Öncelikle 2015 yeni fındık sezonu'nun  tüm üreticilerimize sanayicilerimize ve ticaret erbaplarına  hayırlı ve uğurlu olmasını diliyorum.

Yeni sezona her yıl olduğu gibi 5 ayrı rekolteyle başladık.Ben  3 tanesini hatırlatarak makaleme başlıyorum;Öncelikle Tarım İl Müdürlüğü ülke genelinde 683.000 Ton kabuklu rekolte beklediğini açıkladı.Daha sonra  ülkemiz de en bilimsel ve en doğru rekolte tesbitini yapan Fındık Tanıtım Grubu (FTG) çotanak sayımına göre 2015 yeni sezon rekoltesini 733.000 ton kabuklu olarak açıkladı.Son olarak Türkiye Ziraat Odaları Birliği  (TZOB)  590.000 bin ton kabuklu olarak  en düşük rekolteyi her yıl olduğu gibi açıklayan kurum oldu.Sonuç olarak her 3 rekoltenin sonucuda 2015'in 2014'ten çok daha iyi olacağının bir göstergesidir. 

Peki rekolte ve fiyat arasında nasıl bir ilişki var..?Rekolte az olduğunda fındık fiyatları yükselir tıpkı 2014 yılında olduğu gibi,2015 yılında ise geçen yıla göre rekoltenin fazla olması fiyatların düşmesine neden olmaktadır.Şuan ki fiyatların 11 TL'den piyasaya sunulması bunun bir göstergesidir.Fındıkta en kritik aylar  bundan sonrasında başlıyor. Bu nedenle uzun soluklu bu dönemin başlangıcında malın sahibi üretici, tavrıyla fındığın fiyatını belirleyecek.Ve mutlaka fiyatta dalgalanmalar mutlaka yaşanacaktır.

Fındık Sektöründeki Sorunlar

Ziraat Odaları, Sanayici ve Türk Fındık ihracatçısını suçlamak yada eleştirmek yerine üreticiye ihtiyacı kadar mal satmayı öğretmelidir.Ayrıca Ziraat Odaları  kotasında fındık olan 14 borsaya üretici fındığını teslim edecek şekilde ,Giresunda olduğu gibi Lisanslı depoculuğu kurdurmak için enerjilerini harcalamalıdırlar.Sektöre zarar veren diğer bir gelişmede Borsalar haricinde ışıklı tabela asan ticaret erbaplarını Borsa Başkanları uyarması gerekiyor.Çünkü Işıklı tabelaya  yazılan fiyatlarla hem üreticiye hemde fındık sektörüne zarar veriliyor.Nasıl mı?Borsa fiyatlarının üzerinde fiyatlandırma yapmalarına rağmen,o fiyattan mal almıyorlar.Bakalım Borsa Başkanları bu duruma daha nekadar seyirci kalacaklar!

Ve piyasaya dair bir not;2015 Yeni mahsul ürünü fındık yavaş yavaş pazara inmeye başladı.Sahil bölgelerinde fındık toplama işleri büyük oranda tamamlandı. Fındığı erken patoza verip kurutan üreticiler tüccarların yolunu tuttu.Henüz fiyat oluşmazken 11 TL bandında fiyatların oluştuğu söylentileri ağır basıyor.

