15 ayda yüzde 130 elektrik zammı:

 Elektrik zammının tetiklediği doğalgaz, benzin, motorin ve su zamları üretim yapan sektörleri küçülmeye ya da ürün fiyatlarını arttırmaya zorluyor.

Elektriğe Temmuz ayında yapılan yüzde 15 zam ile birlikte son 15 ayda elektrik maliyeti yüzde 130 arttı. Zamdan en çok etkilenen sanayiciler ve yatırımcılar. Elektrik zammının tetiklediği doğalgaz, benzin, motorin ve su zamları üretim yapan sektörleri küçülmeye ya da ürün fiyatlarını arttırmaya zorluyor.  Ülkenin ekonomisini ayakta tutmak için çabaladıklarını belirten üreten kesim yapılan zamların yanında üreticiyi destekleyici adımların da atılması görüşündeler.

Zamlara yönelik tepkiler şu şekilde;

Ertelenen zamlar seçim sonrası başladı

Samsun Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Tarık Tarhan ülkede elektrikle ilgili bir kriz olmadığına dikkati çekerek yapılan bu zamların geçmişte ertelenen zamlar olduğunu vurguladı. Tarhan, “Şu anda ülkemizde elektrikle ilgili bir kriz olduğunu söyleyemem. Çünkü üretim kapasitemiz tüketim kapasitemizin çok üzerinde hatta ekonomik durgunlukta santrallerin bir kısmı devre dışı kalmaya başladı. Sektörün satışla ilgili sorunlar yaşaması sanayide enerji tüketimini gittikçe azalttı. Enerji ihtiyacı yok aksine fazlalık var. Yapılan zamların sinyalleri daha önceden gelmeye başladı. Şu anda enerji sektöründeki aktörlerin, üreticilerin ve özel dağıtım şirketlerinin dış piyasada 35 milyar dolar hazine garantili borçları var. Bunların ödeme zamanları gelmeye başladı ama ödemekte sıkıntı çekildiği içinde bu zamlar yapıldı. Ayrıca yenilenebilir enerji kaynakları ile yapılan büyük çaplı ihalelerdeki fiyatları yüksek. Fiyatların dövize bağlı olarak dolar bazında alım garantilenen fiyattan çok yüksek olması ve döviz artışı da bu zamları körükleyen etkenlerden.” dedi. Fiyat garantili sözleşme yapılmaması gerektiğini vurgulayan Tarhan, “ Yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili garantili olan sözleşmelerde fiyatın belirlenmesi değil gerçek anlamda bir fiyat değerlendirilmesi yapılması gerekiyor. Çok elzem olmadığı sürece hiçbir gelişmiş ülkede fiyat garantili sözleşme yapılmaz. Ürettiğin ve satabildiğin kadarını satarsın. Sözleşmeler bu bazda yapılmalı” diye konuştu.

Enerli maliyetim yüzde 80 arttı

Bu zamlarda yatırım yapılmaz diyen Ordu Organize Sanayi Bölgesi(OSB) Başkanı Murat Şimşek, “1 yıl içerisinde doğalgaza yüzde 83 elektriğe yüzde 78 akaryakıta yüzde 50’nin üzerinde zam yapıldı. Bu zamlarla ihracat yapan ya da iç pazarda çalışan arkadaşlardan yatırım mı bekliyorsunuz? Bu kadar büyük maliyet artışıyla para kazanmak mümkün değil. Ben de doğalgazı çok fazla kullanan bir firmayım. OSB’de ikinci doğalgazı en çok kullanan benim. Enerjide maliyetim yüzde 80 arttı. Dolayısıyla enerji maliyetlerinin mutlaka çözülmesi lazım. Sanayici yatırım yapacaksa teşvik verilmesi gerek.” değerlendirmesinde bulundu.

TEİAŞ’a  enerji lisansı almak için başvurduk

Giresun 2. OSB Müdürü Mete Bahadır Yılmaz “Elektrik fiyat artışının sanayiciyi etkilediği bir gerçek. Biz bölge müdürlüğü olarak yeni kurulan elektrik santrali bitince TEİAŞ için enerji lisansı almak için çalışmaya başladık. OSB olarak lisans almamız TEİAŞ’dan direk olarak, dağıtım şirketlerine oranla daha ucuz elektriği alıp sanayicilere daha ucuz elektrik tedariki yapabileceğimiz anlamına geliyor” dedi.

