KOSGEB, imalat sanayiinin makine ihtiyacını karşılamak için faizsiz kredi programı başlatıyor. Programın şartı ise makinenin yerli olması. Kredi programının işletme başına üst limiti 1 milyon 120 bin TL olarak belirlenirken, KOBİ’ler 300 bin TL’ye kadar kredi kullanabilecek. Kredinin 6 ayı ödemesiz 36 ay vadeli olacak. Programın bugün açıklanması bekleniyor. Desteklere ilişkin sektör imalatçılarının görüşlerini aldık.

Osman Güngör (PETMAK Makine-Ordu-Sanayi Sitesi)

“DESTEĞİ SAMİMİ GÖRMÜYORUM”

Ordu’da 1971 yılında kurulan, daha sonra petek makinelerinin desen silindiri için çalışmalara başlayan, PETMAK Makine 3 yıllık arge çalışması sonrasında ilk otomatik son sistem makinenin imalatını gerçekleştirmiş. Türkiye’nin ilk temel petek üretim makinelerinin imalatını gerçekleştiren firmanın sahibi Osman Güngör teşviklere ilişkin sorumuza “destekleri samimi bulmuyorum” diyerek yanıtlıyor:

“Konut sektörüne verilen teşvik desteğinin ardından bir başka destek de makine sektörüne geldi. KOSGEB makine sektörüne destek veriyor. Yerli makine olmak kaydıyla 6 ay ödemesiz 36 ay vadeli 300 bin TL’ye kadar faizsiz kredi desteği veriyor. Bu desteklerin bir takım bürokratik zorlukları var ve sanki ‘almayın’ der gibi o nedenle samimi bulmuyorum. Gerçek kredi sahipleri için değil diye düşünüyorum ve zamanlaması da manidar. O nedenle gerçekleşmiş kredi desteklerini görmüyoruz. Biz firma olarak arıcılıkla ilgili makineler imal ediyoruz. 6-7 çeşit makinemiz var. Makineleri ihraç ediyor. Ciromuzun yüzde 20’si oranında da iç piyasaya satışımız var. 9-10 kişilik bir istihdamla yapıyoruz. İmalat sektörünün öncelikli sorunları var. Piyasa koşullarından dolayı girdiler çok kontrolsüz. Mal girişleri Türkiye’deki tüm emtialar gibi ithalata dönük olduğu için kur artışları nedeniyle fiyatlar dengesiz ve yükseliyor, bu talepleri de azaltıyor. En önemli sorun bu değişken fiyatlar. Yanısıra teknik malzemede ithalatçı firmaların yeterince stok yapamamasından dolayı kaliteli mal bulunamıyor. Bu sefer de kaliteli üretim olmuyor. İkinci sorun pazardaki rekabet koşulları. Ülkemizde merdiven altı imalat çok fazla. Siz faturalı yasal bir işlem yaparken karşınızda fatura kesmeyen dolayısıyla yarışa yüzde 18 daha kazançla başlayan vergi ödemeyeceği için daha düşük fiyatla mal satan işletmelerle mücadele edeceksiniz. Anlayacağınız kayıtlı imalat sıkıntılı.”

Erol Akbulut (Evrosan Makine-Ordu OSB)

“SEKTÖRE KISMEN DE OLSA FAYDASI OLUR”

Ordu OSB’de faaliyet gösteren EVROSAN Marine firmasının 3 ortağından birisi olan Erol Akbulut 4 kıtaya ihracat yaptıklarını, yerlerinin potansiyellerini geliştirmeye yetmediğini, yeni bir yatırım alanı aradıklarını belirterek “Gelişme alanı bulamadığımı için büyüyemiyoruz” diye yakınıyor: “KOSGEB’in yerli makine alımına yönelik teşviğini duyduk. Biz kullanmak istemiyoruz. Ama sektöre kısmen de olsa olumlu etkisi olabilir. Biz 30 kişilik bir istihdamla kuruyemiş makineleri imal ediyoruz. Sektörün en büyük sorunu teknik eleman teminidir. OSB’de böyle bir kaynak bulamıyoruz. Ayrıca kiralar sorun. Genişleme alanı bulamadığımız için büyüyemiyoruz. Teknik eleman açığın okullardan karşılamak isteriz ama endüstri meslek liseleri hiç bir okulu kazanamayan çocukların son seçenek olarak gittiği bir okul oldu. O nedenle onlardan verim alacağımız düşünmüyoruz. Bu sektörde çalışan elaman becerikli ve algısı yüksek eleman olmalı. 30 personel ve 3 mühendisle çalışıyoruz. Rekabet konusunda çok sıkıntımız yok. İçerde Ege bölgesinde faaliyet gösteren birkaç yerel firma var. Biz 17 ülkeye ihracat yapıyoruz ve 60’ın üzerinde makine sattık.”

