İlk kez bu kadar uzun süreli ve kapsamlı elektrik kesintisiyle karşı karşıya kalan sanayici şaşkın. Üretimde ve ihracat taahhütlerinde adeta bir panik havası yaşandığı belirtiliyor.

BOTAŞ’ın doğalgaz kısıtlamasının hemen ardından Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) de sanayiciye elektrik kısıtlaması uygulanmaya başladı. Alınan kararda 72 saatlik kesintiye uymayacaklar için “cezai müeyyidesi olacak” denildi. Bazı sanayi bölgeleri kesintinin ardışık günlerde yapılması ve bu günlerde işçilerinin yıllık izin kullanmasını sağlarken, enerji yoğun sektörler fırınlarını durdurmamak için muafiyet istedi. Artan hammadde fiyatları, kur dalgalanmaları, enerji zamlarının ardından kesintilerin uygulanması sanayicilerin belini iyice büktü.

 

Aydınlatma ve ısıtma için enerjiye izin

Alınan kararla tüm OSB’lerde aydınlatma ve ısınma amaçlı kullanılabilecek kadar enerji çekimine izin verildi. Belirlenen günlerde belirlenen rakamın üzerinde enerji çeken bölgelerin enerjisi TEİAŞ tarafından kesilecek ve cezai yaptırım uygulanacak.

Kesintilerin ne kadar süreceği ile ilgili belirsizlik devam ederken kritik sektörlere ise sınırlı miktarda enerji verilebileceği ancak her hangi bir sektöre pozitif bir ayrımcılık uygulanamayacağı belirtildi. İran tarafı ile görüşmelerin yoğun bir şekilde devam ettiği belirtilirken, hali hazırda stok miktarının ise kullanımın yüzde 20’si kadar olduğu ancak bu miktarın devreye alınmasının ise bir takım gaz bağlantıları nedeni ile çok kolay olmadığı ifade edildi.

Başta Ticaret ve Sanayi Odaları olmak üzere sanayi sektöründeki birçok STK ve kurumlardan tepkiler gelmeye başladı. İstanbul Sanayi Odası, Değirmen ve Sektör Makinaları Üreticileri Derneği, Ordu Organize Sanayi Bölgesi, Samsun Ticaret ve Sanayi Odası, Ordu Ticaret ve Sanayi Odası, Fatsa Ticaret ve Sanayi Odası temsilcileri sanayici ve ihracatçıyı etkileyen bu kesinti ve kısıtlamaların çözüm bulunarak kalkmasını istediler.

İSO Başkanı Erdal Bahçıvan: “Kesinti sanayiyi vurdu”

BOTAŞ'ın bazı tesislere uygulanacak doğal gaz kısıntısı kararını değerlendiren İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan, doğal gaz kısıntısının üretim ve planlama üzerinde büyük bir stres yarattığını vurgulayarak "Ağır sanayi sektörlerimizde çok daha katlanılmaz olan maliyet bedeline şimdi de arz üzerinden bir bedel ödetilmesi kabul edilemez" dedi.

Kısıntı kararının üretim üzerindeki baskıları daha da arttırdığını söyleyen Erdal Bahçıvan "Bundan altı ay önce dünyadaki enerji maliyet ve arzında ciddi sıkıntıların bizleri beklediğine ilişkin işaretleri hep birlikte takip etmiştik. Nitekim son aylardaki maliyet artışlarının en ağır yükünü sanayiciler olarak ciddi bir şekilde üstlendik" şeklinde konuştu.

 

Ciddi bir üretim ve planlama stresine yol açıyor

Kış aylarının da etkisiyle doğal gaz tedarikinde ciddi sıkıntılar yaşanmaya başlandığını belirten Erdal Bahçıvan, şu ifadeleri kullandı:

"Bu sıkıntılara bir önlem olarak, sanayide kullanılan doğal gaz kullanımında yüzde 40 gibi çok ciddi bir kısıntıya gidiliyor. Son aylarda başta doğal gaz olmak üzere enerjideki maliyet artışlarının büyük bir bölümü zaten sanayici tarafından fedakar bir şekilde karşılanmaktadır. Ağır sanayi sektörlerimizde çok daha katlanılmaz olan bu maliyet bedeline şimdi de arz üzerinden bir bedel ödetilmesi kabul edilemez. Bir yandan ihracata dayalı bir büyüme için elimizden gelen gayreti gösterirken, başta ihracatçı sektörlerimizi vuracak olan bu karar, fabrikalarımız üzerinde çok ciddi bir üretim ve planlama stresine yol açıyor.”