Zamlarla başa çıkıp büyümeye çalışmak zor

Yapılan zamlarların sabit giderlerini yüzde 35 oranında arttırdığını dile getiren Sarıgöller Yönetim Kurulu Üyesi Semih Sarıgöl  “Elektrik bizim için çok önemli bir gider. Rekabette bizi zora sokuyor. Yeni açacağım fabrikayı Organize Sanayi Bölgesi’ne( OSB) açıyorum. Bu sayede giderlerim biraz olsun azalmış olacak.” dedi. Ayrıca büyümek zorunda olduğunu da belirten Sarıgöl şöyle devam etti; “ Pazarın içindeyim içinde bulunduğumuz dönemde eğer bir yatırım hamlesi göstermezsen otomatik olarak pazarın dışına itiliyorsun. Zamlarla başa çıkıp büyüme çalışmak zor ama yatırım yapmaya mecburuz. Çünkü ya büyüyeceksiniz ya da kaybolup gideceksiniz.  Ülke olarak zor dönemden geçiyoruz. Ekonomimiz malum siyasi krizler de var. Kurların düşük olması bizi tekrar ihracat cenneti bir ülke haline getirir. Bu da üretmeyen hazır tüketen bir toplum olmamıza neden olur. Çare kurları bu seviyelerde tutarak ihracatı artırıp ithalatı azaltmak, böylece cari açık azalır, faizler düşer ve nihayetinde enflasyon geriler.  Bu manada böyle günlerde birlik olmalıyız. İktidar, muhalefet, sivil toplumu ve birey olarak milli menfaatlerimiz doğrultusunda tek bilek durduğumuzda  ne ekonomik yaptırımlar ne de baskılar hiçbir şey yapamıyor. 

Mal satamıyoruz

Üreten kesimin önünün açılması gerektiğini vurgulayan Çamsan Ordu AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Hakan Poyraz, “Yatırım iklimi oluşturulmalı. Bu zamlar önümüzdeki süreçte hem üretime hem de buna bağlı olarak ihracata olumsuz yansıyacak. İhracatçının bu artan maliyetlerle malını satma şansı oldukça azalacak. Ülkemiz kaynaklarının en iyi şekilde değerlendirileceği ve farklı elektrik üretim kaynaklarının birbirlerinin maliyetlerini sübvanse edecek biçimde fiyatlandırılmasını sağlayacak yeni bir düzene geçilmesi gerekmektedir.” diye konuştu.

Ekonomimiz can çekişiyor

Bu zamlar sayesinde can çekişen üretim bir süre sonra hep duracak diyen Gezmişler İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Aykut Gezmiş, “Sadece elektrik zammı değil genel anlamda zamlara baktığımızda ekonomimiz şu an can çekişiyor. Tüm sektörler zorlukta çok büyük bir para kıtlığı var. Devleti zam yaparken üreten kesimi desteklemeli. Sanayici, tekstilci, inşaatçı veya hizmet sektörü fark etmez istihdam sağlayan herkese destek verilmeli.  Üretmeyen kesim  çok rahatta bankaya koyuyor parasını yüzde 25 faiz kazanıyor. Bizde üreten olarak yüzde 25 faiz kazanmak için yüzlerce kişiye istihdam sağlıyoruz. Devletin bu anlamda bize biraz destek olması lazım. Geçen ağustos ayındaki kriz hala aşılmadı herkes şu an sıkıntıda. Önlem alınmazsa önce konkordatolar gelip sonra iflas aşamasına geçilecek. Bu etkenler bizi istihdam azaltmaya masrafları kısmaya yöneltiyor. Türkiye’deki işsizliğin gitgide artmasının sebebi bu. Bu şekilde devam ederse daha da artacak ve daralan ekonomi işsizliği patlatacaktır. İşsizlikle mücadele edilmesi için destek verilmesi gerekiyor.” ifadelerini kullandı.

Maliyet hesabı yapamıyoruz

Elektrik enerjisi için ödedikleri faturanın anormal oranda arttığını dile getiren Zonguldak Tatoğlu Un Yapı Sanayi Yönetim Kurulu Başkanı Kadir Tatoğlu, “ Faturalarımız arttı ve ay sonuna kadar maliyetin ne kadar olduğunu bilemediğimiz için maliyet hesabı yapamıyoruz. Enerjide fiyat artışlarının daha adil bir yöntemle, sanayiciye bu kadar ağır yük getirmeden çözülmesi gerektiğini  düşünüyorum. Üreten kesim bu zamların altında ezilmektedir.” şeklinde konuştu.

Zamlar fiyatlarımıza yansıyacak

Zamların ürün fiyatlarına yansıdığını ifade eden Altaş Yağ Sanayi Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Altaş, “Şuan altından kalkamayacağımız kadar zam geldi.. Kendimizi güncelleyeceğiz, gelen zamları yansıtmak zorundayız. Bu nasıl yansır bilmiyorum ama mesela bir yağ üretiyorum. Yağda yüzde 14 zam yapabilmişiz, yaklaşık yüzde 60’a yakın girdilerin zamlandığınızı görüyoruz. Bu nedenle bizim ürünlerimizin fiyatları azalmaz, yükselir diye düşünüyorum.” dedi.

Dış pazarda müşteri kaybediyoruz

Akbaş Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı, “Erdoğan Akbaş, “Yatırımcı küstürülmemeli. Elektrik fiyatlarındaki maliyet artışının öngörülebilir olmaması ve fiyat dalgalanmaları nedeniyle rekabet gücümüz azaldı. Alış ve satış fiyatlarımızı ayarlamakta çektiğimiz güçlük, ihracatımızı etkiliyor. Bu durum dış pazarda müşteri kaybetmemize yol açtı” değerlendirmesinde bulundu. NAZAN BEDİR/KARADENİZ EKONOMİ