Karadeniz Bölgesi’nde herkesin içinde bir girişimcilik hissi vardır

Trabzon Ekonomisinin geldiği nokta ve hedefleri nedir?

Trabzon tarih boyunca hep ticaret merkezi olmuştur, bu konumunu da sürdürmeye devam ediyor. Ticaretin gelişmesine bağlı olarak sanayinin geliştiğini görmekteyiz.  Bunu incelediğimiz zaman şu andaki ticari sistemde globalleşen bir ticari yapı içerisinde artık bayilik yani distribütörlük sistemi ön plana çıkıyor. Kar hacminin minimum seviyelere inmesine bağlı olarak da iş adamlarımız artık bir taraftan da kendilerini korumak, biraz daha fazla kar etmek ya da riskleri ortadan kaldırma adına üretimi tercih etmeye başladılar. Girişimcilerimizin bu düşünceyle birlikte üretimi de ön plana çıkarttıklarını görebiliyoruz. Karadeniz Bölgesi’nde herkesin içinde bir girişimcilik hissi vardır.

Dubai ve Suudi Arabistan’da güçlü fuarların toplantılarına katıldık

Trabzon ilinde son yıllarda turizm alanında nasıl adımlar atıldı?

Ticari konulara ek olarak hizmet sektörü de eklenmeye başladı. Bunun başında da bildiğimiz gibi turizm gelmektedir. 2011-2012 yıllarında bölgede turizmin tamamen durmuştu. Ondan sonra da çözüm arayışlarımızla birlikte turizmi ön plana çıkaramaya başladık. Bunun esas nedeni bölgenin sıcak para girişiyle biraz daha bu sektöründe pay almasını arzu ettik. Geçmişte baktığımız zaman bölgemize batılı turist oldukça fazla geliyordu. Bölgenin doğal ve tarihi güzellikleri, gelenekleri, kültürel yapısı çok farklı. Fakat batılı turistler kesilince artık yeni arayışlar içerisinde körfeze döndük. Körfez ülkelerini, ülkemize özellikle bölgemize nasıl çekeriz konusunda düşündük. Dubai’den başlamak üzere Suudi Arabistan’a kadar çok güçlü fuarların toplantılarına katıldık.

Bölgemizde turisti uzun süreli tutmaya başladık

Trabzon gelecek turistleri memnun edecek alt ve üst yapılara sahip midir?

İlk yıllarda arz talep dengesinin karşılanmasında alt yapı noksanlığımız vardı. Altyapı noksanlığı birden kendini ortaya koyunca hızlı bir şekilde yatırımlar yapılmaya başlandı. Bugün sadece konaklamada 60 bine yakın bir kapasitede olduğunu görebiliriz. Bunun yanında yeme içme yerleri de oluşmaya başladı.  Turizme bağlı olarak altyapının yapılması ve kamu yatırımlarının ön plana çıkması hızlandı. Ticaret ve Sanayi Odası olarak ortak bakış açımız bölgenin tamamen bir bütün şekilde turizmden yeterli payı almasıdır. Bugün bile yapmış olduğumuz turizm tanıtımlarında Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Gümüşhane’nin tamamının görüntülerini birlikte vererek Karadeniz bölgesine gelen turistin daha uzun süre kalmasını arzuluyor ve bu konuda çalışıyoruz. Daha önce Trabzon’a Arap ülkelerinden turistlerin konaklama geceliği 1,2 gündü fakat şimdi 7 günün üzerlerine çıkmaya başladı. Bu şunu gösteriyor, bölgede turisti daha fazla tutabiliyoruz. Bu durumunda bölgeye katkısının daha fazla olduğunu görebiliyoruz. Bu doğrultuda bakınca turizmi sadece Trabzon olarak görmedik bundan sonrada görmeyeceğiz.

Karadeniz’e 3 milyon turist çekmek istiyoruz

Hangi bölgelerden turist çekmek istiyorsunuz?

Biz pandemi öncesi 500 bin civarında bir Arap turiste hitap ettik. Pandemi geçtikten sonra da bu rakamları çok rahat yakalayabileceğimizi göreceğiz. Suudi Arabistan’ın almış olduğu kararla onlar gelmiyor ama onların dışında birçok ülke direkt uçuşla veya İstanbul üzerinden bölgemize gelmeye devam ediyor. Çalışmış olduğumuz pazarlarda aksaklık olabilir düşüncesiyle başka ülkeleri özellikle Hindistan’ı, Malezya’yı, Kuzey Afrika ülkelerini dikkate almaya başladık. Amacımız daha geniş alanda daha fazla turisti getirip Karadeniz’de ağırlanmasını istiyoruz. Burada geçtiğimiz yıllarda Karadeniz Bölgesi 3 milyon yabancı turiste ev sahipliği yapacak diye bir hedef koymuştuk, bu hedefimizden caymadık bu hedef için çalışmalara devam ediyoruz. Tabi bunu bütün iller olarak görerek hareket etmemiz lazım. Şehrimize de önemli miktarda para girişi var. Kişi başına günlük 200 doların üstünde net harcamalar tespit ettik.

Trabzon’da bulunan sanayi bölgelerindeki son gelişmeler neler?

Bugün Trabzon’a baktığınız zaman pandemi öncesi 1,3 milyar dolarlık bir ihracatı vardı. Pandemi sonrası biraz geriledi. Karadeniz Bölgesi istediği zaman şartları zorlayarak ekonomisinin gelişimine önemli bir katkı sağlayabiliyor. Trabzon’da ve bölgede sanayinin gelişmesinde önemli adımlar atıldı. Trabzon’da 4 tane Organize Sanayi Bölgesi var, bunların içleri tamamen doldu ve genişleme alanlarında çalışılıyor. Diğer taraftan da yine bildiğiniz gibi Vakfıkebir 4. Sanayi bölgemizde önemli miktarda tahsis önümüzdeki günlerde yapılacak. Tabi sanayilerin bu şekilde gelişmesi KOBİ’lere dönük sanayinin gelişmesi açısından oldukça önemli bir gelişme.