 

Birçok konuyu olumsuz etkileyecek

Erdal Bahçıvan, “Maliyetler üzerinden zaten aylardır belli bir fedakarlığa katlanan sanayicilerimizin şimdi de arz cephesinde bu sorunla karşı karşıya kalması hiç kuşkusuz verimliliği, üretim kalitesini, sevkiyatı ve daha birçok konuyu olumsuz etkileyecektir” dedi.

DESMUD Başkanı Zeki Demirtaşoğlu: “Sanayicinin Belini Bükmüştür”

Değirmen ve Sektör Makinaları Üreticileri Derneği (DESMUD) Başkanı Zeki Demirtaşoğlu, Doğalgaz ve elektrik zamlarının şokunu sanayici atlamadan Doğalgaz ve elektrik kısıntıları sanayicinin belini bükmüştür diyerek Karadeniz Ekonomiye şu açıklamaları yaptı:

Doğalgaz ve elektrik zammının ardından sanayicilere bir darbe de kısıntı kararıyla geldi. Ayrıca Organize Sanayi Bölgeleri'nde faaliyet gösteren sanayiciler de kademeli tarife nedeniyle haksız rekabet yaşanmaktır.

Ortaya çıkan haksız rekabet durumunun kabul edilebilir olmadığını ifade eden DESMUD Başkanı Zeki Demirtaşoğlu, “Tüm sanayicilerimiz tedirgin bu durum devam ederse sanayicimiz, çalışan kesim ve ülke ekonomisi büyük zarar görme tehlikesi ile karşı karşıya bulunmaktadır. Yaşanan mağduriyetlerin mutlaka karşılanması üreten kesimin güçlü tutulması ülke ekonomisinin güçlü tutulması anlamına gelir” dedi. "Normal bireysel tüketim fiyatları neyse bizim de sanayi bölgelerinde, OSB bölgelerinde tarifelerimizin tekrar güncellenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bu kademeli tarife zaten bizim kabul edebileceğimiz bir durum değildir" diye konuşan Demirtaşoğlu, uluslararası arenada rekabetçi olabilmeleri için bu girdi fiyatlarıyla üretim yapmalarının neredeyse imkânsız olduğunu söyleyerek, “Acilen ülkemiz sanayicisinin bu mağduriyetinin zararlar daha fazla boyuta ulaşmadan bakanlıktan gereken adımların atılmasını bekliyoruz” dedi.

Ordu OSB Başkan Vekili Murat Şimşek: “Sanayinin Çarkları Dönmüyor”

Ordu Organize Sanayi Bölgesi Başkan Vekili Murat Şimşek, kısıtlamalardan dolayı sanayinin çarklarının dönmediğini söyleyerek kısıtlamaların bir an evvel bitmesini istedi.

Sanayicilerin iş yapamaz duruma geldiğini belirten Ordu OSB Başkan Vekili Murat Şimşek, 10 günlük kısıntının tam kesintiye dönüşmemesini istediklerini açıkladı. Murat Şimşek, sanayicinin çok zorda olduğunu ve kesintilerden dolayı endişeli olduklarını da ifade etti.

 

3 Gün Sanayici elektrik kullanamıyor

Ordu’da 75 sanayicinin çalışamaz duruma geldiğini aktaran Ordu OSB Başkan Vekili Murat Şimşek, “Doğalgaz ve elektriği kesme değil kısıtlama durumu söz konusu. Doğalgaz kullanan firmalara yüzde 40 kısıtlama geldi. Doğalgaz akışında sıkıntı olduğu için elektrik santralleri çalışamaz duruma geldi diye düşünüyorum. Bu yüzden elektrikte de kısıtlama geldi. Bu uygulama tüm OSB’ler için geçerli. Bizde Salı, Çarşamba ve Cuma günü 3 gün tam kısıtlamaya gidiliyor. 3 gün sanayici elektrik kullanamıyor. 5 bin çalışanımız da çalışamıyor. Bazı personeller ücretsiz, bazı çalışanlar normal izine çıkıyor bu 3 gün. 75 sanayicimiz çalışamaz duruma geliyor. Jeneratörle çalışılır mı diye bakıldı jeneratörün kullandığı mazot çok yüksek. Elektrik gideri 1 ise, jeneratör 3 katı masraf. Dolayısıyla kısıtlama hiç iyi olmadı” dedi.

