Türkiye'de kartlı harcamalar, dünya genelinde COVID-19 aşılamalarının başladığı 2021 yılı itibarıyla İtalya, İsveç ile ABD gibi ülkelere kıyasla daha yüksek oranda artış kaydetti.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Visa'nın üçüncüsünü gerçekleştirdiği "Kartlı Harcamalar Analizi"ne göre, 2022 yılının ilk çeyreğinde aylık kartlı harcamalar ortalaması geçen yılın aynı ayına göre yüzde 85 arttı.

Birlikten yapılan açıklamaya göre, TOBB ve Visa, COVID-19 salgınıyla başlayan ve devam eden süreçte Türkiye'de yapılan kartlı harcamaların incelendiği "Kartlı Harcamalar Analizi"nin üçüncüsünü tamamladı. Analizde 2020, 2021 yılları ve 2022'nin ilk 3 aylarını kapsayan karşılaştırma yapıldı.

Analizde öne çıkan sonuçlara göre, Türkiye'de harcamalar, 2021'in yaz aylarından başlayarak normalleşmenin hızlanması ve aşılanmanın yaygınlaştırılmasıyla arttı.

Kartlı harcamaların, 2020 yılıyla karşılaştırıldığında, 2021'de yüzde 55 arttığı görüldü. Salgının başlaması ile düşüş gösteren isteğe bağlı tüketim harcamaları da Mayıs 2021 sonrasında başlayan normalleşme süreci ile artarak temel ihtiyaç harcamalarını yakaladı. Bu yılın ilk çeyreğinin aylık kartlı harcamalar ortalaması geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 85 artış gösterdi.

Türkiye kartlı harcamalarda öne çıktı

Kartlı Harcamalar Analizi'nde COVID-19 süresince farklı yaklaşımlar izleyen ABD, İtalya ve İsveç ile Türkiye'nin karşılaştırmaları da yer aldı. Söz konusu 3 ülkeye göre, Türkiye'nin kartlı harcamalar bakımından özellikle Haziran 2021 sonrasında diğer ülkelerin üzerinde bir iyileşme eğilimine girdiği, bunun 2022'nin ilk çeyreğinde de artarak devam ettiği görüldü. Ayrıca tüm ülkelerin aynı dönemde bir iyileşme eğilimine girdiği ve özellikle 2021 yılının ikinci yarısı itibarı ile harcamaların reel büyümeye geçtiği belirlendi.

E-ticaretin yükselişi devam ediyor

Türkiye'de 2021 ve 2022 yıllarının ilk çeyreği kartlı harcamalar açısından kıyaslandığında, e-ticaretin yüzde 90, banka kartı harcamalarının yüzde 118 büyümesi, temassız ödemelerin de 3 katına çıkması, bu alanda devam eden büyümenin sürdüğüne işaret etti. Geçen yılın aynı dönemine kıyasla e-ticaretteki büyüme hızının yüzde 72'den yüzde 90'a çıkması da eğilimin kalıcılığını gösterdi. Ticari kredi kartlarıyla yapılan harcamaların da bu dönemde yüzde 94 artması dikkat çekti.

2020 ve 2021 yılları kıyaslandığında ise kartlarla yapılan harcama tutarları, banka kartlarında yüzde 62, kredi kartlarında ise yüzde 47 büyüme kaydetti. COVID-19 salgını döneminde banka kartları, temassız ve çevrim içi alışverişlerde daha fazla kullanılmaya başlandı.

Tüm sektörlerde toparlanma var

Analizde, farklı sektörler kapsamında gerçekleşen kartlı harcamalar da ele alındı. Kartlı Harcamalar Analizi, Mayıs 2021 sonrasında kısıtlamaların kalkması ve normalleşme sürecine geçilmesi ile beraber hemen hemen tüm kritik sektörlerin toparlanma eğilimine girdiğini gösterdi. 2021'de bir önceki yıla kıyasla özellikle seyahat (yüzde 116), yeme-içme (yüzde 81) ve giyim-aksesuar harcamalarında (yüzde 58) dikkate değer artış görüldü. Bu yılın ilk çeyreğinde ise seyahat harcamalarında yüzde 201 artış gözlemlenirken, yeme-içmede bu oran yüzde 225 oldu.

İlk 2 analiz ise COVID-19 kısıtlamalarının özellikle yemek (restoran) sektöründe düşüşe neden olduğunu, sonrasında ise paket servise geçen ve internet üzerinden sipariş almaya başlayan işletmelerin dijital dönüşüme uyum sağlayarak toparladığını ortaya koymuştu. Son analiz ise normalleşme sürecine geçilmesiyle yemek sektöründe Mayıs 2021 itibarıyla ciddi bir toparlanma olduğunu ve bunun 2022'de devam ettiğini gösterdi.

"KOBİ'ler değişen koşullara hızlı uyum sağlıyor"

Açıklamada görüşlerine yer verilen TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da analiz sonuçlarına ilişkin değerlendirmesinde 27 Haziran'da Dünya KOBİ Günü'nün kutlandığını anımsatarak, şunları kaydetti:

"Yıllardır söylüyoruz, KOBİ'ler ülkemizde ekonomimizin bel kemiği, büyümenin motoru, istihdamın itici gücü, ekonomik ve sosyal kalkınmanın temel taşları olarak yer alıyor. Çok güçlü ve dinamik bir KOBİ altyapımız var. Bu şekilde değişen koşullara çok hızlı uyum sağlayabiliyoruz. Bunun yansımasını, kartlı harcamalar raporunda da e-ticaretin ve temassız harcamaların yükselişinden de anlayabiliyoruz. Raporla, 2022 yılının ilk çeyreğinde aylık kartlı harcamaların bir önceki yıla göre yüzde 85 büyüdüğünü, yine seyahat harcamaları ile yeme-içmede yüzde 200'ün üzerinde büyümelerin gerçekleştiğini görüyoruz. Bunlar çok iyi oranlar."

"Temassız ödemeler katlanarak arttı"

Visa Türkiye Genel Müdürü Merve Tezel de analizin, COVID-19 döneminde yaşanan değişimi ortaya koyması açısından faydalı bir rehbere dönüştüğüne işaret ederek, şu değerlendirmede bulundu:

"Pandeminin birinci ve ikinci dalgası ile normalleşme sürecinin kartlı harcamalar açısından düzenli olarak değerlendirildiği çalışmamızın üçüncüsü ortaya koyuyor ki 2021 itibarıyla Türkiye'de harcamalar diğer ülkelerle karşılaştırıldığında daha hızlı toparlandı. Pozitif trend 2022'nin ilk çeyreğinde artarak devam etti. Online harcamaların kayda değer bir ivmeyle 2021 yılında da büyümesi, temassız ödemelerin katlanarak artışı, banka kartı sayılarındaki yükseliş 2021 yılına da kartlı harcamalar açısından damga vurdu. Türkiye'nin güçlü ödemeler altyapısı ve tüm sektörel oyuncuların hızlı adaptasyon kabiliyeti pandemi döneminde daha da belirginleşti. Biz de Visa olarak, tüm bu süreç boyunca ihtiyaçlardan yola çıkarak geliştirdiğimiz çözümlerle ekonomimize katkıda bulunmaya devam ettiğimizi düşünüyoruz."