Yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 36'dan yüzde 38'e revize edilerek 2 puanlık artış gerçekleşti. Mayıs ayında enflasyonun zirveyi göreceğini ifade eden Karahan, "Yüzde 75-76 civarında olacağını öngörüyoruz" dedi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, "Enflasyon Raporu 2024-II"nin tanıtımı amacıyla bugün bilgilendirme toplantısı düzenledi. Karahan, 2024 yıl sonu enflasyon tahminini 2 puan artışla yüzde 38’e güncellendiğini açıkladı.  Karahan, mayıs ayında enflasyonun zirveyi göreceğini ve yüzde 75-76 seviyesinde olacağını öngördüklerini söyledi.

Merkez Bankası'nın önceki enflasyon tahmini kaçtı?

TCMB, yılın ilk "Enflasyon Raporu"nda önümüzdeki üç yıla ilişkin beklentilerinde değişikliğe gitmedi; 2024 yılı sonu için yüzde 36,0, 2025 yılı sonu için yüzde 14,0 ve 2026 yılı sonu için yüzde 9,0 olan tahminler korundu. TCMB'nin en son düzenlediği "Piyasa Katılımcıları Anketi", yıl sonu için tüketici enflasyonu beklentilerinin yüzde 44,16 seviyesinde olduğunu gösterdi.

Karahan, yılın ikinci enflasyon raporu sunumu için kameralar karşısına geçti. Karahan'ın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

* Fiyatlama davranışlarını ve enflasyon beklentilerini yakından takip ediyoruz.

* Enflasyon, hedeflerimizle uyumlu seviyelere gerileyene kadar sıkı para politikası duruşumuzu korumakta kararlıyız.

* Enflasyon görünümünde kalıcı bir bozulmaya kesinlikle izin vermeyeceğiz.

* Küresel büyümede 2024 yılında sınırlı bir artış öngörülmektedir.

* Küresel enflasyon hedeflerin üzerinde seyretmeye devam etmektedir, merkez bankaları parasal sıkılığı korumaktadır. Gelişmiş ülke merkez bankalarının daha geç ve daha yavaş faiz indirimine gideceği beklentileri kuvvetlenmiştir.

* Yurt içi talepte direnç sürerken bazı normalleşme işaretleri mevcuttur.

* Parasal sıkılaştırmanın iç talebe etkilerini çeşitli göstergeler üzerinden yakından takip etmekteyiz.

* 2024 yılı ikinci yarısında, parasal aktarımın gecikmeli etkisiyle, iç talepte zayıflama olacağını ve bu sayede cari dengedeki iyileşmenin devam edeceğini öngörüyoruz.

* Yıllık enflasyon son dönemde yukarı yönlü seyretmiştir. Son 3 ayda enflasyonun öngörülerimizden de yüksek seyrettiğini görüyoruz. Enflasyon nisanda yüzde 69,38 ile tahmin aralığının 0,9 puan üzerinde tamamladı. Enflasyonun ana eğilimi gerilemekle birlikte, yılın ilk Enflasyon Raporu’nda öngördüğümüz patikanın üzerinde seyretmiştir.

Hizmetler grubundaki fiyat artışı daha güçlü

* Reel ücret artışları talebi destekledi. Son dönemde hizmetler grubundaki fiyat artışlarının diğer gruplara kıyasla daha güçlü olduğunu görüyoruz. Ana eğilimdeki yüksek seyirde hizmet fiyatlarının rolü belirgindir. Son dönemde hizmetler grubundaki fiyat artışlarının diğer gruplara kıyasla daha güçlü seyrettiğini görüyoruz. Hizmet enflasyonu aylık bazda yavaşlamakla birlikte yüksek bir seyir izlemektedir. Gelişmiş ülkelerde de hizmet enflasyonu manşet enflasyonun üzerindedir.

* Enflasyon beklentilerinin tahmin aralığına yakınsaması, dezenflasyon açısından kritik önemdedir.

Konut fiyatları

* Konut piyasasındaki gelişmeleri öncü gösterge olarak yakından takip ediyoruz. Konut fiyatlarındaki artış eğilimi yavaşlamaktadır. Konut fiyatlarının artış eğilimi tüketici fiyatlarındaki artış eğiliminin altında seyretmektedir. Konut fiyatlarındaki yavaşlamanın ilerleyen dönemde gecikmeli olarak kira artışını sınırlayabileceğini değerlendiriyoruz.

* Parasal sıkılaştırmanın beklentiler üzerindeki etkisi yakından takip edilmektedir

* Enflasyon beklentilerinin tahmin aralığına yakınsaması dezenflasyon açısından kritik önemde.

* Tüketicilerin enflasyon beklentilerinin seviyesi yüksek olmakla birlikte son dönemde düşüş kaydetti.

