Fındıkta iyi tarım uygulamalarının başlaması ve 10 sene önceki ataerkil uygulamaların yerini modern uygulamalara bırakması kalite ve verimliliği her geçen yıl artırıyor. Son açıklanan rakamlara göre bu yıl ülkemizden 251 bin 975 iç fındık ihracatı gerçekleştirildi. Yeni sezon için beklentilerde geçen yılki rakamların aşılacağı yönünde.Sezon öncesi gazetemize özel açıklamalar yapan sektör temsilcilerinin ortak görüşü ise bu sezon iyi bir rekolte gerçekleşeceği.Ancak sağlıklı bir sezon olması ve üreticinin mağdur edilmemesi adına Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO)  geçen yıl yaptığı gibi Kasım ayında müdahale alımı yapmaması bu seneki yol haritasını Ulusal Fındık Çalıştayı’nda söz vermiş olduğu sezon öncesi net bir şekilde ortaya koyması bekleniyor.

Sektörün tüm paydaşlarının açıklamaları şu şekilde;

 “TMO ortak bir karara varmalı”

Bu yıl fındıkta bol bereketli bir sezon geçireceklerini belirten İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçılar Birliği (İFMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Haydar Gören, “Geçen yıla göre bu yıl daha bereketli görünüyor. Ama temmuz sonundan önce rekolte için net bir rakam vermek doğru olmaz,  umuyoruz ki 275 bin hedefi yakalanabilecek. Fındıkta uzun süre sürdürülebilir bir ürün politikasına ihtiyacımız var. Biz bunu yıllardır söylüyoruz. TMO’nun devreye girip girmemesi tamamen piyasa şartlarına bağlı olacak ama eğer alım yapacaksa bunu sezondan önce açıklamalıdır. Bu otoritenin vereceği bir karar ama alım yönünde bir politika izleyeceklerse üreticinin mağdur edilmemesi için bunu açıklaması gerekiyor. Bunun sebebi ihtiyaç sahibi üretici, ürününü sezonun başında satacak. 3 ay içinde üreticilerin yüzde 70’i ürününü elden çıkarmış olacak. Bu nedenle bu ay sonuna kadar yapılmayan açıklama tamamen üreticiye zarar verecektir. Ama tabi ki TMO karar alırken tüm paydaşlarını toplayıp ona göre kararı vermeli çünkü paydaşların bakış açıları farklı olabiliyor, mağduriyet ortamı oluşturulmamalıdır.”

 “Biz fındıkta müdahale alımlarından yana değiliz”

Önümüzdeki yıldan çok umutlu olduğunu vurgulayan Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (KFMİB) Yönetim Kurulu Başkanı İlyas Edip Sevinç, “Güzel bir rekolte var. Fakat sayısal olarak bir veri vermem doğru değil çünkü temmuz ayı sayımlarına henüz başlanmadı. Ama gözün gördüğü inkar edilemez gayet güzel bir rekolte görülüyor. 300 bin tonun üzerinde ihracat bekliyoruz. Rakibimiz olan ülkelerde üretim az dolayısıyla bu yüksek rekoltede bile olsa ürünümüzün tamamını satabileceğimizi düşünüyoruz. İç piyasadaki tüketim de çok fazla artacak. Son zamanlarda badem, yer fıstığı ve kajuda ithalat arttı. Fındık bu sezon ki durumuyla bu ithalatları ortadan kaldıracak gibi görünüyor. TMO’nun devreye girip girmemesi devleti yönetenlerin takdiridir. Ama eğer devreye girme yönünde bir düşünceleri varsa bunu üreticinin mağdur olmaması açısından bir an önce açıklaması gerek. Biz fındıkta müdahale alımlarından değil serbest piyasadan yanayız. Üreticiye verilen alan bazlı desteğin üreticinin maliyetinin daha önemli bir bölümünü karşılayacak şekilde artırılması gerek.”

“TMO verdiği sözü tutmalı”

Ulusal Fındık Konseyi Başkanı Sebahattin Arslantürk, “ Bu sezon iyi bir rekolte görünüyor. Net bir rakam vermek için temmuz sonunu beklemeliyiz. Ülke olarak TMO’nun devreye girmediği müdahale alımlarına gerek kalmayan bir sezon olmasını istiyoruz. TMO devreye girip girmeyeceğini Ulusal Fındık Çalıştayı’nda söz verdiği gibi kamuoyu ile net bir şekilde paylaşmalıdır. Eğer üretim maliyeti düşürülüp verim ve kalite artırılırsa 4-5 milyar dolarlık ihracat hedefine kolayca ulaşabileceğiz”

“Üretici bu işi FİSKOBİRLİK'in yapmasını istiyor”

