Üç yanı denizlerle çevrili bir ülkenin denizleri neden bu kadar az kullandığını Ordu’nun Kumbaşı semtinde bulunan Başaran Kardeşler Tersanesi’ne gittiğimizde bir kez daha anladık. Türk gemi inşa sanayinin, sektörde kaybettiği rekabet avantajını ve tersanelerin yaşadığı sorunlara çözüm üretmede yol gösterici rol üstlenecek üst ölçekli plan ve programların hayata geçirilemediği gibi gemi inşa sanayine yönelik kapsamlı destek mekanizmalarının tasarlanmasının gerekliliğine de tanıklık ettik.

Bugüne kadar çeşitli boylarda yaptığı yüzlerce tekne ile sektörde saygın bir isim olarak anılan Muammer Kaya’nın başında olduğu Başaran Kardeşler Tersanesi’nin geçmişi bundan 50 yıl öncesine baba İhsan Kaya’nın ya da nam-ı diğer İhsan Usta’nın Perşembe Kacalı’daki ahşap tekne atölyesine kadar uzanır. Burada sözü Muammer Kaya’ya bırakalım; “Ordu’nun Perşembe ilçesinde dünyaya geldim. Tekneciliğim sonradan değil babadan gelme… Babam İhsan Kaya’nın, 1972 yılında başladığı ahşap balıkçı tekne imalatını bugünlere kadar taşıdık. Son beş yıla kadar usta-çırak ilişkisiyle devam eden sektördeki gelişim daha sonra teknik eleman ihtiyacı ile bir başka noktaya evrildi. Şimdi tamamen mühendislik işi oldu. Eskiden olduğu gibi göz kararı yok artık. Gemi inşa mühendislerinin çizdiği projeler, düz sacların CNC tezgâhlarında kesilip biçilmesiyle tamamlanıyor. Teknolojinin gelişimiyle eskiden uzun süreler alan gemi yapımı şimdi aylar içinde bitiyor.”

Zamanla gelişen iş yoğunluğu sonucunda Perşembe Kacalı’daki atölyenin yetersizliği ile tersane faaliyetlerini Kumbaşı Limanı’na taşıyan Kaya, 2006 yılında geldiği yeri Hazine’den 49 yıllığına kiralayıp yeni nesil tekne yapımına burada devam etmeye başlamıştır. Ama başarılı tekne ustasına şimdi burası da dar gelmektedir. Burada bir tersane oluşumu için elini taşın altına koymak ister. Sonrasını yine kendi ağzından dinleyelim: “Kumbaşı Limanı içinde bulunduğumuz alan bize dar geliyor. 10 dönüm daha yer olsa hayır demem. İstihdamı iki katına çıkartırım. Buradan 100 kişi ekmek yiyor. Boyacı, mobilyacı ve elektrikçi gibi dışarıdan iş yaptırdıklarımla bu sayı daha da artıyor. O nedenle hiç üstüme vazife olmamasına rağmen bulunduğumuz alanın imarı ve ced raporu için uzun uğraşlar verdim. Diğer taraftan tek kalemde 50 milyon liralık fatura kestiğimiz de oluyor. Bu yanıyla da Ordu ekonomisine büyük bir katkı sağlanıyor. Sadece gemi yapım işiyle değil gemilerin bakım ve onarımı ile de uğraşıyoruz. Ama ne yazık ki yer sıkıntısı had safhada.”

Haberi yaparken ülkemizin üç tarafının denizlerle çevrili olduğunu ama buna rağmen denizleri yeterinde kullanamadığımızdan bahsetmiştik. Denizlerden yeteri kadar yararlanamamak derken akla sadece balıkçılıktan bahsetmiyoruz. Bazen dingin çoğu zaman hırçın dalgalarıyla Karadeniz’de balık avcılığına çıkan teknelerin yapımı ile denizlerimiz arasında doğrudan bir bağlantı var. Ve hatta Ordu Üniversitesi Fatsa Deniz Bilimleri Fakültesi’ne bağlı olarak eğitim veren Gemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği’nin varlık nedeni de bu olsa gerek. REŞAT GÜNGÖR / KARADENİZ EKONOMİ