* Kararlarımızın enflasyon beklentilerinde iyileşme sağlayacağını, piyasa beklentileri ile ara hedefimiz arasındaki farkın kapanacağını öngörüyoruz.

* Parasal duruş belirgin şekilde sıkılaştırılmıştır.

* Dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışlarının yavaşlaması beklenmektedir. Parasal sıkılaştırmanın beklentiler üzerindeki etkisi yakından takip edilmektedir. Enflasyon beklentilerinin tahmin aralığına yakınsaması, dezenflasyon açısından kritik önemdedir. Kararlarımızın enflasyon beklentilerinde iyileşme sağlayacağını, piyasa beklentileri ile ara hedefimiz arasındaki farkın kapanacağını öngörüyoruz. Parasal duruş belirgin şekilde sıkılaştırılmıştır. Parasal aktarım mekanizmasını destekleyen ve güçlendiren adımlar atılmıştır. Miktarsal sıkılaştırma ile fazla likidite sterilize edilmektedir. Likidite gelişmelerini yakından takip ederek, sterilizasyon araçlarını gerektiğinde etkin bir şekilde kullanacağız. Parasal sıkılaştırma finans piyasalarına hızlı ve güçlü bir şekilde yansıyor.

* Kredi faizlerinin geldiği seviye iç talebin yavaşlamasına destek verecek. Tüketici kredi büyümesi zayıflamaktadır. Son veriler yabancı para mevduatından TL mevduatına geçişin hızlandığını gösteriyor.

* Mart toplantısında yaptığımız ilave parasal sıkılaştırma, yurt içi ve yurt dışı yerleşiklerin Türk lirasına güvenini artırmış ve rezervlere olumlu yansımıştır. TL mevduat payı artmaya devam etmektedir. Son dönemde yabancı para kredilerinin arttığını gözlemliyoruz. Son sekiz ayda TL mevduatın payı yüzde 32'den yüzde 44'e çıkarken, KKM'nin payı yüzde 26'dan yüzde 14'e geriledi.  Risk priminde iyileşme kaydedilmiştir. Risk primlerindeki iyileşme portföy girişlerini destekledi. Parasal sıkılaştırma süreci rezervlere olumlu yansımaktadır.

* Swap hariç net rezervlere bugün itibarıyla baktığımızda son iki haftada 18 milyar dolarlık bir ek iyileşme görmekteyiz. Böylece, ilgili dönemde swap hariç net rezervler toplam 34 milyar dolar artmıştır.

Enflasyon tahmini yükseldi

* 2024 yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 38’e güncelledik. 2025 ve 2026 tahminlerini sırasıyla yüzde 14 ve yüzde 9 seviyesinde koruduk. Orta vadede ise enflasyonun yüzde 5’te istikrar kazanmasını hedefliyoruz. Tahmin aralıklarının alt ve üst noktaları da 2024 yılı için yüzde 34 ve 42, 2025 yılı için ise yüzde 7 ve 21’e tekabül etmektedir.

* Para politikasındaki kararlı duruşumuz, yurt içi talepte dengelenme, Türk lirasında reel değerlenme ve enflasyon beklentilerindeki düzelme vasıtasıyla aylık enflasyonun ana eğilimini düşürecektir.

* Aylık enflasyonun ana eğiliminde, belirgin ve kalıcı bir düşüş sağlanana ve enflasyon beklentileri, öngörülen tahmin aralığına yakınsayana kadar sıkı para politikası duruşumuzu sürdüreceğiz.

* Haziran’dan itibaren yaşayacağımız dezenflasyon sürecinde, enflasyonu, belirlediğimiz ara hedeflerle uyumlu olacak şekilde düşürmek için ne gerekiyorsa yapmaya devam edeceğiz."

Soru- cevap kısmı

- Talebi dengeleyerek enflasyonu düşürmek istiyoruz, bunu da aksiyona döktük ama kamu maliyesinden gelecek destek de önemli. Yönetilen yönlendirilen fiyatların belirlenmesi hususu da önemli, harcamalarla ilgili tasarruf tedbirleri hazırlanıyor, İkinci devrede ve 2025 yılındaki dezenflasyon sürecinde bundan destek alacağımızı düşünüyoruz.

- Enflasyonda zirveyi Mayıs ayında göreceğiz, bu çok net, şu anki hesaplarımıza göre baz etkisi ve doğal gaz etkisiyle enflasyonda zirvenin yüzde 75-76 civarında olacağını öngörüyoruz. İlk 4 ayda 4 puana yakın bir ilave enflasyon gerçekleşti. Bunu tamamen telafi etmek ek sıkılaştırma ile dahi pek kolay görünmüyor. Hedefte yüzde 36'dan yüzde 38'e yapılan ayarlamanın sebebi bu kapsamdadır.

