AYSEL YÜCEL

Motorlu karavanlarda sektörün uzun süredir beklediği ÖTV indirimi, Meclis gündemine alındı. 1 Ekim’de Meclis'e sunulan Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nde, motorlu karavanlarda yüzde 220 olan ÖTV oranın, yüzde 45’e indirilmesi yer aldı. DÜNYA’ya konuşan sektör temsilcileri, kanun teklifinde yer alan ÖTV indirimin yürürlüğe girmesi durumunda, Türkiye’de karavan üretiminin önünün açılacağını, ayrıca yabancı yatırımcıları da pazara çekeceği görüşünde.  

Pandemiyle birlikte talepte adeta patlama yaşanan karavan araçlarda, yüksek ÖTV oranları pazarın gelişmesinin önündeki en büyük engel olarak görülüyordu. Motorlu karavanda giderek artan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), yüzde 80’den yüzde 140’a, son olarak da yaklaşık 7 ay önce yüzde 220’ye çıkarıldı. 

Türkiye’de karavanlar seri üretim olmadığı için, özel imalatçılar tarafından ticari araçlar dönüştürülerek üretiliyor. Bu dönüşüm sırasında sıfır araçlarda doğan yüksek ÖTV, sektörün büyümesini ve gelişmesini engelliyor.. Sıfır bir ticari aracı karavana dönüştürmek isteyen tüketici aracın fiyatının yanı sıra yüzde 220 oranın da ÖTV ödüyor. Bu da fiyatın yaklaşık yüzde 50 artması anlamına geliyor. Ancak 5 yaşını doldurmuş bir ikinci el aracı karavana dönüştürmek istediğinizde sadece yüzde 4 vergi alınıyor. Bu nedenle pazarı ikinci el araçlar domine ediyor.

İlan sayısı yüzde 124 arttı

Pandemi öncesinde ticari aracı karavana dönüştüren imalatçı sayısı 5’i geçmiyordu. Salgının yarattığı risklerden kaçınmak isteyen birçok tüketici, otel turizmi yerine çadır, tekne ve karavana yöneldi. Karavan talebi rekor seviyelerde arttı. Sahibinden.com’un verilerine göre, sadece yılın ilk 4 ayındaki karavan ilan sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 124 arttı. Artan taleple karavan imalatçı sayısı bir yıl gibi kısa bir sürede 200’ü aştı. Pazardaki hızlı büyüme fiyatları da yukarı çekti. Son 1,5 yılda ikinci el karavan fiyatları yüzde 300’den fazla arttı. Sektör temsilcileri, konuyla ilgili görüşlerini DÜNYA’ya anlattı: 

Sanayide yatırımın önü açılacak

Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Yenigün, ÖTV’nin yüzde 45’e inmesinin, karavan üretimin önündeki engelleri kaldıracağını ve ayrıca bu alanda yabancı yatırımın da yolunu açabileceğini söyledi. Yenigün ayrıca olası indirimin, turizmin gelişmesine de büyük katkı sunacağını vurguladı. 

Türkiye’yi ihracatçı konuma getirecek

Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKKDER) Başkanı İnan Ekici de beklenen ÖTV indiriminin yapılmasının bütün ekosisteme fayda saylayacağını vurguladı. Aynı zamanda Türkiye’de karavan kiralama işine ilk giren kurumsal firmalardan biri olan Otokoç’un da Genel Müdürü olan İnan Ekici, şöyle konuştu: “ÖTV indirim, Türkiye’ye hiç gelmeyen ve tatilini sadece karavanla yapan turistleri ülkemize çekecek. Türkiye’de adetler çok düşük olduğu için gelişmemiş bir tedarik sanayi vardı. Buradaki üretim hacmi artacağından üretim kapasitemizi ve kalitemizi artıracağız. Bu da ülkemizi ihracatçı konumuna getirecek. Özellikle kamp ve kültür turizminde park yönetimi çok sığ. Dijitalleşme yok. Standartlar belirli değil. Bunların da gelişeceğini, girişimcilere fırsat sunulacağını düşünüyorum.” 

“Karavan parkları artırılmalı”

Enterprise CEO’su Özarslan Tangün, vergi indirimi adımının sektörün gelişimi için çok büyük fayda sağlayacağına inandıklarını vurgulayarak “Enterprise Türkiye olarak ülkemizin en büyük çekme karavan filosuna sahibiz. Salgınla birlikte insanlar daha izole bir tatil yapma arayışı içine girdi. Bu da karavan sektörünü tüm dünyada büyüttü. ÖTV indirimiyle birlikte daha fazla ülkemize gelmesini bekliyoruz. Tabii bir sonraki aşamada karavan parkları konusunda da çalışmalar yapılması gerektiğini ifade etmek lazım” diye konuştu.

