Ticaret Bakanlığı kamuoyunda 'efsane, şahane cuma indirimleri' gibi isimlerle yapılan indirim kampanyalarında tüketici ve satıcıların mağduriyet yaşamaması için dikkat edilmesi gereken hususlara dair açıklama yaptı. Açıklamada tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de kasım ayında yapılan dev indirim kampanyalarının, özellikle e-ticaret alışverişlerinde yanıltıcı indirimler, lojistik süreçlerde aksama, kötü niyetli satıcılarca ayıplı mal gönderimi veya ürün bedelinin tahsil edilmesine karşın mal göndermeme, cayma hakkını kullandırmama gibi birçok dezavantajları da beraberinde getirdiğine dikkat çekildi. Bakanlık açıklamasında, tüketicilerin indirim kampanyalarında mağduriyet yaşamaması, satıcı ve sağlayıcılarında idari yaptırımlarla karşılaşmamaları için taraf olacakları mesafeli sözleşmelerde dikkat etmesi gereken hususlar açıklandı.

İhtiyaç duyulan ürünler satın alınmalı

Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, tüketiciler açısından dikkat edilmesi gereken konular başlıklar halinde sıralandı. Açıklamada, dikkat edilmesi gereken konuların başında gerçekten ihtiyaç duyulan ürünlerin satın alınması gerektiği belirtildi. Bakanlık açıklamasında bilinçli tüketici olarak ihtiyaç duyulan mal-hizmetin belirlenmesi ve bu ihtiyaçları gidermek amacıyla alışveriş yapılması gerektiğine dikkat çekildi. Açıklamada ayrıca ihtiyaç duyulan ürünlerin alınmasının lojistik süreçlerdeki aksamanın önlenmesi ve bireysel bütçenin dengelenmesi yönüne de dikkat çekildi.

Alışveriş öncesi ön inceleme

Yapılacak alışveriş öncesinde arama motorlarında kısa bir ön inceleme yapılması gerektiği dile getirilen açıklamada, satıcı-sağlayıcının (açık ad ve adres, ticari unvan, sabit telefon numarası, vergi kimlik numarası, MERSİS kaydı, ETBİS kaydı, güven damgası akreditesi vb.) ayrıntılı bilgilerinin kontrol edilmesi gerektiği vurgulandı. Ön inceleme sırasında tüketicilerin, satıcı-sağlayıcı hakkındaki şikâyetleri ve bu şikâyetlere yönelik çözümlerin de incelenmesinin mağduriyetlerin önüne geçeceği aktarıldı.

Açıklamada ayrıca satın alınacak ürünle ilgili karşılaştırma yapılmasının önemi de belirtildi. Bakanlık açıklamasında konuyla ilgili olarak, “Online alışverişin tüketicilere sağladığı en önemli avantajlardan biri olan ürünün özellikleri, fiyatı gibi unsurların kolay, hızlı ve ücretsiz bir biçimde karşılaştırma imkânı olduğu göz önüne alınarak benzer mecralardan ürünün yaklaşık fiyatının araştırılması fiyat konusunda aldatılmanın önüne geçecektir” denildi.

Önce zam sonra indirim yapanlara dikkat

Bakanlık açıklamasında indirim oranlarına dikkat edilmesi gerektiğine vurgu yapılarak, 'Efsane-şahane cuma/kasım indirimleri' kapsamında birçok online alışveriş sitesi ve diğer satıcılar, oldukça yüksek oranlarda indirim yaptıklarını iddia etmektedir. Kampanyalar kapsamında, satıcı-sağlayıcılarca önce ürünlerin fiyatlarının yüksek oranda miktarda artırılması, sonrada zamlı fiyat üzerinden indirim yapılması sıklıkla rastlanan bir durum. Tüketicilerimizin bu gibi uygulamalara karşı son derece dikkatli olmaları büyük önem taşımakta” denildi. Açıklamada, benzer yanıltıcı uygulamalara maruz kalmamak ve gerçekte ne oranda indirim yapıldığını anlamak için tüketicilerin ilgilendiği ürünlerin önceki satış fiyatlarını da araştırması ve gerçekçi olmayan indirimlere dikkatli yaklaşması gerektiği kaydedildi. Açıklamada, internet sitesinin adı, adres çubuğunda her zamanki gibi görünmüyorsa, sahte veya taklit bir site olması ihtimaline karşı site adının kontrol edilmesinin mağduriyetleri azaltacağı vurgulandı.

