Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu Üyesi Arslan Soydan, Karadeniz Bölgesi tarımının karşı karşıya olduğu üç temel başlığı işaret etti: İklim değişikliği, artan üretim maliyetleri ve tarımda genç nüfusun giderek azalması. “Fındık özelinde yaşanan her gelişme, artık yalnızca bir tarımsal sorun değil, aynı zamanda yapısal bir ekonomi meselesidir” diyen Soydan, önümüzdeki dönemde bölgeye özgü destek mekanizmalarının kurulmasının kaçınılmaz olduğuna dikkat çekti.

KARADENİZ ARTIK İKLİMSEL İSTİSNA DEĞİL

 Soydan’a göre Kara deniz, bugüne dek iklim değişikliğinden görece az etkilenen bölgeler arasında sayılıyordu. Ancak tablo değişmeye başladı. “Zamansız ve düzensiz yağışlar, toprak suyunun yetersizliği ve artan kuraklık sinyalleri, fındık üretimini doğrudan etkiliyor. Artık sulama sistemlerini konuşmak, sadece ova tarımına özgü bir planlama değil, Karadeniz için bir zorunluluktur” dedi.

YÜKSEK RAKIM VE MEYİLLİ ARAZİLER MALİYETİ BÜYÜTÜYOR

Ordu, Giresun ve Trabzon gibi fındıkta merkez sayılan illerde üretim alanlarının %85’inden fazlası ya maç arazilerden oluşuyor. Soydan, bu topografyanın doğrudan maliyet baskısı yarattığını vurguladı: “Bu arazilere makinalı tarım giremiyor. Gübre, ilaç ve işçilik kalemleri neredeyse tamamen manuel yapılıyor. Maliyet yükselirken, fiyatların bölge ortalamasına göre belirlenmesi, üreticinin gelirini baskılıyor.”

KOKARCA TEHDİDİ VE İLAÇLAMA YÜKÜ

Son yıllarda fındık üreticisinin gündeminde yer alan kahverengi kokarca istilasının da ayrı bir yük getirdiğini belirten Soydan, “Üretici, sezon boyunca 4-5 kez ilaçlama yapmak zorunda kalıyor. Bu da hem ekonomik hem çevresel maliyetleri artırıyor. Yeni dönemde, zararlı mücadelelerine özel teşvik sistemlerinin devreye alınması gerekiyor” dedi.

ALTERNATİF ÜRÜN TARTIŞMALARINA TEMKİNLİ YAKLAŞIM

Son dönemde dillen dirilen aromatik bitkiler ve kivi gibi ürünlerin fındığa alternatif olabileceği yönündeki söylemlere karşı dikkatli olunması gerektiğini ifade eden Soydan, “Meyilli arazilerde fındığın yerini başka bir ürünün alması mümkün değil. Toprağın tutunmasını sağlayan, bölgeyle bütünleşmiş bir bitki örtüsünden söz ediyoruz. Bu alanlarda yapılacak dönüşüm, yalnızca tarımsal değil, ekolojik bir risktir” dedi.

GENÇ NÜFUS TARIMDA TUTULAMAZSA ÜRETİM DENGESİ KIRILIR

Soydan’ın özellikle üzerinde durduğu bir diğer başlık ise tarımın yaşlanan demografisi. “Genç nüfusu kırsalda tutacak destekler olmadan, üretimin sürdürülebilirliğinden söz edemeyiz. Tarıma dönük teşvik projelerinde gençlerin erişi mini kolaylaştırmak, sosyal güvenlik ve finansman gibi yapısal konuları çözüme kavuşturmak gerekiyor” açıklamasında bulundu.

BÖLGESEL VE ÜRÜN BAZLI DESTEK POLİTİKASI ÇAĞRISI

TZOB Yönetim Kurulu Üyesi Arslan Soydan’ın değerlendirmesi, Karadeniz’in artık geleneksel destek politikalarıyla yönetilemeyecek bir üretim yapısına sahip olduğunu ortaya koyuyor. “Fındık gibi yüksek rakımda, meyilli arazilerde yetişen stratejik ürünler de yeni bir modellemeye ihtiyaç var. Maliyet-fiyat dengesinin sağlanabilmesi için bölge bazlı ve arazi tipi odaklı destek sistemleri hayata geçirilmeli. Aksi takdirde üretici ürününü dalda tutmakta zorlanacak” dedi.

Soydan, çay ve kivi gibi diğer bölgesel ürünlerin de benzer şekilde stratejik değer taşıdığını belirterek, “Boş alanlarda çeşitlilik yaratılabilir, ancak ana ürünlerden vazgeçmek böl ge ekonomisini zayıflatır” uyarısında bulundu.