-Enflasyonu düşürmek adına para politikası tarafında ne yapmak gerekiyor yapacağız, öne çıkan temel faktör güçlü iç talep. Para politikasında sıkılaşmayla talepte dengelenme öngörüyoruz.

- Para politikasında sıkılaşmayla talepte dengelenme öngörüyoruz, güçlü bir sıkılaştırma yaptık. Dezenflasyonla birlikte daha sağlıklı bir büyüme olacağını öngörüyoruz. Türk Lirası'na ciddi bir talep var. Kalıcı likidite artışına zorunlu karşılıkla müdahale ettik, geçici likidite için depo ihaleleri açtık.

Karahan'dan döviz alımı sorusuna yanıt

Döviz alımıyla ilgili soruya Karahan, "Bir rezerv hedefimiz yok ama rezerv pozisyonumuzu düzeltmeyi hedefliyoruz. Enflasyonu kalıcı şeklide düşürebilirsek rezerv pozisyonumuz da sağlıklı şekilde düzelecektir" yanıtını verdi.

- Kur konusunda hedefimiz, şöyle olsun böyle olsun gibi bir niyetimiz yok. Kuru serbest piyasada döviz arz talep dengesin içinde oluşuyor. Biz TL yönünde şöyle olmalı böyle olmalı gibi bir hedefimiz, arzumuz, isteğimiz yok. Kur şunun üzerine çıkmasın şeklinde hareket etmiyoruz. Asıl hedefimiz dezenflasyon.

- TÜİK’in kendi tercihidir. O konuda fikir belirtmek doğru olmaz. Biz beklenti yönetimi açısından iletişimimizi para politikası duruşu üzerinden yapıyoruz. Bu doğrultuda tahminlerimizi net şekilde anlatıyoruz.

- Enflasyon düştükçe beklentiler de olumlu yönlerde ilerleyecektir.

- KKM Ağustos itibarıyla 140 milyar dolardı toplam. Şu anda 70 milyar dolar civarına indi.

- Çok konuştuğumuz bir konu. Çok sevdiğim bir laf var. Eski bir merkez bankacının. Merkez bankacının görevi endişe duymaktır. Tercüme ederek söylüyorum. Her zaman ihtiyatlı. Özellikle enflasyonun yüksek olduğu seviyelerde. Baz senaryoyu öngörüyoruz. Aşağı yönlü de yukarı yönlü riskler de var ama biz yukarı yönlü risklere önem veriyor. Endişe sektörü bunu içeriyor.

Asgari ücret

- Asgari ücret konusu TCMB uhdesinde bir konu değil. Görüşmelerin bir tarafı da değiliz. Dolayısıyla bir tavsiye de söz konusu değil. Biz enflasyon tahminlerimizi yaparken birtakım varsayımlarda bulunmak durumundayız. Belirlediğimiz hedefler var. 

- Hizmet enflasyonunda asgari ücretin etkisi söz konusu. Bu konuda varsayım yaptık. Varsayım yaparken da önceki açıklamaları gösterge olarak ele aldık. Tek asgari ücret artışı olacağı dillendirildiği için bunun varsayımını yaptık.

- Şu anda yüksek enflasyondan dolayı ücretlerin erimesi söz konusu. Yapmamız gereken enflasyonu düşürmek. Bunu yapabilirsek zaten kalıcı refah artışı olacaktır. Bu konudada ücretler artmaya, sağlıklı şeklide artmaya devam edecektir.

- Kredi kartı konusunda sadece azami faizi düzenleme konusu bizim yetkimizde, yakında bir ayarlama yaptık, veriler bunun harcamaları epey makulleştirdiğini gösteriyor, şu aşamada ek bir önleme ihtiyaç duyulacağını düşünmüyorum.

Cevdet Akçay: Yüzde 42’nin içinde kalacağımızı öngörüyoruz

Merkez Bankası Başkan Yardımcısı olan Osman Cevdet Akçay'ın yanıtlarından öne çıkanlar şöyle:

- Çeşitli varsayımlarla çeşitli senaryolar çalışılıyor. 38 çok önemli bir kayış değil. Genel faktörlerden bir tanesi talebin nasıl daralmaya başlayacağı. Mart ayında yaptığımız sıkılaştırmanın etkisini görmeye başladık. Biz sadece politika faizini artırmadık, miktarsal sıkılaştırmalar da getirdik. Bir artı bir ikiden fazla bir sıkılaşmaya karşılık geliyor. Yüzde 42’nin içinde kalacağımızı öngörüyoruz. Verdiğimiz üst bantla ilgili şu anda hiçbir sıkıntımız yok.

- Sert inişin zorunlu olduğu bir durum vardı. Aktarım mekanizmasının zayıflığı. Aktarım mekanizması zayıfsa bu illa ki devreye girebilecek gibi duruyor. Mart ayından itibaren biz bu mekanizmayı güçlendirdik."