Serbest piyasada henüz fiyat oluşmadı

Fındıkta kırmızı çizginin 10 TL olabileceği belirtiliyor. Tabi böyle bir kural yok, her şey arz ve talebin sonucunda oluşacaktır.Piyasaya beklenenin üzerinde fındık inmesi halinde fiyatların düşmesi yüksek bir ihtimal.Bu nedenle üreticinin fındığı pazara ihtiyacı kadar, kademe kademe indirmesi çok önemlidir.Aslında her şey üreticinin elinde malını  ihtiyacı kadar pazara indirmeyi başarırsa fiyatlar arz ve talebe göre yükselecektir.Ancak bunu yapamazsa  fiyatlar normal olarak piyasalara arz baskısı fazla olduğunda otamatik olarak düşüceketir.Ülkemize rekor seviyede döviz girdisi sağlayan ve 3 milyar dolar gibi rekor bir döviz girdisini ülkemize sokan sanayici Türk fındık ihracatcısı ülkemizde 733.000 Ton fındık olacağına 2015 sezonu için  bilimsel sonuçlarla inanıyor.Ziraat odaları kesimi  Fındıkta bu yıl Patozdan sonra hayal kırıklığı olacağını rekoltenin düşük olduğunu savunuyorlar.Zaten rekolte  denildiği gibi az olursa arz ve talepe göre fiyatlar çıkar.Ancak rekoltenin çok olduğunu gören piyasa  bu tabloya refleks vererek fiyatlar 11 TL'den başladı. Bundan sonrası tamamen üreticinin malını ihtiyacı kadar pazara indirmesine bağlıdır.Herkes işini yapacak.Türk fındık ihracatcısı işini yapıyor,ülkeye 3 milyar dolar döviz girdisi sağlıyor.Ülkemiz de 50 bin kişi fındık sektöründe istihdam edilmekte olup ,Türk fındık sanayi ülkemizde her yıl milyon dolarlık yatırımlar yapmaya devam etmektedir.Arz ve talebe  tüm kesimler saygı duyacak üretici ürünü pazara kademe kademe indirecek.

2015 fındık sektöründe neler olacak? İhracatcı,üretici kesimi olaya nasıl bakıyor ve piyasalar nasıl oluşacak?

Evet fındık sektöründe neler oluyor.21 yıldır var olduğum sektörde gazeteci-yazar olarak fındığın her dönemini gördüm ,yazdım ve yorumladım. En çok fındığı yazan bir gazeteci olarak kısaca son durumu özetlemek istiyorum.

Yıllardır serbest piyasa ekonomisini savunan biriyim.2009 fındık takviminde önemli bir tarihtir.Fındıkta tüm ezberler  AKP hükümetinin yeni fındık kararnamesi ile bozuldu.Aynı zamanda üretici ve sektörün kendi içinde tüm dengeleri değişti ve değişmeye de devam ediyor.Yabancı sermayenin son yıllarda ülkemize yaptığı yatırımlar hissedilir derecede arttı.Yeni yatırımların gelmeside bekleniyor. Evet 2009 yılıyla birlikte Türk fındık sektörü serbest piyasa ekonomisine geçti.Bunu özellikle üreticiyi temsil etmekle sorumlu olan Ziraat Odalarının çok iyi anlaması ve popülist yaklaşımlardan uzak durması son derece önemlidir.Fındıkta fiyat açıklama dönemi fındık üzerinden siyaset yapma alışkanlıkları artık son bulmuştur.Tabi biz bunu böyle kabul ediyoruz fakat bu resmi görmemekte kararlı olan bir kesim de yok değil!Türkiye için stratejik değeri yüksek bu üründe mevcut pozisyonun korunması ve fındık üreticisinin ve piyasasının zarar görmemesi son derece önemlidir.

Stokçular Fındıkta En Büyük Payı Aldı

Fındıkta 1993,2004 ve son olarak 2014 yılları fındıkta şartları özel yıllar olarak tarihe geçmiştir.Son olarak geçen yılı hatırlarsak, fındıkta rekolte düşüklüğüne bağlı olarak  20-22 TL’ye kadar fiyatlar artmıştı.Ancak  gerçek mananada fındıktan geçim yapan üretici 20-22 TL fiyatlardan değil,ortalama 11- TL bandından  üretici fındığını satmıştır.Peki kimler yüksek fiyat aralığından faydalanabildi?Tabiki stokçu..Elindeki fındığını 20-22 Tl'den sattı ve seneyi en yüksek karlılıkla bitirdi.Yüzdeye vurduğumuzda %90 sektörün mutsuz olduğu yılda ne üretici,ne ihracatçı neden kazanan sanayici oldu,birtek stokçular bu pastadan pay aldı.Kuruyemiş sektörü ve çikolata sanayi bu yüksek fiyatlardan zarar görürken ülke olarak geleneksel pazarların dışına bu yüksek fiyatlardan dolayı çıkamadık.Tabiki serbest piyasa herkes potansiyeli kadar fındık alırda satarda ,buarada vurgulamaya çalıştığımız  yüksek fiyattan piyasa oluşturmaya çalışanlar aslında üreticiyi değil stokçuları zengin ettiklerini kamuoyunun görmesi gerekir.

