Ordu'da düzenlenen ve Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli, Azerbaycan Tarım Bakanı İmam Karimov ve Gürcistan Çevre Koruma ve Tarım Bakanı Levan Davitashvili’nin katılımıyla gerçekleşen fındık hasat şenliğinin yankıları sürüyor. Sektör temsilcilerine danışılmadan, fikir birliğine varılmadan böyle bir ortaklığa girilmesi fındık sektörünü kızdırdı. Türk fındığı sanayileşme, pazarlama ve ticari açıdan çok iyi bir yere geldiği bu günlerde böyle bir birleşmenin Türk fındığına zarar vereceğini vurgulayan sektör temsilcileri bu bileşmeyi yorumlarken aynı zamanda fındık fiyatlarını da değerlendirdi.

Neden böyle bir birleşmeye ihtiyaç duyuldu?

Bu beyanatı ilk defa hasat şenliğinde duyduğunu belirten Aysan Fındık Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Aydın, “Gürcistan, Azerbaycan ve Türkiye birleşmesinden haberimiz yoktu.  Devletin ihracatçılarla ve üreticilerle oturup bir fikir alışverişinde bulunması gerekiyordu. Bu ülkenin ticaret odaları, ticaret borsaları, ihracatçılar birliği var. İhracatçılar birliğine soruyorum bundan haberleri yok, borsalara soruyorum bundan haberleri yok.  Ne tür bir işbirliği yapılacak, neden böyle bir şeye ihtiyaç duyuldu? Böyle bir şey düşünülüyordu maden, fındık şurası yapıldı bu şurada böyle bir şey konuşulmadı. Yanlış olan şu, biz bu devletin vatandaşıyız, seçmeniyiz ve sanayiciyiz. Bu ülkeye değer katıyoruz. Beğenirsiniz ya da beğenmezsiniz ama sektörün paydaşlarıyla fikir alışverişinde bulunmadan bir proje geliştirilmesi hiç doğru bir yaklaşım değil.”dedi. Açıklanan fiyatın iyi bir fiyat olduğunu ve devletin üzerine düşeni yaptığını söyleyen Aydın, “Şimdi sıra özel sektörde.  Özel sektörün liderleri bu rakam etrafında uzlaşırlarsa fındık sektöründe spekülasyonun önüne geçilmesinde çok önemli adımı atılmış olacak. Devletten iki beklentim daha var. Birincisi alım fiyatını açıkladığı gibi satış fiyatını da açıklaması. İkincisi ise kaliteli depo. Devlet stoklarındaki 3 yıllık 4 yıllık fındıkları tüketti. Tüketirken gördük ki yüzde 10’un üzerinde bir rekolte kaybı var, kalite kaybı var. Bu fındığın mutlaka kaliteli depolarda kurumasılazım. Artık vahşi depolamanın modası geçti.  Ayrıca son dönemde yabancı sermayenin fındık pazarından çekilmesi isteniyor. Globalleşelim derken, yabancı sermaye kabuklu fındık pazarından çekilsin benim ürünümü başka ülkeden gelip almasın demek doğru olmaz. Zaten bu saatten sonra yabancı diyemezsin, sanayiciler kayıtlı Türk firmaları olmuşlardır. Haksız rekabeti ortadan kaldıralım dersiniz mücadelesini yaparsınız. Ama sadece Türk alsın derseniz, onlarda biz Türkiye’den almayalım da başka yerden alalım der. Haksız rekabetin çeşitli önlemleri var. Bu fikre katılmak doğru değil.” diye konuştu.

“Bu ortaklık sektörün paydaşlarına danışılmalıydı”

Durak Fındık A.Ş Yönetim Kurulu Üyesi Kadir Durak ise şunları söyledi; “Geçenlerde Azerbaycan, Gürcistan ve bizim tarım bakanımız Ordu’da iş birliği yaptı. Bu yanlış bir durum. Türk fındığı şu an çok iyi yerlerde bunu Gürcistan ve Azerbaycan ile paylaşılıp onları kendimize rakip yapacağız. Biz Türk fındığını çok doğru yönetemezken yani maliyetleri düşürüp verimliliği artıramazken başkasının fındığını nasıl yöneteceğiz. Bu doğru bir hareket değil. Ayrıca biz fındık sektörünün paydaşlarıyız bizim bu birleşmeden haberimiz yok. Paydaşlarla beraber bir masaya oturulup bu işin artısını, eksisi dile getirilip sonra bir karara varılmalıydı.”

