Türkiye’nin dış ticaret taşımalarında NCTS Faz 5 gümrük yazılımına geçişten kaynaklı yoğunluğa, Macaristan tıransit geçiş belgesinin tükenmesi ve ithalatı yavaşlamaya yönelik artan kontroller de eklenince, iş dünyası isyan etti.

Avrupa’ya çıkış kapısı olan Kapıkule ve Hamzabeyli’de sınırda bekleyen TIR sayısı 5 bine yaklaşırken, Ambarlı bölgesindeki limanlarda ise konteynerin bekleme süresi iki haftaya dayandı. Maliyetlerin arttığı, iş hacminin daraldığı bu dönemde mevcut siparişleri de bürokratik engeller nedeniyle zamanında alıcısına ulaştıramayan dış ticaret temsilcileri, ülke ekonomisine milyarlarca dolarlık kayıp yaratan bu sıkıntıların acilen giderilmesini talep ediyor.

500 milyon dolarlık ihracat yükü batı sınırında bekliyor 

Ulusal ve uluslararası sistemler arasında daha hızlı ve doğru bilgi aktarımı sağlayarak gelişmiş veri alışverişine olanak tanıyan Bilgisayarlı Transit Sistemi’de (NCTS) 17 Kasım itibarıyla 5. faza geçilmişti. AB ülkelerinde iki ayrı faz da aynı anda kullanılırken Türkiye, Faz 4’ü tamamen kapattı. Bu da Türkiye gümrük sisteminde teknik sorunların yaşanmasına neden oldu. Taşımaları durma noktasına getiren bu sorunlar nedeniyle sınır kapılarında 30 kilometre varan TIR kuyruklar oluşurken, yaşanan beklemeler kasım ayı ihracatında yüz milyonlarca dolarlık kayıp yarattı. Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Başkanı Şerafettin Aras, Ticaret Bakanlığı’nın harekete geçmesiyle gümrük sisteminde Faz 4’ten Faz 5’e geçişten kaynaklı sorunların çok büyük ölçüde giderildiğini, ufak tefek çıkan sıkıntıların da kısa sürede giderildiğini ifade ederek, şu anda asıl sorunlarının Macaristan geçiş belgesi konusunda yaşandığını söyledi. Macaristan transit geçiş belgeleri tükendiği için binlerce TIR’ın sınır kapılarında beklediğini dile getiren Aras, “Bir haftadır Macaristan’dan transit geçiş belgesi bekliyoruz. 20 bin adet transit geçiş belgesi talep etmemize rağmen, en son pazartesi 5 bin adet belge verebileceklerini söylediler ancak hala bu belgeler bize ulaşmadı" dedi. Sadece batı kapılarında bekleyen TIR sayısının 5 bine ulaştığını dile getiren Aras, her bir araçta ortalama 100 bin dolarlık ihracat yükü olduğunu söyledi. Aras, "Romanya, Sırbistan, Almanya gibi ülkelere giden araçlar Macaristan transit geçiş belgesi olmadığı için sınırlarda bekliyor" dedi. Sadece batı kapılarında değil, Türkiye genelinde diğer sınır kapılarında ve limanlarda da gümrük işlemlerinde büyük sıkıntılar yaşanıyor. Şerafettin Aras, Ambarlı limanında da Ro-Ro yüklemelerinde büyük yoğunluk yaşandığını belirterek, "Faz 5’e geçiş, limanlarda da yığılmalara neden oldu” dedi.

Aras, Noel öncesi taşımalarda en önemli ay olan kasımda Avrupa’ya malı zamanında gönderememenin büyük kayıplara neden olabileceği uyarısında bulunarak, “Biz kasım ayında en önemli ihracat pazarımıza bu yükleri gönderemediğimiz zaman ülke ciddi puan kaybediyor. Faz 5’e geçişte çok büyük kaos yaşandı. Avrupalı müşteriler, ‘Ben bu rezilliği yaşayacaksam neden Türkiye’den mal alayım?’ diyerek siparişleri başka ülkelere vermeye başlıyor" dedi. Aras, Bulgaristan’dan Türkiye’ye giriş tarafında da yoğunluk olduğunu söyledi. Aras bu konuda da Bulgar yetkililerle temaslarda bulunulmasını istiyor. 

ARC Grup Yönetim Kurulu Başkanı Fahrettin Arabacı da geçiş belgeleri tükendiği için özellikle yaş meyve ve sebze üreticilerinin büyük sıkıntı yaşadığını söyledi.