Karadeniz’in potansiyelini kullanamadığına dikkat çeken başkanlar ve iş insanları, Karadeniz’in en büyük eksikliğinin yatırım yapılacak yer sorunu olduğunu ve biran önce bunun giderilerek yapılacak yatırımlarla bu sayının arttırılması gerektiğini vurguladılar.

İSTANBUL Sanayi Odası'nın sanayi sektörünün en değerli verilerini oluşturan 'Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu' 2021 yılı sonuçları açıklandı. 2021 yılında ilk 10 büyük kuruluş arasında yer alan firmalar bir önceki yıla göre değişmezken sıralamalarda farklılıklar yaşandı. Araştırma sonucunda Karadeniz’den de 18 firma yer aldı. Ordu’dan 2, Samsun'dan 5, Giresun’dan 3, Karabük’ten 4 ve Bolu’dan 2’şer firma yer aldı. Trabzon ve Zonguldak’tan ise birer firma listeye girebildi.

Ordu geçen seneye göre düşüş yaşarken 5 firmadan 2’si listeye girdi. Doğuş Çay ve Gıda Maddeleri Üretim Pazarlama İthalat İhracat A.Ş., 1 milyar 842 milyon 555 bin 418 TL liralık üretimden net satışıyla bir önceki yıla göre 79 basamak gerileyerek 261’inci sırada yer aldı. Fındık sektöründe yerelde en fazla fındık ihracatı yapan Ordu’dan Durak Fındık başarısını en büyük ilk 500 firma listesinde de sürdürüyor. Durak Fındık San. ve Tic. A.Ş. 2 milyar 427 milyon 272 bin 150 TL ile 59 basamak düşerek 191’inci sırada yer aldı.

Geçen yıl 4 firmayla listeye giren Samsun firma sayısını 5’e çıkardı. Sıralamaya göre, Yeşilyurt Demir Çelik Endüstri ve Liman İşletmeleri A.Ş. 5 milyar 819 milyon 778 bin 369 TL ile 22 basamak yükselerek 65’inci; Sampa Otomotiv A.Ş. 1 milyar 796 milyon 296 bin 169 TL ile 55 basamak yükselerek 274’üncü; Ulusoy Un A.Ş. 1 milyar 327 milyon 767 bin 737 TL ile 30 basamak gerileyerek 375’inci; Borsan Kablo Elektrik Aydınlatma A.Ş. 1 milyar 117 milyon 270 bin 633 TL ile 36 basamak yükselerek 434’üncü; Erçal Fındık Otomotiv A.Ş. 1 milyar 44 milyon 448 bin 337 TL ile 88 basamak yükselerek 468’inci sıralarda yer aldılar.

Giresun’dan, Yavuzkan Hazel Gıda Ltd. Şti. başarısını en büyük ilk 500 firma arasına da girerek taçlandırdı. Daha öncede Türkiye’nin en hızlı büyüyen şirketler arasında yer alan Yavuzkan Hazel Gıda,  en büyük ilk 500 firma listesinde 1 milyar 322 milyon 612 bin 285 TL ile 68 basamak yükselerek 378’inci oldu. Yine başarılarıyla büyümesini istikrarlı bir şekilde sürdüren Giresun firması Yavuz Gıda A.Ş. 1 milyar 213 milyon 252 bin 622 TL ile 147 basamak düşerek 407’inci; Progıda Tarım Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. 1 milyar 988 milyon 121 bin 889 TL ile 82 basamak düşerek 244’üncü sıralarda yer buldular.

Trabzon ve Zonguldak’tan birer firma listeye girerken Bolu’dan ise 2 firma girdi. Trabzon’dan sadece Arslantürk Tarım Ürünleri A.Ş. 1 milyar 704 milyon 348 bin 752 TL ile 84 basamak düşerek 289’uncu; Zonguldak’tan Eren Enerji Elektrik Üretim A.Ş. 7 milyar 458 milyon 659 bin 192 TL ile 18 basamak düşerek 53’üncü; Bolu’dan Er Piliç Entegre Tavukçuluk A.Ş. 4 milyar 492 milyon 942 bin 660 TL ile 5 basamak yükselerek 87’inci ve BEYPİ Beypazarı Tarımsal Üretim Pazarlama A.Ş. 3 milyar 531 milyon 200 bin 241 TL ile 8 basamak düşerek 120’inci sırada yer buldular.

Karabük’ten 4 firma Kardemir Karabük Demir Çelik A.Ş. 14 milyar 251 milyon 188 bin 314 TL ile bir basamak artarak 24’üncü; Mescier Demir Çelik A.Ş. 4 milyar 165 milyon 440 bin 897 TL ile 32 basamak yükselerek 99’uncu; Çağ Çelik Demir ve Çelik Endüstri A.Ş. 1 milyar 477 milyon 684 bin 134 TL ile 43 basamak yükselerek 330’uncu; Boskay Metal Ltd. Şti. 989 milyon 559 bin 911 TL ile 104 basamak yükselerek 496’ıncı sıralarda yer buldular.