 

Yabancıya durumu anlatmak zor

10 günlük kısıntının tam kesintiye dönüşmemesini arzuladıklarını da sözlerine ekleyen Murat Şimşek, “Bu OSB’de fındık ihracatı yapan çok firma var o yüzden de fındık ihracatında iş yapan firmaları etkiliyor. Yabancıya durumu anlatmak zor. İşçinin de sıkıntısı şu ayın yarısında çalışmadığı için yarı maaş alıyor. Bizim temennimiz şu 10 gün bir şey değil idare edilir ama bu kısıntı tam kesintiye dönüşürse sıkıntı orda” diyerek sanayicinin endişeli olduğunu vurguladı.

Müsaade edilen elektriğin ancak aydınlatmaya yettiğini söyleyen Murat Şimşek, “Kullanacağımız elektriğin 4/1 lik bir elektrik kullanımı için müsaade edildi. Onu da aydınlatmada kullanabiliyoruz. Herhangi bir fabrikaya elektrik veremiyoruz şuanda. Dolayısıyla OSB de hiçbir fabrikanın çarkları dönmüyor. Biran önce bu kısıntılar bitsin, sanayici ve devlet birlikte hareket edelim istiyoruz” açıklamasında bulundu.

Samsun TSO Başkanı Salih Zeki Murzioğlu: “Olağanüstü Gayret Gösteriyorlar”

Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Salih Zeki Murzioğlu, OSB’lerde uygulanan doğalgaz ve elektrik kısıtlamasının sanayicileri zorladığını belirterek, “Başta OSB’lerimiz olmak üzere tüm sanayicilerimiz şu anda bu süreci yönetmek, üretim kayıplarını minimumda tutmak için olağanüstü gayret gösteriyor. Bu durumun üretimimizin ve ihracatımızın artış gösterdiği bu dönemde başta Organize Sanayi Bölgelerinde yaşanan elektrik kısıntıları sanayicilerimizi zorluyor” dedi.

OTSO Başkanı Servet Şahin: “Sanayici mağdur edilmeyecektir”

Kısıtlama ve kesintilerin uzun sürmeyeceğini açıklayan Ordu Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Servet Şahin, “Kesintiler ve kısıtlamalar uzun sürmeyecektir. Sanayici mağdur edilmeyecektir. Hükümetimiz bu konuda gerekli adımları atıyor zaten. En kısa sürede problemin giderileceğine inanıyorum” dedi.

Türk Mermer Maden Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Ali Kahyaoğlu: “Tedbir Alınmalı”

Daha büyük sıkıntıların yaşanabileceğini belirten Türk Mermer Maden Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Ali Kahyaoğlu, “Pandemi dolayısıyla zaten sıkıntı yaşayan sanayici ihracatı da etkileyen bu kısıntıların biran önce aşılması gerektiğini düşünüyorum. Çünkü bu 10 günün uzama ihtimali de var. Eğer 10 günü geçerse daha büyük sıkıntılar yaşanabilir. Ben madenciyim, bu işin mermer kısmındayım ama tekstilde ve diğer üretim tesislerinde otomotiv sektörü dahil tüm sektörlerde 10 günü geçmesi halinde sıkıntı daha da büyüyecek. Tedbir alınmalı” açıklamasında bulundu.

FATSO Başkanı Tayfun Karataş; “Telafisi Zor Olur”

OSB’lerde uygulanan enerji kısıtlamalarının sanayideki çarkları durduracağını söyleyen FATSO Yönetim Kurulu Başkanı Tayfun Karataş, sanayiciyi telafisi zor zararlara uğratacağını açıkladı.

Fatsa Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tayfun Karataş, İran'dan alınan doğalgazın kesintiye uğraması nedeniyle yaşanan enerji kısıtlamaları neticesinde ülke çapında Organize Sanayi Bölgelerinde uygulanan elektrik ve doğalgaz kesintilerinin sanayicileri ciddi zarara uğratacağını söyledi.

