2019 da zor geçecek

• Karadenizli iş dünyasının temsilcilerine göre göstergelerin olumlu seyretmesi halinde bile piyasalarda beklenen düzelme bahar aylarını bulacak.

Krizle geçen bir yılı geride bırakmaya hazırlanırken iş dünyası temsilcilerinden bu yıla ilişkin değerlendirmelerini ve gelecek yıla ilişkin beklentilerini aldık. Genel kanı; kötü gidişatın duraksama sürecine girdiği yönünde. Ancak, gelecek yıla ilişkin beklentilerde temkinli bir hava hakim. İş dünyasının geneline göre göstergelerin olumlu seyretmesi halinde bile piyasalarda beklenen düzelme bahar aylarını bulacak.

Servet Şahin (OTSO Başkanı)

Ekonomik bir savaş ortamında bir yılı geride bıraktık. Oldukça sıkıntılıydı. Son aylarda dolarda sağlanan düşüşü, düzelme yolunda bir umut olarak görmeliyiz. 2019 daha iyi geçmeyecek belki ama Rusya ve Almanya liderleri ile ülkesinde toplanabilen bir Türkiye, ambargolara rağmen ayağa kalkmasını başarmıştır. Her şerde bir hayır vardır. Bu kriz, bize en azından milli benlik ruhunu ve topluca mücadeleyi hatırlattı yeniden. Yüksek kurla mücadele dışında faizlerin yüzde 20’nin altına düşmesi umudu gelecek yıla ilişkin beklentiyi daha yukarıya taşıyacaktır diye düşünüyorum.

Ahmet Hamdi Gürdoğan (DKİB başkan vekili)

Dolardaki kontrol edilemez artış nedeniyle 2018 yılı iş dünyası açısından çok iyi geçmedi 2019 yılına da bu endişe ve kaygılarla gireceğiz. Dış ticaretteki belirsizlik ve dövizdeki kur farkından dolayı ciddi zararlar yaşadık. Bu da piyasayı son derece olumsuz etkiledi. Ayrıca, banka faizlerindeki yükseliş ve bankaların adeta birer canavar gibi davranması ile her gün akşama kadar kredileri nasıl erteleriz, nasıl daha az faiz veririz kaygısını yaşadık. Bu durum da yeni yatırım ve istihdamların önünü tıkayacaktır. Seçim süreci de bir başka tetikleyici unsurdur. O nedenle, taşların yerine oturması bahar aylarını bulacaktır.

Edip Sevinç (Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı)

2018 yılını fındık sektörü açısından Eylül ayına kadar beklentiler doğrultusunda geçirdik. Eylül - Aralık döneminde ise beklentilerin altına düşüldü. O süreçte tonajda yüzde 10’luk azalma var. Bu anlamda; fındıkta üretimi ve verimi artırıp, maliyetler aşağı çekemez, rekolteyi de artırmazsak istenilen pozisyona ulaşılamayacağımızı yetkili makamlara aktarıyoruz. Genel ekonomiye baktığımızda Türkiye döviz şokunu atlamış görünse de kredi maliyetleri hala sürdürülebilir değil. Bu da ülke koşulları ile bağlantılı bir durum. Şimdi tasarruf yapma sırası devlette ve bürokraside.

Hasan Çakırmelikoğlu (GTSO Başkanı)

Dünyada başlayan ekonomi savaşlarının ülkemize yansıması döviz üzerinden oldu. Yaşanan dalgalanmalar hammadde ve ara mal ithalatına bağlı sektörleri olumsuz etkiledi. Maliyetler yükseldi, finansal yapısı güçlü olan firmalar krizden yararlanabilirken zayıf olanlar piyasadan çekildi. Bir konkordato furyası başladı. Bu krizden ders çıkarmak da önemlidir. Döviz girdisi yoksa dövizle borçlanmamayı yatırımların kısa vadeli borçlarla yapılamayacağını gösterdi. 2019 yılına temkinli bir umut taşıyoruz. Yeni yıldaki gidişatta ekonomik ve siyasi konjonktür etkili olacaktır. 

REŞAT GÜNGÖR / KARADENİZ EKONOMİ