Rekor İhracat Olacağını düşünüyorum.

Poyraz-Poyraz Fındık A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Poyraz “Ülkemize, üreticimize ve sanayicimize 2019 fındık sezonu bereketli bir sezon olsun diyorum. Bu sezon biz ihracatçılar olarak rekor bir fındık ihracatı yapacağımızı düşünmekteyiz. Üreticilerimizin güçlü tutulması bizi mutlu ediyor. Ancak Ordu ve Giresun’da meyilli arazide fındık toplayan üreticimize daha fazla destek verilmesini arzu ediyorum.”

Alımlar akıcı ve düzenli olmalı

Fındık ihracatçısı eski Ulusal Fındık Konseyi Başkanı Nejdet Gürsoy ise “Devletimiz  belirsizliği ortadan kaldırarak önemli bir adım atmıştır. Burada önemli olan Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) alımlarının düzenli ve akıcı olması. Üreticimizin güçlü olması ve istikrarlı politikalar için önemli kararlar alınırken üreticiden, sanayiciye, borsalara, ticaret odalarına kadar sektörün tüm paydaşlarının düşüncelerinin alınması gerek.” dedi.

Son 30 yıldır üretimde artış yok

 “Fındık deyince aklıma şu geliyor. Dünya üretiminin yüzde 75’i Türkiye’de yetişen,  yüzde 95’i zengin ülkelere ihraç olan son 15 yılda iç fındık olarak 4 dolar ile 18 dolar arasında fiyata satılan ve ithal girdisi yok denilecek kadar az olan bir ürün.” diyen Özenginyurt Ltd Şti. Sahibi Adnan Enginyurt şunları söyledi. “Bizim istediğimiz üreticimizin güçlü olması, sanayicimizin güçlü olması ülkemize daha fazla döviz girmesidir.Son 30 yıla baktığımız zaman dünyada üretimde çoğalma yok. Bunlar yıllarca devleti ve insanları korkutmak için konuşulan laflar. 800 milyon kilonun üzerine artık çıkmıyor. Sadece 2008 yılında çıktı o zamanda 875 milyon kilo oldu. Toprak TMO bu sene fiyatı erken açıkladı çünkü beklemeye hiçbir üreticimizin tahammülü yok. Üretici fındığını çarşıya getirmeye acele etmesin. TMO nasıl olsa 32 noktada alım yapacak. 32 noktada alım yapacağına göre bu demektir 16,5 liradan aşağı düşmeyecek. Halkımızın cebine 1 lira fazla girmesi demek bizim ekonomimizin canlanması demek. 

Emanete fındık verilmesi arz talep dengesini bozuyor

Fındıkta randımanın önemli olduğunu söyleyen Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu Üyesi Arslan Soydan, Üreticilerimiz şu an uzun yıllardan sonra hasat başlamadan önce fiyatları öğrendi. En azından 16,5, 17 liradan satacağına kesin gözüyle bakıyor. Fındıkta randımanın önemli. Üreticilerimizden beklentimiz fındığı iyice kuruttuktan sonra pazara sunmaları yönünde. Biz fındığımıza ne kadar temiz bakarsak, ne kadar fındığımızın çürük, koruk ve çatlak olanlarını ayıklarsak randımanı daha iyi olur. Her randıman para demek. Ayrıca üreticilerimiz ihtiyacı kadar ürünü pazara indirmeli. Emanete fındık verilmesi arz ve talep dengesini bozuyor." diye konuştu.

Fındıklar eskisi gibi kaliteli değil

Üreticinin mahsullerini temiz bir ortamda kurutması gerektiğini söyleyen Ezgi Fındık Manav Sahibi Olgun Özcan, “ Kaliteli olan fındığın devamlı yukarıya gideceğini düşünüyorum. Serbest piyasa fındık fiyatları zaten oluşmuş durumda. Üretici bahçesine eskisi gibi dört dörtlük bakamıyor ve hem kilo hem de randıman aşağı geliyor. Biz istiyoruz ki  2-3 gün geç toplansın ki fındığın içi dolsun.Ben üreticiye bir esnaf ve  taşeron olarak bunları söylemek istiyorum. Bize gelen fındıklar önceki sezondaki gibi değil. Onun için artık pazara inecek fındıkların güzel bir şekilde kurutulması aflatoksin olayının da uzak durulması gerektiğine inanıyoruz. Piyasanın aşağı yukarı oynamasının sebeplerinden biri de bu zaten. Kalitesiz fındığın oluşu. Bozulan bir gıda maddesi sonuçta bu. Avrupa’ya giden mal aflatoksin olduğu için geri geliyor. Geri geldiği zaman ihracatçı tekrar seçmek zorunda kalıyor.” dedi

Haksız rekabet ortadan kaldırılmalıdır.