Orhan Sarımehmetoğlu (Irgat Makine-Giresun OSB)

“NEREDEN GELİYOR, KİM VERİYOR?”

Giresun’dan 3 kıtaya “fındıkkıran” ihracatı yapan küçük ama büyük başarıları olan Irgat Makine firmasının sahibi Orhan Sarımehmetoğlu KOSGEB teşviklerinden yararlanmadıklarını bu yüzden de güncel teşviklerden habersiz olduğunu söyledi. Sarımehmetoğlu, “belki de bir yol göstericiye ihtiyacımız vardır” diyerek şunları söyledi:

“Teşviklerden kendimiz hiç yararlanamadığımız için farkında değiliz bu teşvikler yeterli mi değil mi? Nereden geliyor kim veriyor? Biz bir kez 25 bin lira KOSGEB’den faizsiz destek aldık, o da elimizden uçtu gitti. İmalatçıyız; fındık ve badem kırmaya yönelik makineler yapıyoruz. Ama desteklerden yararlanamıyoruz. Belki bir yol göstericiye ihtiyacımız var. İstihdam sayımız 4 kişiyiz. Bir tornacı ve bir kaynakçı için İŞKUR’a başvurduk; gelen giden yok, Bu sadece bizim değil genelin sorunu. Giresun OSB’de de yurtdışına ihracat yapan arkadaşlarımız var. Onlar da nitelikli eleman bulamıyor. Gençler İmam Hatip’e -kuran kursuna yönlendiriliyor. Gençleri biraz da teknik okullara yönlendirmek lazım. Cep telefonuyla sosyal medyada olmayı seviyor gençler. İŞKUR kapsında kuyruk kilometrelerce ama tornacı kaynakçı bulamıyoruz. Bizim makinelerimiz dünyada olmayan fındık ve badem kırma makineleri. Üniversite söylüyor bunu. Patent alamadık altyapısını hazırlayamadık. Bulgaristan’dan Avustralya’ya kadar karşılığı var ama bu eşiği geçemiyoruz.”

Berat Türkmen (Bermak Makine)

BU RAKAMLAR YETERSİZ

2000 yılında kurulan Ordu OSB firması Bermak Isı Baca, 2011 yılından itibaren paslanmaz çelik baca imalatı ve montajı yapıyor. Şirketin Berat Türkmen, makine sektörüne yönelik teşvikle ilgili olarak şunları söyledi:

“Ben o rakamları yetersiz buluyorum. Çünkü makine sektöründeki ürünler zaten çok pahalı. Güzel bir teşvik ama çoğu yerde euro dolar hareketleri de göz önüne alınırsa yetersiz. Yazılıma kataloğa personel istihdama teşvik veriyor. Daha çok yazılıma destek veriyorlar ama hiçbir yazılım yerli değil. o zaman bu teşvikler de yabancıya gitmedi mi bugüne kadar. Makine teşvik KOBİ’ler kapsamında ilk defa verilmiş olması olumlu. Öte yandan tek bir makine ile hiçbir iş yapamazsınız makine alıyorsanız 5-6 makine yan yana almalısınız. Bir makine ile ilerlemez. Bu yeni yapılan bir şey ve herkes buna atlarsa yeni yıkımlar yaşanır. Bölgesel plânlar yapılmalı. Katma değerli ürünlerin üretiminin teşviki gerekiyor. Uzun ömürlü yerli firmaların çoğalması gerekiyor. Yabancı firmalar yönetmelik ve standartlara çok hızlı erişiyor ve değiştiriyorlar. Biz buna kısa sürede adapte olamıyoruz. Onlar çok hızlı değiştiriyorlar biz geride kalıyoruz. Özetle cebinde parası olmayan adamın iş yapması çok zor ve devlet bunu faizle veriyor geri dönüşümle veriyor. İnsanlar yedeklerinde para yoksa bu paraya güvenip devam edemezler; batarlar. Doğru soru şu; mesela paslanmaz çelik baca ile ilgili AB’nin kullandığı bir standart var diyelim. Ya da bina dışındaki çelik iskelelerle ilgili standart. Türkçeye çevrilmiş ve yazılmış mı? Bunun yapılmadığı bir ortamda kontrolü onlar yaparken ve o standartlar ortada yokken başka şeyleri konuşmaya gerek yok. Yapılan belki doğrudur ama yetersizdir.”