İş adamı Levent Karlıbel coronavirüsün Türkiye ekonomisi üzerine yapacağı etkilere dair değerlendirmelerde bulundu. Asıl sorunun yüzde 62 hacme sahip hizmet sektöründe olacağını vurgulayan Karlıbel şu açıklamayı yaptı; “ Bakan açıkladı, 2 milyon aile düzenli sosyal yardım alıyor. Yani bu demek oluyor ki ülkenin yüzde 10’u yardıma muhtaç. Türkiye’de 10 milyon erkek, 4 milyon kadın SGK’lı çalışan var. Bu çalışanların yüzde 18’i tarım, yüzde 20’si sanayi ve 62’si de hizmet sektöründe (inşaat dahil).Yüzde 20 istihdam sağlayan sanayi diliminde işler çok kötü değil. Sadece ihracata dönük sanayi durma noktasında. Hükümetin aldığı tedbirler ise maaş desteği değil, patronlara maaşları ödemesi için kredi vermek yönünde. Fazla işçi çalıştıran hiçbir işveren buna sıcak bakmaz ve işçi çıkarır. Alınan tedbirlerle çalışanlar ya yarım ücretle çalışacaklar ya da ücretsiz izne çıkarılacaklar. İşini kaybedeceklerin oranı ise yaklaşık yüzde 10-15’i bulacaktır.”

En az hasar tarım sektöründe

Süreçte en az hasarı tarım sektörünün alacağını ekleyen Karlıbel, “Yüzde 18 istihdam sağlayan tarım hasarı en az olan sektör olacak. Hasat zamanı yaklaşıyor ve halkın yiyecek talebi yüksek. Ancak nakliyede doğacak zorluklar, gübre ve ilaç maliyetindeki dövize dayalı artış ve alım gücündeki beklenen düşüş nedeniyle burada diğerlerine göre nisbeten az da olsa yüzde 4-5 civarında bir kayıp yaşanacaktır.” dedi.

Hizmet sektörü zor bir sınav verecek

İnşaatında içinde bulunduğu hizmet sektörünün en çok etkilenen sektör olacağını ve iş kaybının yüzde 25’leri bulacağının altını çizen Karlıbel şöyle devam etti; “ Ana sorun yüzde 62 hacme sahip içinde inşaatı da barındıran hizmet sektöründe olacak. Bu sektör eski deyimle para kazananların yoğun olduğu alan ve durmuş durumda. Oteller, AVM’ler, mağazalar, restoranlar ve okullar kapalı. Bunlara hizmet sağlayan temizlik, ulaşım, güvenlik ve destek hizmetleri firmaları da zorda. Havaalanları ve havayolu şirketleri dahi personel çıkartacaklar. Hükümetin aldığı kredi ertelemeler veya yeni kredi açmalar kârsız çalışacak bu sektörlere ilaç olamaz. İnşaat sektörü ise kendini güvende hissedemez. Bu sektörde devletin inşaatlara kaynak bulmada yaşayacağı zorluklar, alım talebindeki düşüş ve işini koruyamama kaygısı ucuz faizli kredi ya da yüzde 10’luk katılım payı ile giderilemez. Bu sektörde iş kaybı yüzde 25’leri bulacak”

İşsizlik oranları yüzde 35’i bulacak

Gerekli tedbirler alınmazsa süreç sonunda üç kişiden birinin işsiz kalacağını vurgulayan Karlıbel, “Kısa dönemde toplamda yüzde 20’lik bir işsizlik bizi bekliyor. Mevcut yüzde 15’lik oranı da buna ekleyince her üç kişiden biri işsiz ve gelirsiz kalacak. Bu tablo toplumsal gerilimleri körükler. Hem virüs belası hem geçim savaşı birlikte taşınamaz olur.Yabancı ülkeler keyiflerinden değil bu tabloların benzerliği yüzünden milyarlarca dolar ayırdılar bu krize. Çünkü tasarruf ettiler ve ölümlük-dirimlik denilen yedek akçeleri vardı. Biz ne yaptık? Bizi yönettiğini sananların meşhur “borç yiğidin kamçısıdır” lafıyla hem elimizdekini tükettik hem borç içinde kaldık. Merkez Bankasının yedek akçelerini bile bitirdik. Doğrudan desteğe paramız yok. Suçlama zamanı değil ama maalesef gerçek bu. Peki çözüm ne?  Bu salgın şiddetle artar ve devam ederse ekonomik olarak ne yapacağız? Elde avuçta ne varsa tüketeceğiz. Bu dönemde yabancı yatırımcıların bu döviz kurlarıyla her şeyi almaları muhtemel.Ya dev şirketlerimizi Arap, Rus ve ABD gibi para patronlarına satıp savıp bu dereden çıkacağız. Ya da salgını yenmek için kurallara uyacak, yetkililerin direktiflerini harfiyen uygulayacak, sağlık ve güvenlik görevlilerine destek olup en az hasarla bu cehennemden çıkacağız. En ucuzu en kolayı ve hepsinden en düşük bedellisi bu.” diye konuştu. HABER MERKEZİ