Üretici kesimin alım işini FİSKOBİRLİK'in yapmasını istediğini belirten FİSBOBİRLİK  Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Bayraktar, “Yeni fındık sezonu öncesi tüm paydaşların beklentisi  yol haritasının net bir şekilde kamuoyuna açıklanmasıdır. Bütün üretici kesimleri de aslında bu işi FİSBOBİRLİK'in yapmasını istiyor. Hem sanayi hem perakende hem üretim hem de alım boyutuyla biz bu konuya çok net bir şekilde hazırız. Üreticilerimiz bize güveniyor. İnşallah bu güveni boşa çıkarmayız"

“Geleceği kurtaracak adımlar atmalıyız”

Ulusal Fındık Konseyi eski başkanı Nejdet Gürsoy, “2019 yeni fındık sezonu öncesi her şeyin net bir şekilde kamuoyu ile paylaşılması gerekir. Her yıl söylediğimiz gibi güçlü bir üretici birliği, çok kapsamlı lisanslı depoculuk ve ürün borsalarının hayata geçmesi son derece önemlidir. Artık ülkemiz de günü kurtarma politikaları yerine geleceği kurtaracak önemli adımlar atmalıyız.

“2012’deki ihracat rekorunu geçebiliriz”

Poyraz-Poyraz Fındık A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Poyraz, “İyi bir rekolte gözlemleniyor. Belirsizliklerin ortadan kalkmasıyla 2012 yılında gerçekleşen 300 bin ton iç fındık ihracatını bu sezon geçebiliriz. Üreticimizi güçlü tutmak adına her şey net olmalı ve destek ödemelerini artırmalıyız. TMO’da yol haritasını net bir şekilde açıklasın.”

 “Stoksuz bir sezon olmalı”

Kamuoyuna bugüne kadar yansıyan tüm rekolte tahminlerinin iyi bir yıl olacağına işaret ettiğini belirten Durak Fındık A.Ş Yönetim Kurulu Üyesi Kadir Durak, “Sezon öncesi firma olarak yaptığımız çalışmalar iyi bir rekolte gözlemlediğimiz sonucunu ortaya çıkardı. Stoksuz bir sezon olmalı. TMO devreye girsin girmesin bu devletimizin takdir edeceği bir durum. Bizim beklentimiz sezon öncesi TMO’nun kamuoyuna yol haritasını net bir şekilde açıklamasıdır.”

“Belirsizlik ağustos- eylül ayında çözülür”

Düzce Borsa Başkanı Nurettin Karslıoğlu, “Tüm kesimlerin ortak görüşü fındıkta bir afet olmaz ise 2019 sezonu çok rekolteli bir iyi sezon olacak. Tarım Bakanımız INC toplantısında 2019 sezonu için öncelikle gidişatı göreceğiz açıklaması yaptı. Bu açıklamanın anlamı Ağustos ve Eylül aylarını göre TMO’nun devreye girip girmeyeceği belli olacaktır.”

 “Fındığın sorunları olsa da, alternatifi yok”

Ordu Ticaret Borsası Başkanı Ziver Kahraman, “Başta cefakâr üreticilerimiz olmak üzere, fındıkla iştigal eden tüccar, fabrikacı, sanayici ve ihracatçılarımıza bol ve bereketli bir sezon temenni ediyorum.  Fındık, ekonomik olarak bir anlam kazanıp da, öne çıktığı zamanlardan beri bir takım sorunları da beraberinde getirmiştir. Sorunları dağlar kadar olsa da, bizim için fındığın alternatifi yoktur. Olmamalıdır da. “Aynı geminin yolcularıyız” mantığı ve inancı içinde, daha çok üretip, daha çok kazanarak bu ürüne geçimini bağlayanların ve ülkemizin ihya olmasını temenni ediyorum.”

“Fındıkta nitelik ve verimlilik artmalı”

Olam Progıda Türkiye Başkanı Ufuk Özongun, “ Fındıkta en büyük önemli konu verimliliğin ve kalitesinin artmasıdır. Fındıkta fiyat konusu arz ve talebe göre oluşan bir durumdur. TMO'nun devreye girmesi veya girmemesi tamamen bizim dışımızda bir olay olmakla beraber sezon öncesi belirsizliklerin ortadan kalkması her şeyin net bir şekilde belli olması sektörün ve üreticinin şüphesiz menfaatine olacaktır.

 “Ataerkil uygulamalar terk ediliyor”

Altınordu Ziraat Odası Başkanı Atakan Akça, “Ordu için resmi rekolte sonuçlandı şu anda 217 bin ton. Daha diğer illerden bir sonuç gelmedi ama geçen seneye bakarsak 650 bin tonla 680 bin ton arasında bir rekolte tahminimiz var. Bölgemizde Tarım Bakanlığımızın, Tarım İl Müdürlüğü aracılığıyla başlatmış olduğu bir iyi tarım uygulaması var. Bundan 10 sene önceki ataerkil uygulamalar yavaş yavaş bırakılıp, modern uygulamalara geçiliyor. Dolayısıyla bu sene ki ve önümüzdeki seneki fındıkların kaliteleri kesinlikle yükselecektir. Ordu’da gerçekleştirilen fındık çalıştayında Tarım Bakanımız ve TMO açıklama yaptı. Çiftçinin yanında olacaklarını, fiyat ve TMO’nun alımlarına müdahale edeceklerini söylediler. Üreticimizin, sanayicimizin, ihracatçımızın bu konu hakkında önünü görmesini gerektiğini düşünüyorum. Bu nedenle TMO sezon başlamadan politikasını açıklamalı.”