 

ÜLKE EKONOMİSİNE KATKI SAĞLAMAK BİZİ SEVİNDİRİYOR

Kadir Durak / Durak Fındık Yönetim Kurulu Üyesi

Yaptıkları yatırım ve projelerin sonucu olarak sıralamada yer aldıklarını söyleyen Durak Fındık Yönetim Kurulu Üyesi Kadir Durak, ülke ekonomisine katkı sağlamanın kendilerini sevindirdiğini açıkladı. İşlerini daha fazla geliştirmek için çalışmalarını sürdüreceklerini açıklayan Durak, bin kişilik istihdam sağlayan şirketimizin daha fazla gelişmesi için yatırım ve projelere devam ediyoruz. Şirketimizi daha fazla büyütebilmek için sosyal sorumluluk projeleri, dijitalleşme ve yeni teknolojilerden faydalanma gibi çeşitli yatırımları artırarak sürdürüyoruz. Bu pandemide sıralamadan düşmek kaybetmek manasına gelmiyor. Ancak sıralamada olabilmek için devamlı yatırım yapmak ve çok çalışmak gerekiyor. Karadeniz firmalarının da elinden geleni yaptıklarına inanıyorum” dedi. Sanayi sektörünün Anadolu’ya kaymasına ülkemizin de ihtiyacı olduğunu belirten Durak, “Sanayinin Marmara Bölgesinde yoğunlaşması çok da doğru bir yapılanma değil. Anadolu’nun da üretimin içerisinde olması ve oranın insanlarının da istihdama kavuşması en doğrusudur. Bunların desteklenmesi ve Anadolu’dan daha fazla, daha çok üretim yapabilen şirketlerin olabilmesi Türkiye için çok olumlu bir durumdur” açıklamasında bulundu. İhracatın olumlu yönde gelişmesi gerektiğini de sözlerine ekleyen Durak, “İhracat için herkes mücadele ediyor ancak enerji maliyetleri son dönemde çok artmış durumda. Rekabet edebilmemiz için maliyetlerimizin de düşük olması gerekir. Avrupa’ya yakın olmamız bize avantaj sağlasa da firmalar olarak maliyetlerdeki dezavantajları da hissediyoruz. Bunların da zaman içerisinde sonuçlarını göreceğiz” dedi. Türkiye’nin üretim ve ihracat için en büyük ihtiyacının enerji olduğunu söyleyen Durak, ihracatın 250 milyar doların üzerine çıktığında enerji problemlerinin artacağına da dikkat çekti.

 

KARADENİZ ADINA ÜZÜCÜ BİR TABLO

Aykut Gezmiş / Giresun Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği Başkanı

Giresun’dan ve Karadeniz’den başarı göstererek listeye giren firmaları kutlayan Giresun Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (GİSİAD) Başkanı Aykut Gezmiş,  Karadeniz Bölgesi’nden sadece 18 firmanın listeye girmesinin büyük bir eksiklik olduğunu söyledi. Karadeniz adına üzücü bir tablo olduğunu vurgulayan Gezmiş, “En büyük 500 listesine koskoca Karadeniz Bölgesinden sadece 18 firma girmiştir. Bu çok üzücü bir tablodur. Karadeniz Bölgesinin potansiyeli kullanılamamaktadır, hak ettiği değeri bir türlü görememektedir. Karadeniz Bölgesinin; maalesef bazı sorunları çok geç çözülmüş, bazı sorunları da hala çözülememiştir. Bu nedenlerle geri kalmıştır. Diğer bölgelere oranla devlet yatırımlarından ve teşviklerden yıllar boyu çok daha az pay almıştır” dedi. Ülkemizde göç veren illerin ilk 5 sırasını Karadeniz illeri çektiğini de hatırlatan Gezmiş, “Tarımda, turizmde, sanayide, balıkçılıkta kısacası hemen hemen her sektörde Karadeniz Bölgesi, merkezi bütçeden istenilen destekleri bir türlü alamamıştır. Ne makro devlet yatırımlarından nasibini hak ettiği şekilde alabilmiş, ne de özel sektörün teşvik edilmesi hususunda gerekli destekleri görememiştir. Bölgeler arası kalkınmışlık farkını ortadan kaldırıcı teşvik ve tedbirler eksik kalmıştır. Bu bölgenin siyasileri ve STK'ları da ortak hareket etme konusunda çok istekli olmamıştır. Böyle olunca da Karadeniz Bölgesi, diğer bölgelere göre daha az gelişmiştir. İlk 500 firma sorgulaması da söylediklerimi doğrulamaktadır” diyerek Karadeniz Bölgesinin yeni bir atılıma ihtiyacı olduğunu söyledi.

