Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olarak kabul edilen imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) mayısta bir önceki aya göre yatay seyrederek 49,2 düzeyinde gerçekleşti.

Söz konusu veri, imalat sektöründe faaliyet koşullarının ılımlı düzeyde olmakla birlikte üst üste üçüncü ay bozulduğuna işaret etti. Talepte devam eden durağan seyir, mayıs ayında hem üretim hem de yeni siparişlerin ivme kaybetmesine neden oldu. Böylece yavaşlama eğilimi üretimde altı aya, yeni siparişlerde sekiz aya ulaştı. Diğer yandan her iki göstergede de azalışın hız kesmesi göreli bir iyileşme anlamına geldi. Bu arada yeni ihracat siparişlerinde son iki yılın en hızlı düşüşü yaşanırken bazı firmalar Avrupa’daki ekonomik yavaşlamaya dikkat çekti.

İstihdamdaki artış trendi 24 aya çıktı

Kapasite genişletme çabalarının bir parçası olarak imalatçılar istihdamı artırmaya devam etti. İstihdamdaki artış ılımlı düzeyde gerçekleşmekle birlikte trend olarak 24 aya ulaştı. Mayısta yeni siparişlerin yavaşlaması ve istihdamın artmaya devam etmesi firmaların birikmiş işlerini azaltabilmelerini sağladı. Bu arada yeni ihracat siparişlerindeki zayıflık, stok seviyelerindeki artışı destekledi. Girdi stokları son altı ayda ilk kez artarken nihai ürün stokları sekiz aylık düşüşün ardından toparlanma gösterdi. Nihai ürün stoklarındaki artış Eylül 2015’ten beri en yüksek hızda kaydedildi.

Enflasyonist baskıların hafiflediğine yönelik işaretler ikinci çeyrek ortasında da devam etti. Ham madde fiyatlarındaki artışa ve döviz kurundaki dalgalanmalara bağlı olarak girdi maliyetleri hızla artsa da enflasyon oranı üst üste beşinci ay geriledi ve Şubat 2021’den beri en düşük düzeyde gerçekleşti. Nihai ürün fiyatlarındaki artış da önceki aya göre daha düşük seyretti.

Tedarik zincirlerindeki aksamalar nisan ayına göre oldukça hafifledi ve böylece tedarikçi performansındaki bozulma Eylül 2020’den beri en ılımlı düzeyde ölçüldü.

"Şirketler, Avrupa'daki yavaşlama nedeniyle ihracat siparişlerinde zorlandı"

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi:

“Son aylarda yaşanan zorluklar, Türk imalat sektöründeki talebin mayıs ayında da durağan kalmasına yol açtı. Firmalar, Avrupa’daki ekonomik yavaşlama nedeniyle yeni ihracat siparişi almakta zorlandı. Bununla birlikte iş yapma koşullarının yakında iyileşmeye başlayabileceği yönünde bazı sinyaller dikkat çekti. Örneğin tedarik zincirlerindeki aksamalar Eylül 2020’den beri en sınırlı düzeyde gerçekleşirken maliyet enflasyonu üst üste beşinci ay geriledi. Bu kısmi iyileşmelerin siparişlerde yeniden büyümeyle sonuçlanması durumunda, istihdamda süregelen artış trendi firmaların bu sürece hazır olmasını sağlayacak.”

Takip edilen 10 sektörün yedisinde üretim arttı

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI mayıs ayı raporuna göre, anket kapsamında takip edilen 10 sektörün yedisi üretim artışı kaydetti ve bu sektörlerden üçü büyüme bölgesine geri döndü. En hızlı üretim artışları giyim ve deri ürünleri ile metalik olmayan mineral ürünler sektörlerinde gerçekleşti. Tekstil üretimi yatay seyrederken, makine ve metal ürünleri ile ana metal sektörlerinde yavaşlama kaydedildi. Benzer şekilde, sektörlerin çoğunluğunda yeni siparişler artış gösterdi. Bu açıdan en güçlü performans giyim ve deri ürünleri sektöründe, en belirgin yavaşlama ise ana metal sanayinde izlendi. Dış talep tarafında belirgin zorluklar yaşandı ve ihracatın sadece üç sektörde artması dikkat çekti.

İstihdamdaki iyileşme eğilimi mayısta genele yaygın bir şekilde devam etti. En hızlı artış makine ve metal ürünler sektöründe gerçekleşti. Talep koşullarındaki iyileşme belirtilerine bağlı olarak sektörlerin çoğunluğunda firmalar satın alma faaliyetlerini artırdı.

Girdi alımlarını sürdüren imalatçılar, kimi iyileşme işaretlerine rağmen çoğu durumda teslimat gecikmeleri ile karşılaşmaya devam etti. Teslimat sürelerindeki en belirgin uzama elektrikli ve elektronik ürünler sektöründe kaydedildi. Buna karşılık ağaç ve kağıt ürünleri ile ana metal sektörlerinde tedarikçi performansı iyileşti.

Girdi maliyetleri enflasyonu birçok sektörde gevşeme kaydederken en düşük oranlı artış ana metal sektöründe gerçekleşti. En hızlı yükseliş ise metalik olmayan mineral ürünlerde ölçüldü.

Zayıflayan talep ve yavaşlayan girdi maliyetleri enflasyonunun etkisiyle ana metal sanayi satış fiyatlarında en ılımlı artışın yaşandığı sektör oldu. Diğer sektörlerde nihai ürün fiyatları enflasyonu genellikle yüksek seviyesini korudu. Mayısta sektörlerin yarısı nihai ürün fiyatlarını nisan ayına göre daha hızlı artırdı.