Endüstri Bölgesi’nin kurulmasıyla teknolojik bir üs haline geleceğiz

Bölgede devam eden projelerle birlikte hangi alanlarda hedeflemeyi planlıyorsunuz?

Trabzon’da yatırım adası olarak tanımladığımız bir projemiz var. Bu projemizin de artık uygulama projesi tamamlanmak üzere. Tamamlandıktan sonra da bölgemizde orta ve yüksek teknolojik ürünlerin üretimi konusunda bir adım atılmış olacak. Bu faaliyet bölgemize teknolojinin gelmesi ve buna bağlı olarak da özellikle yan sanayinin teknolojik yönden gelişmesine ve 20 binin üzerinde bir istihdam sağlanmasına katkı sağlayacak. Yine bahsettiğim gibi teknolojik konularda insanların çalışması açısından bakınca insanlar önemli bir adım.  Sadece böyle bir yerden yaklaşık 2 milyar dolar civarında ihracatın olabileceğini ön görüyoruz. Bunun yanında yatırıma baktığımız zaman yaklaşık 2.5 milyar dolar civarında bir üstyapı yatırımının olabileceği bir projeden bahsediyoruz.  2022 yılında bununda temelinin atılacak ve Karadeniz Bölgesi’ne değil Türkiye’ye hizmet edecek. Endüstri Bölgesi’nin kurulması bu doğrultuda teknolojik sanayinin bölgemizde gelişmesi şart. Karadeniz Bölgesi genel anlamda Rusya, Kafkaslar, Türki Cumhuriyetler, İran’a hitap ediyor. Bütün bunları dikkate aldığımız zaman en güvenli yatırım yerinin Trabzon ve bölgemizin olduğunu söylemekte yarar var. Dolayısıyla önümüzdeki süreç burada yatırım konusunda gerek yerli gerekse yabancı yatırımcıların şehrimize ve bölgemize gelmesi konusunda önemli adımlar atılmış olacaktır.

Çok iyi bir üniversiteye sahibiz

Endüstri Sanayi Bölgesi’nin kurulmasıyla nasıl bir Trabzon oluşturmayı hedefliyorsunuz?

Sanayimizin karmaş sanayi olduğunu görüyoruz. Endüstri Bölgesi’nin yapılmasıyla birlikte sektör olarak belirli teknolojik sanayide bölgemize gelecektir. Düşük katma değerli rakamlarda ihracat yapıyoruz. Teknolojik ürünlerin üretimi başladığı takdirde ülkemizi ihracatta birim başına katma değer yükselmesi de artacaktır. Daha üst seviyeye çıkmamız açısından da yüksek teknolojiyi bölgemizde değerlendirmemiz gerekiyor. Çünkü şehirlerimizde çok güzel üniversitelerimiz var. Trabzon, Karadeniz Teknik Üniversitesi gibi çok köklü Türkiye’nin ilk kurulan üniversitelerinden bir tanesine sahip. Mühendislik ve teknik dalda oldukça iyi. Dolayısıyla önümüzdeki süreçte sanayinin gelişimi oldukça iyi bir seviyede olacağız.

DOKA’nın yapmış olduğu çalışmalar çok kıymetli

DOKA’nın performansını nasıl buluyorsunuz önümüzdeki süreç ile ilgili neler söylemek istersiniz?

Doka performans olarak oldukça iyi. DOKA’nın vermiş olduğu desteklere sadece buna maddi olarak bakmamak gerekiyor. Maddiyatın dışında verilen hizmetlerde patörizör görevi gören küçük miktardaki paraların aslında çok büyük hizmetlere karşılık geldiğini belirtmekte yarar var. Bu bakımdan DOKA 6 ilde yapmış olduğu çalışmalarla sürekli üretimin, turizmin, hizmet sektörünün yanında olmuştur. Aynı zamanda bölgenin altyapı ihtiyacının karşılanması için önemli adımlar attığını söyleyebiliriz. Bu bakımdan performansı oldukça iyi bundan sonrada inanıyorum ki böyle devam edecektir.

2022 yılında nasıl bir ekonomik tablo bekliyorsunuz?

2022 yılından beklentilerimizin en başında sağlık geliyor. Pandemi etkisinin halk sağlığı açısından çok önemli olduğunu belirtmek istiyorum. Eğer sağlığımız varsa işlerimiz iyi gider sağlığımız yoksa bunların iyi gitmeyeceği aşikardır. Bu bakımdan pandemiden kurtulmamız için özellikle aşılama çok çok önemli. Belki önümüzdeki günlerde değişen varyantlara bağlı olarak farklı aşılarda gündeme gelebilecek. Bu aşılar konusunda gerekli titizliği göstermeliyiz. Gerek topluma açık yerlerde gerekse işyerlerinde, çalışma ortamlarında aşı olmayan insanın kalmaması gerekmektedir. Bu toplum sağlığı açısından çok önemlidir. Biz burada bunları düşünürken diğer taraftan da elbette bütün vermiş olduğumuz hizmetler ekonomiye dayalı olarak devam edecektir. Ekonominin içerisinde iş gücü olmadan ekonominin gelişemeyeceği açıktır. 2022 yılında ekonomik yönden atılacak adımları atmak suretiyle büyümemizi biraz daha ön plana çıkartmak üretimi biraz daha planlı ve programlı bir şekilde yapmak gerekiyor. Amacımız üretimi, ihracatı, istihdamı dikkate almak suretiyle çalışmalarımızı sürdürmek olacaktır.