 

Ülke ekonomisinin bel kemiği konumunda

İran üzerinden gelen doğalgazda yaşanan kesinti doğalgaz kaynaklı elektrik üretiminde de aksamalara yol açtığı için Organize Sanayi Bölgelerine verilen elektrikte 72 saatlik bir kesinti uygulanmakta olduğunu açıklayan Tayfun Karataş, “Üretim ve ihracat yapan firmalarımız, ülke ekonomisinin bel kemiği konumunda. Pandemi süreciyle başlayan ekonomik zorluklarla halihazırda boğuşmaya devam eden, zaten enerji girdilerinde ve personel istihdamında yakın zamanda yüksek maliyetlerle karşı karşıya kalan firmalarımız bu defa da ne yazık ki 3 gün sürecek bir elektrik kesintisiyle baş başa bırakılmıştır. Bunun yanı sıra kullanılan doğalgazda da %40 oranında kısıtlama uygulanacaktır. Mevcut sorunları göğüsleyerek sipariş yetiştirmek için var gücüyle çalışan firmalarımız ve genel anlamda ülke ekonomisi ve ihracat rakamları bu kesintilerden maalesef yine büyük zarar görecektir” dedi.

 

Alternatif çözüm yolları bulunmalı

Üretimin devamlılığını sağlamanın en önemli öncelik olması gerektiğini de vurgulayan Tayfun Karataş, “Cumhurbaşkanımızın da talimatlarıyla iş dünyası ekonomik anlamda üretim ve ihracat odaklı bir büyümeye odaklanmış ve son dönemde alınan rakamlarla da bunu başarmak yolunda önemli adımlar kaydetmişken sanayinin çarklarını durdurmamak, üretimin devamlılığını sağlamak en önemi önceliğimiz olmalıdır. Bu bağlamda, sanayi bölgelerimizde enerji kısıtlamaları uygulamak yerine alternatif çözüm yolları bulunmalı ve bu ve benzeri durumlar için bu çözüm yolunun uygulanışı ile ilgili planlar ilgili tüm paydaşlara önceden sunulmalıdır” diyerek çözüm yolu bulunmasını istedi.

Gerekli tedbirlerin ivedilikle alınması gerektiğini ve yaşanabilecek olası sıkıntılarda üretim ve ihracatı önceleyen bir yaklaşımla sorunların çözümüne yaklaşılmasını isteyen Tayfun Karataş, bunun tüm ülkenin faydasına olacağını belirtti.

Turan Seramik Yönetim Kurulu Başkanı Burhan Çakmak: “Üretim tamamen felç oldu”

Kısıntılardan dolayı zor ayakta durduklarını ifade eden Turan Seramik Yönetim Kurulu Başkanı Burhan Çakmak, “Üretim tamamen felç oldu. Yüzde 60’lık kapasiteyle fırını ayakta tutmaya çalışıyoruz. Ocak ayını kaybettik ama am gaz kesintisi devam ederse bu üzerinden kalkılmayacak, taşınamayacak bir yük haline gelir” diyerek açıkladı.

DKC Genel Müdürü Faruk Gür: “Şartları Daha da Ağırlaştırdı”

“Organize Sanayi Bölgelerimizde haftada 3 gün elektrik kesintisi başladı. Bu durum içinde bulunduğumuz şartları daha da ağırlaştırdı” diyen DKC Genel Müdürü Faruk Gür de şu açıklamalarda bulundu:

“Fatsa’da kesinti Salı, Çarşamba ve Cuma günleri olacak. Bu şekilde olunca Perşembe günü de devreye girmek bazı sektörler için imkânsız. Örneğin bizde makinaların ısınması kremayı hazırlama süresi uzun,  malı üretsen dolduramazsın. O yüzden kesinti bize 4, 5 gün olarak yansıyor. Diğer İllerin Organize bölgelerin de bu uygulamanın 3 gün peşpeşe olduğunu görüyoruz. Bu haliyle Fatsa OSB 4 gün mağdur oluyor. Fatsa’daki tesisler kapanacak. Diğer ilçelerdekiler OSB olmadıkları için üretime devam edecekler. Bu durumda haksız rekabet getirecek. Fatsa’ya olumsuz etkilerini de ne yazık ki kısa zamanda hissedeceğiz.”