Herkesin emeğinin karşılığını aldığı bir sezon olmasını dileyen Yürür Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Nejat Yürür, “ Belirsizliğin ortadan kalması için fındıkta rekabet ortamının gerçek anlamda adaletli olarak gerçekleşmesi gerek. Bunun için yabancı firmaların kabuklu fındık alımı yapmasının önüne geçilmesi gerekiyor. Yerel sanayici bu gidişle yok olacak. Bu büyük firmaların kabuklu fındık ticaretine ihtiyacı yok. Çünkü bu firmalar çok güçlüler ve rekabeti engelliyorlar. Fındığı işleyebilir sanayisini yapabilirler çünkü birçok insana istihdam sağlıyorlar ama kabuklu fındık alma lisansları iptal edilmeli.” ifadelerini kullandı.

İstikrarlı politikalarla geleceği inşa etmeliyiz

Emin Gıda Fındık yönetim kurulu üyesi Temel Şenyurt, “Belirsizliğin sezon öncesi ortadan kalkması olumlu olmuştur. Artık özel sektörü suçlayarak  prim yapma dönemleri son bulmalı, tüm kesimler üzerine düşeni yaptığında gördüğünüz gibi piyasa olumlu yönde oluşuyor. Günü kurtarmak geleceği istikrarlı politikalarla inşa etmeliyiz.”

TMO alım aşamasında isteksiz olursa fiyat düşer

Özmurat Tarım Ürünleri Sahibi Murat Öğrenmiş, “ TMO’nun açıklamış olduğu fiyat üreticiyi tatmin etmiş durumda. Ama bunun bir de alım aşaması var. Alım aşaması eğer ki istikrarlı bir şekilde devam ederse piyasada fiyatların korunacağını fındık alımında isteksiz bulunursa fiyatların piyasada düşeceği düşünüyoruz.”

Bu sezon bir ilk yaşandı

İlk defa bahçeye girilmeden fiyatların açıklandığını vurgulayan Koray Ticaret Manav Fındık Sahibi Yüksel Göl, “Fındık ekonomik, stratejik ve coğrafi bir gerçektir. TMO devreye girmesiyle piyasalar daha akışkan olacak. Piyasa kendi yönünü kendisi oluşturacak. TMO’nun piyasada olumlu hareket edeceğine inanıyoruz. İnşallah üreticilerimiz için hayırlı olur.” dedi

Fındık Karadeniz’in olmazsa olmazı

İyi bir sezon temennisinde bulunan Onur Fındık Manav Sahibi Dursun Ali Kara “Fındık deyince akla emek, alın teri, kazanç ve ihracat geliyor. Fındık her şeyimiz Karadeniz’in velinimeti olmazsa olmaz. Bu konuda hükümetimizde fındığı destekledi. TMO tarafından alım başlayacak.” şeklinde konuştu.

Belirsizlikler ortadan kalktı

Ezo Fındık Manav Sahibi Engin Akçay, “TMO’nun fındık fiyatını erken açıklaması bütün sektörleri mutlu etti. Ürün de bol görünüyor. Bütün belirsizliklerde ortadan kalktı.İyi bir sezona girdiğimize inanıyorum. Müstahsiller, tüccar ve ihracatçılar için hayırlı olmasını diliyorum. Teşekkür ediyorum.”

Sezona mutlu başladık

Bilgihan Fındık Manav sahibi Yusuf Okumuş 2019 fındık sezonu belirsizliklerin ortadan kaldırılmasıyla tüm kesimlerin üretici başta olmak üzere mutlu olduğu bir sezon olarak başladı. TMO alımlarının akıcı ve düzenli olması piyasadaki fiyatların korunması için büyük önem arz ediyor. Dilerim 2019 yılı rekor ihracat olur. NAZAN BEDİR/KARADENİZ EKONOMİ