Ödeme güvenliğine dikkat

Sosyal medya kanalları aracılığıyla yönlendirilen sayfalara karşı dikkatli olmak gerektiği belirtilen açıklamada, “Sosyal medyada karşınıza çıkan tanıtım ve ilanlara karşı, bu sitelerin taklit olması ihtimali dikkate alınmalı. Satıcı-sağlayıcının kendi sitesinden ürün ve fiyat kontrol edilmeli” denildi. İnternet üzerinden alışveriş yapılmasına karar verilmesi durumunda alışveriş yapılacak sitenin SSL sertifikası, 3D security veya sanal kartla ödeme gibi detaylara sahip olup olmadığı ve varsa bu tür ödeme yöntemlerinin tercih edilmesinin ödeme güvenliği açısından önemi dile getirildi. Açıklamada, “Ödeme yapmadan önce, yasal olarak tüketiciye verilmesi gereken ön bilgiler mutlaka okunmalı ve bilgilerin doğruluğu kontrol edilmelidir. Mesafeli alışverişlerde, ön bilgileri görmeden veya ayrıntılı bir şekilde okumadan ödeme yapmamak da çoğu mağduriyeti önleyecektir” denildi. Açıklamada ayrıca, “Tüketicilerin satıcı-sağlayıcı unvanı, açık adresi, ayrıntılı diğer iletişim bilgileri, mal veya hizmetin ödenecek toplam tutarı, cayma hakkına ilişkin ayrıntılar ve hak arama yollarına dikkat etmesi gerekiyor” denildi.

Satıcı ve sağlayıcıların mağdur olmaması için gereken tedbirler

Bakanlık açıklamasında satıcı ve sağlayıcılar açısından dikkat edilmesi gereken tedbirlere de yer verildi. Açıklamada, “Yasal olarak tüketiciye verilmesi gereken ürünün fiyatı, özellikleri, satıcının ticari unvanı, iletişim bilgileri, yasal cayma hakkı ve bu hakkın kullanım süresi, tüketicinin yükümlülüğü, satıcının sorumluluğu vb. gibi tüm hususlarda ayrıntılı olarak düzenlenen ön bilgilerin, yasal süresinde, açık ve anlaşılır bir şekilde iletilmesi önem taşımaktadır” denildi.
Bakanlık tarafından kasım ayında gerçekleşecek kampanyalarla ilgili olarak yapılan açıklamada, “Malın teslimi, hizmetin ifası, cayma hakkının kullanılması durumunda bedel iadesi gibi konularda kanunda belirlenen tüm sürelere eksiksiz uyulması gerektiği belirtildi. Ayrıca, bedel iadelerinin hem yasal süresinde hem de satın alırken kullanılan ödeme aracına uygun bir şekilde ve tüketiciye herhangi bir masraf veya yükümlülük getirmeden tek seferde yapılması gerektiği kaydedildi.

İnceleme başlatıldı

Ticaret Bakanlığı, açıklamasında "Bu kapsamda bakanlığımızca yer verilen hususlara ilişkin aykırılıkların tespiti halinde gerekli idari müeyyideler uygulanacak olup, ayrıca özel indirim günlerine ilişkin olarak Bakanlığımız bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu tarafından da resen incelemeler başlatılmıştır. Mesafeli sözleşmelere ilişkin olarak hak kaybına uğrayan tüketicilerimizin uyuşmazlıklarının çözümü için parasal sınırları da dikkate alınarak Tüketici Hakem Heyetleri ya da Tüketici Mahkemelerine başvurmaları gerekmektedir" denildi.

TÜKETİCİLERİN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER

Bilinçli alışveriş yapılmalı
İhtiyaç duyulan ürünleri belirleyip, bu ihtiyacı gidermek amacıyla alışveriş yapılmalı. Bu sayede tüketici bütçesi bozulmayacağı gibi lojistik süreçlerdeki aksama önlenebilir.

Ürün satın alınmadan önce araştırın
Tüketiciler, satıcı-sağlayıcının açık ad ve adresini, ticari unvanını, sabit telefon numarası, vergi kimlik numarası, MERSİS kaydı, ETBİS kaydı, güven damgası akreditesi gibi ayrıntılı bilgilerini kontrol etmeli. Ayrıca satıcı ve sağlayıcı ile ilgili tüketici şikâyetleri hakkında bilgi edinmeli.

Ürünün fiyat ve özelliklerini karşılaştırın
Ürünün özellikleri ve fiyatı araştırmak tüketicinin aldatılmasını engelleyen en önemli faktörlerin başında geliyor.

Kampanya öncesi aşırı fiyatlanan ürünlere karşı dikkatli olun
Tüketiciyi yanıltmaya yönelik olarak kampanya başlamadan hemen önce ürünlerin fiyatlarını artırıp zamlı fiyat üzerinden indirim yapılabiliyor. Bunun önüne geçmek için ürünün kampanya öncesi fiyatının araştırılması önemli. Ayrıca internet sitesinin adres çubuğuna dikkat edilerek sahte ve taklit sitelere karşı dikkatli olunmalı.

Ödeme güvenliğinden emin olunmalı
İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde, ürünün satın alınacağı sitenin SSL sertifikası, 3D security veya sanal kartla ödeme gibi detaylara sahip olması ödeme güvenliği açısından önemi dile getirildi.