 “Fındık bölge ekonomisini ayakta tutuyor”

Giresun Ticaret ve Sanayi Odası (GTSO) Başkanı Hasan Çakırmelikoğlu, “Bölge ekonomisini ayakta tutan milli ürünümüz fındıktır. Fındığın değeriyle alınıp satılması ülkemize çok daha fazla döviz girdisi sağlanması önemlidir. FİSKOBİRLİK’in eskiden olduğu gibi üreticinin hakkını savunacak kadar güçlü olmasını istiyoruz. Sezon öncesi belirsizlikler ortadan kaldırılmalı üretici alın terinin hakkını almalıdır.”

“Güçlü bir üretici birliği olmalı”

Erçal Fındık Yönetim Kurulu Üyesi İsmet Erçal, “ Sezon öncesi TMO yol haritasını paydaşlarla bir araya gelip karara bağladıktan sonra net bir şekilde açıklamalıdır. Ülkemize fındıkta 5 milyar dolar döviz girecek politikalar için belirsizlikler ortadan kaldırılmalı güçlü bir üretici birliği olmalıdır. Ülkemiz genelinde lisanslı depoculuğa geçilmemesi fındık sektörünün en büyük eksikliğidir.”

“İhracatçı döviz garantisi vermelidir”

Özenginyurt Fındık Sanayi Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Enginyurt, “Fındıkta ülkemize giren döviz girdisinin artması ve üreticimizin güçlü olmasını önemsiyorum. Ülkemize girecek olan 2 milyarlık döviz garantisini fındık ihracatçısı devletimize vermelidir. Türkiye’de fındığın geleceği açısından verimlilik ve kalitenin artırılmalıdır. Üreticinin fındığına sahip çıkması için yüzleri güldürülmelidir.”

“İstikrarlı, geleceği kurtaracak politikalar görmeliyiz”

Koray Ticaret Fındık Manavı Sahibi Yüksel Göl, “Biz üreticimizin ve sanayicimizin yüzlerinin gülmesini,  fındıktan 5 milyar dolar döviz girdisi sağlayacak istikrarlı politikaların izlenmesini bekliyoruz. Her yıl fındıkta rekolte tartışması yerine istikrarlı, geleceği kurtaracak politikalar görmek istiyoruz.”

“Altyapı eksiklikleri giderilmeli”

Emin Gıda Fındık Yönetim Kurulu Üyesi Temel Şenyurt,  “Fındıkta altyapı eksiklikleri devam ediyor. Ülke genelinde fındığın yetiştiği her yerde lisanslı depoculuğun güçlü bir şekilde hayata geçmesi gerekiyor. Ülkemizde üreticiyi koruyacak bir üretici birliği olmaması fındık sektörünün en büyük eksikliğidir. Artık fındıkta seneyi kurtarma politikaları son bulmalı geleceği kurtaracak politikalar izlenmeli. Ayrıca fındık sezonu öncesi TMO yol haritasını net bir şekilde ortaya koymalıdır.”

“Kasım müdahalesi üreticiye zarar verir”

Terme Ticaret Borsası Başkanı Haluk Trabzon, “Fındıkta en büyük tehlike belirsizlik yaşanmasından dolayı tüm kesimlerim kaybetmesi. TMO geçen yıl olduğu gibi kasım ayında sektöre müdahale ederse bu, üretici başta olmak üzere tüm paydaşlara zarar verir. Bu nedenle sezon öncesi TMO paydaşlarla toplantı yaparak net bir şekilde yol haritasını açıklamalıdır.”

“Lisanslı depoculuk hayata geçmeli”

Yahşi Fındık Yönetim Kurulu Başkanı Cemil Yahşi,  “Fındıkta seneyi kurtarma politikaları son bulmalı. İstikrarlı bir fındık politikası istiyoruz. Bugün ülkemizde üreticiyi koruyan bir kurum yok. Lisanslı depoculuk bir türlü hayata geçmiyor. TMO sezon öncesi devreye girip girmeyeceğini açıklamalıdır. Üreticinin bahçeye bakması için fındıktan para kazanması lazım. Ülkemizde enflasyonun geldiği nokta belli bu nedenle üretici ve yerel sanayici bu işin kaybedeni olmamalı.”NAZAN BEDİR/KARADENİZ EKONOMİ