“Ticari satışları artacak”

Türkiye Kamp ve Karavan Derneği Başkan Yardımcısı Sabahattin Ergin, uzun yıllardır karavanda ÖTV’nin çok yüksek olduğunu dile getirdiklerini ve vergi oranlarının düşürülmesi için büyük çaba harcadıklarını vurgulayarak, şunları kaydetti: “Bu düzenleme ile otomotiv sektörü canlanacak çünkü insanlar sıfır araç alıp karavana dönüştürmek isteyecek. Koç Grubu, Renault gibi gruplar bu işe girecek. Ayrıca yabancı yatırımın da önü açılacak. Ayrıca kiralama şirketleri de sıfır karavan tercih edecek. Karavan imalatçıları da sıfır aracı tercih edecek, ikinci el araçlarını elden çıkarmak isteyecek. Ancak burada önemli bir sorun bu kadar aracı ağırlayabilecek alan yok. Maalesef kamping ve karavan park alanları çok az. O nedenle bu ÖTV indirimi yapıldığında her yerde mutlaka kamp alanları yapılmalı.”

“Kontrolsüz büyüme daha büyük sorun”

Kadıköy Karavan sahibi Eser Tura, bu yıl rekor büyümelere sahne olan motokaravan sektörünün en büyük sorununun kontrolsüz ve standart dışı büyüme olduğuna dikkat çekerek, “Var olan yönetmelikler doğrultusunda Türkiye’de üretilen motokaravanların neredeyse tamamına TSE olur veriyor. İçinde bir ocak, bir banyo ünitesi ve bir yatak olan her seyyar motorlu ünite karavan olarak kabul ediliyor ve gerekli onayı alıyor. Donanım kontrolü, ürünlerin CE belgeleri, ürün kalite zorunluluğu gibi birçok hayati gereklilik göz ardı ediliyor. Bu doğrultuda bir ya da iki yıl gibi çok kısa bir süre içerisinde ülkemiz bir karavan çöplüğüne dönme tehlikesi ile karşı karşıya. Dolaysıyla bize sektörün en acil beklentisi ÖTV indirimi değil standardizasyon ve kalite” diye konuştu. Eym Karavan sahibi Hüsamettin Topçu ise ÖTV indirimi ile Türkiye’deki yerli üreticilerin pazarı yabancı firmalara kaptırabileceğini dile getirerek, bu konuda da gerekli önlemlerin alınması gerektiğini ifade etti.

“Yerli üreticiye destek verilmeli”

TOBB Otomotiv Tedarik Sanayi Meclis Başkanı Alper Kanca, vergilerin düşürülmesinin sanayi açısından olumlu sonuçları olacağı gibi, yerli üretici açısından bazı riskleri de beraberinde getirdiğini söyledi. Kanca, “İlkesel olarak baktığımızda vergilerin düşürülmesi olumlu. Vergi azaltılması ile tüketicinin daha fazla talep yaratması sağlanabilir. Bu da daha fazla üretim, daha fazla satış olduğu takdirde tabii ki otomotiv sanayi için yararlı olacak. Döviz sorunumuz dolayısı ile dikkat etmemiz gereken şey vergi azaltmanın ithalata kapı açmaması meselesi. Bunun için de yerli üreticilere yeterince hazırlık zamanı verilmeli, desteklenmeli. ÖTV azaltılması ile yaratılan talep yerli üreticilerle karşılanıyor olması sağlanmalı” açıklamasını yaptı.

Küresel pazar 70 milyar dolara koşuyor

Pandemiyle birlikte daha izlole tatil seçeneklerinin öne çıkması, tüm dünyada karavan satışlarını rekor seviyelere taşıdı. Karavan talebi Türkiye’de ve birçok ülkede yüzde 300’ün üzerinde arttı. İngiltere’deki karavan parkları en iyi yılını geçirirken, Avusturya’da satışlar son 30 yılın rekorunu kırdı. Küresel karavan pazarının 68,1 milyar dolara ulaşacakmış 2026’da. 2020’de 57,5 milyar dolara ulaşan sektörün ortalama yüzde 2,7’lik hızda büyümesi öngörülüyor. Çekme karavan segmentinin ise bu miktarın 51,8 milyar dolarını oluşturması bekleniyor. Motokaravanlar önümüzdeki 7 yılda yüzde 2,4 hızda büyümesi bekleniyor.