Piyasa fiyatı 2 dolar bazında. Bu kabul edilemez. En kötü 3 dolar olması gerekiyor. Bölgemiz fındıktan dolayı yılbaşına kadar çok fazla etkilenmiyor ama yıl başından sonra bu sorunlardan etkileneceğiz. Yerli sanayicinin fındık konusunda fiyat belirleme kontörlü kalmadı. TMO’nun dolar bazında fiyatları güncellemesi lazım. Vatandaşı yok sayarsanız bunun altından kalkmak çok zor. Ordu’ya turizm şehri demek için işin çok çok başındayız. Yatak kapasitesi yeterli seviyede değil. Çambaşı Kayak Merkezi var ama ulaşım alanları sorunlu. Bunları çözmek gerekiyor.  İyi yoldayız. Daha hızlı gidersek çok daha iyi işler olacaktır. OSB ile ilgili düşüncelerim oldukça hayal kırıklığı. Önemsiz işlere paralar harcayanlar en önemli iş için para bulamıyorlar. Popülizmin ön plana çıktığı yerlerde bu tür sorunları yaşamak mecburiyetindeyiz. Popülizm bu ülkenin en büyük hastalığıdır. Neler yapacağımızı ön görüp yolumuzu o şekilde çizip planlarımızı o şekilde yapmalıyız. Proje tamamlama sürelerini kısaltmalıyız.

• Karadeniz Ekonomi okurlarına yeni yıl mesajınız nedir?

2022 yılı ülkemiz için hayırlara vesile olsun. Ümitsizlik en kötü şeydir. Ümitsiz olmayalım. Gayretimizi eksik etmeyelim. İşi şansa bırakmayacağız. Türkiye çok büyük büyük bir ülke. Halkımız reel sektöre güvensin.

MURAT GÜRSOY / KARADENİZ EKONOMİ