Evet gelelim bu seneye,rekoltesi düşük bir yılın ardından yüksek rekolteli bir yıla girdik.Üretici geçen yılın  fiyat etkisinden henüz kurtalabilmiş değil.Tüm sektörün anlaması gereken bir şey var ,piyasada oluşan fiyat fındığın fiyatıdır.Şuanda fiyatların oluşmamasına rağmen  pazara fındık indiren üreticiye  ödenen para 11 -TL gibi gözüküyor.Ama bu süreç önümüzde ki günlerde,haftlarda,aylarda nasıl yansır sorusunun cevabı, malın sahibi olan üreticimize bağlıdır.Yani üretici stratejik davranır ve fındığını pazara ihtiyacı kadar  indirmeyi başarabilirse çok rekolteli bir yıla rağmen fındık herzaman para eder.

Sadece Ordu,Giresun,Trabzon veya sadece Türkiyede değil tüm dünya genelinde ki üreticiler ihtiyaçlarını belli takvimlere bölerek fındığı pazara indirmeleri ile ortaya doğru bir sonuç çıkacaktır.Ancak şunu unutmamak gerekiyor.Bir malın alınabilir ve satılabilir fiyatı olması gerekir.Kısaca üretici kesimide tüketici kesimide oluşacak piyasalardan memmun olması için fındık fiyatlarının belli seviyelerin üstünde afaki boyutlara gelmemesi çok önemlidir.Kuruyemiş,sektörü ve çikolata sektörü bu yüksek fiyatlardan büyük zarar görmüştür.

Fındığın ülkemiz ekonomisinde payı büyük.Geleneksel ihraç ürünlerimizden biri.Bölgenin sosyo ekonomik bütün dengeleri fındığa bağlı olduğundan otomatik bölgede ekonomi fındığa endekslenmiştir.Fakat fındıkta son yıllarda ciddi sıkıntılarımız oluşmaktadır.Bunların en başında;

• Arazi ve toprak yapısından kaynaklanan verim düşüklüğü
• Bakım ve gübrelemeden kaynaklı verim düşüklüğü
• Bahçelerin yaşlı olmasından kaynaklı 

Üretim sorunları yaşamaktayız.Ekonomik ömrünü tamamlamış bahçeler,üreticinin fındık yetiştiriciği konusunda ki eksik bilgi verimde dalgalanmalara yol açmaktadır.Türkiye olarak ülkemiz fındık dikim sahalarında verimi artırmalıyız.Dömümden150-200 kilo fındık alan bir ülke olmalıyız.2023 fındık ihracatı için 1 milyon ton fındık üreten ve ülkemize 5-6 milyar döviz girdisi sokmayı hedeflemeliyiz.Bunu ancak üretmekten korkmayarak yapabiliriz.

Sonuç olarak 2015 yılında fındık fiyatlarının piyasalarda nasıl oluşacağını üreticinin kendisi yön verecektir.Bu nedenle fındığı pazara hızlı bir şekilde indirdiğimiz sürece  fiyatların düşmesi kaçınılmaz olacaktır.Fiyatlarla sanki sürekli birileri oynuyormuş izlenimi yaratmak haksızlık yapmak anlamına gelir.Fiyatların hangi dengelerde oluştuğunu anlatmaya çalıştım.Bu gerçeği görerek Türk fındık ihracatcına ,sanayicine haksız eleştiri yapmaya bir son verelim.Türk fındık ihracatcısının böyle bir gücü olsaydı fındık fiyatları  2014 fındık sezonunda 20-22 TL’yi hiç görmezdi.Demek ki herşey üreticiye bağlı,unutmamak lazım.