Enflasyonla mücadele kapsamında parasal sıkılaşma önlemlerinden fazlasıyla nasibini alan sanayi sektöründe yaşanan küçülme, istihdam piyasasında da stresi artırdı. TÜİK tarafından açıklanan 2025’in ikinci çeyreğine ilişkin İşgücü İstatistikleri de sanayideki gidişata ilişkin olumlu sinyal vermedi. Buna göre yılın ikinci çeyreğinde istihdam edilenlerin sayısı bir önceki çeyreğe göre 106 bin artarak 3 milyon 34 bin kişi olurken; sadece bir çeyrekte sanayi istihdamı 156 bin kişi azaldı. Sanayi istihdamının en büyük rakibi olan hizmetler sektöründe ise istihdam aynı dönemde 174 bin kişi artmış durumda.

Sanayi istihdamında önü alınamayan küçülme, pandemiden yakın zamana kadar firmaların ‘eleman bulamıyoruz’ serzenişlerini de azaltmış durumda. Çeşitli sektörlerden iş dünyası temsilcileriyle yaptığımız görüşmelere göre, şu anda birçok sektörde özellikle mavi yaka çalışan bulma sorunu kısmen rahatlamış görünüyor. Ancak hizmet sektörü hala imalat sanayi istihdamının karşısındaki en büyük rakip... Bunun yanında sektör temsilcileri, hizmet sektörüne kayışların sürdüğünü, ancak eskisi kadar yoğun olmadığını dile getiriyor. Şu anda çalışanların da firmaların içinden geçtiği dönemin farkında olduğunu söyleyen sektör temsilcileri, maaş zamları ya da iyileştirme taleplerinin de geçmişe göre daha az olduğunu, hem firmaların hem de çalışanların işini koruma çabasının daha ön planda olduğunu dile getiriyor.

Önder: Yatırım yok, küçülen çok 

Konuya ilişkin görüşlerine başvurduğumuz Züccaciyeciler Derneği (ZÜCDER ) Başkanı Burak Önder, son rakamlara göre sanayi üretimi ve ihracatın büyümeye devam ettiğini, diğer taraftan ise iki yıla yakın süredir PMI endekslerinin eşik değer 50’nin altında seyrettiğini hatırlattı. Bunun bir tezat olmadığını kaydeden Önder, “Türkiye sanayisi ve ihracatı otomotiv, savunma gibi sektörlerin büyümesi ile büyüyor. Lakin diğer pek çok sektörde işlerin yolunda olduğunu söyleyemeyiz. Gerek ihracat pazarlarında gerekse içerde üreticiler zorlanıyor. Bunun sonucu olarak yatırımlar istenilen düzeyde değil. Hatta pek çok sektörde firmalar bu nedenle bırakın yatırımı, küçülmeye gidiyor. Bunun da bir tezahürü olarak öncelikle beyaz yakada kolaylıkla istenilen personel bulunabiliyor. Bununla birlikte önceleri mavi yaka personel bulmak da çok zordu. Çünkü Türkiye’de hizmet sektörü de son derece hızlı büyüyordu. Bugün mavi yakada personel bulma sorunu da eskiye göre azaldı. Eğer süreç bu şekilde devam ederse önümüzdeki süreçte işsizlik rakamlarında yukarı yönlü hareketleri görebiliriz” diye konuştu. “Bırakın ne güzel yüksek teknoloji ürünlerinde büyüyoruz” demenin de tek başına yeterli olmadığını savunan Önder, “Bunun için dahi orta ve düşük teknoloji ürünleri ihtiyacınız var ve Türkiye sanayisinin bu kısımda kasları gelişmiş. Kamunun da işinin kolay olmadığını görüyoruz. Elimizde kısıtlı kaynaklar var ve çözmemiz gereken enflasyon sorunu var. Lakin Türkiye sanayiden uzaklaşmaması gerekiyor” uyarılarında bulundu.

Fayat: Piyasada tedirginlik artıyor 

TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sanayi Meclisi Başkanı Şeref Fayat, çalışanların da son dönemde genel olarak piyasadaki firmaların durumlarını iyi görmedikleri için tedirgin vaziyette olduğunu ve işlerini koruma çabasında olduğunu aktardı. “Duyuyoruz ki çalışanlar zam ya da fark istemeyi bıraktılar” diyen Fayat, “Önceleri bizim kaybettiğimiz istihdam özellikle hizmet sektörüne geçerek çok rahat iş buluyordu. Ancak son dönemde piyasadan duyduğumuz artık hizmete geçişin de çok rahat olmadığı. Bu nedenle şu anda imalatta eleman arayan firmalar artık çok daha hızlı bulabiliyorlar. Ne kadar işsizlik düşüyor gibi görünse de, geniş tanımlı işsizliğin arttığını, çok daha fazla işsiz olduğunu ama bu insanların iş bulma umudunun olmadığını görüyoruz. Bu dönem kolay kolay geçecek gibi değil. Bu durum da tedirginliği artırıyor” dedi. “Geçen ay savunma sanayindeki hareketlilik nedeniyle sanayi üretiminde kıpırdanma olsa da, PMI verileri de gösteriyor ki sanayinin genelinde sıkıntı çok daha büyük” diyen Fayat, “Piyasada sıkışıklık devam ediyor. Bu nedenle istihdamını daha da eksilten ya da daha olumsuz karar almak zorunda olan firmaların sayısı da artıyor” ifadelerini kullandı.

Eroğlu: Hizmet sektörü hala en büyük rakip

TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclisi Başkanı Yavuz Eroğlu, istihdam piyasalarında son dönemde yaşanan gelişmeleri değerlendirdi. Aynı zaman PAGEV Başkanı da olan Eroğlu, imalat sanayi istihdamının önündeki en büyük rakibin hizmet sektörü olduğunu, birçok gencin, imalatta çalışmak yerine hizmet sektöründe çalışmayı tercih ettiğini anlattı. Bu durumdan dolayı imalat sanayinin genelinde uzun süredir zorluklar yaşandığını kaydeden Eroğlu, “Ancak şu anda vasıfsız çalışan bulma konusunda nispeten bir rahatlama söz konusu” dedi. Ancak özellikle teknisyen çalışan grubunda sıkıntının hala devam ettiğini dile getiren Eroğlu, “Bu sıkıntıların tamamı da hizmet sektöründen kaynaklanıyor. Bizim PAGEV olarak meslek lisemiz var, orada 2 bin öğrencimiz bulunuyor. Bu öğrencilerimizi hizmet sektörüne kaptırmamak için çok çalışıyoruz. Hizmet sektöründe enflasyon hala yüksek. Bu hareketliliğinden dolayı hizmet istihdamında da daralma olmadığı için teknisyen tarafında sıkıntılarımızı yaşamaya devam ediyoruz. Öngörümüz şu ki, önümüzdeki dönem sıkılaştırma devam edecek. Bu sıkılaştırma da imalatı etkilemeye devam edecek. Bir süre rahatlama beklemiyoruz” şeklinde konuştu.