 

KARADENİZ İŞ DÜNYASI İÇİN ÖNEMLİ BİR GÖSTERGE

Emin Bahri Uğurlu / Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu Yüksek İstişare Kurulu Üyesi

İSO 500’e giren Karadenizli şirketlerin başarısının Karadeniz iş dünyası için önemli bir gösterge olduğunu açıklayan Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Yüksek İstişare Kurulu Üyesi Emin Bahri Uğurlu, teknolojiyi ve dijital dönüşümü yakalayarak bu kazanımların arttırılması gerektiğini söyledi. Ukrayna ve Rusya Savaşının etkilerinin sonradan çıkacağını söyleyen Uğurlu, “Karadeniz'deki iş dünyasındaki firmalar için gururdur ama bu rakamlar geçen seneyi gösterdiği için Ukrayna ve Rusya savaşı olmadan önceki göstergeler oluyor. Savaşın sonuçları gelecek sene ortaya çıkacak. İş dünyası olarak Ukrayna ve Rusya’dan başka pazarlara dönmeli ve teknolojiyi yakalamalıyız.  Günümüzde dijital dönüşüm ve yeşile dönüşüm öne çıkıyor. Artık enerji dönüşümleri ile evlerde ve fabrikalarda enerjiyi ucuza mal etmemiz lazım. Karadeniz iş dünyası, reformlarla teknolojiyi yakalayamazsa savaşın da olumsuz etkisiyle kazanılan bu emekler ve başarılar boşa gider” ifadelerini kullandı. Samsun’un lojistikle öne çıktığını söyleyen Uğurlu, “Samsun; kara, hava, deniz ve demiryolunun olduğu şehirlerden bir tanesidir ve lojistik kentin olması Samsun için bir değerdir. Bu ilk 500'e giren firmalardan 5’inin burada olmasının sebeplerinden bir tanesidir. Yine konteyner liman olmasından dolayı Çorum, Amasya ve Tokat’ın bütün yükü buradan ihraç oluyor” dedi. Milli gelirin Marmara Bölgesi’nden Anadolu’ya kaymasının sevindirici olduğunu da ifade eden Uğurlu, “Marmara Bölgesi’ndeki bu ağırlığın Anadolu’ya yayılması lazım. İstanbul ve İzmir’de gümrükleme pahalı olduğu için firmaların yatırımlarını da Anadolu’ya kaydırıyor. Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) olarak yaptığımız planların içerisinde de bunlar var” açıklamasında bulundu. “İhracat yapılması lazım ancak bununda yolu dijitalleşmeden geçiyor. Eski teknoloji ile artık bunlar yapılamaz” diyen Uğurlu, İSO 500’ün toplam faaliyet karının TL bazında yüzde 139 artmasının sevindirici olduğunu ancak dolar ile kıyaslandığında bunun gerçek bir artışı yansıtmadığını sözlerine ekledi.

 

ÇALIŞTILAR, ÜRETTİLER, İNSANLARA İŞ VE AŞ SAĞLADILAR

Salih Zeki Murzioğlu / Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı

Samsun Ticaret ve Sanayi Odası (STSO) Yönetim Kurulu Başkanı Salih Zeki Murzioğlu, İSO’nun 2021 raporuna göre Türkiye'nin İlk 500 sanayi kuruluşu arasına girmeyi başaran Samsunlu 5 firmayı kutlayarak, başarılarının devamını diledi. Listede yer alan Samsunlu firmalarla gurur ve büyük onur duyduklarını ifade eden Başkan Murzioğlu, "Göğsümüzü kabartan beş firmamızla ne kadar övünsek azdır. Zor bir süreçten geçtiğimiz aşikar. Yaşanan tüm zorluklara rağmen Samsun'dan firmalarımızın listede yer almasının anlamı ve önemi bizler için çok büyüktür. Bu firmalarımız çalıştılar, ürettiler, insanlarımıza iş ve aş sağladılar. Gurur kaynağı olan firmalarımız ülkeye sağladıkları katma değerle mücadeleyi, cesareti, inancı, azmi ve iradeyi temsil ettiler. Üretimin ve istihdamın, ihracatın gerçek kahramanları olan bu işletmelerimiz şehrimizin kalkınmasında ve markalaşmasında önemli bir rol üstlendiler. Firmalarımızın başarılarında payları olan herkese şükranlarımı sunuyorum. Güzel ülkemizin sorunları da zenginliği de bizim. Umutsuzluk, kötümserlik aşılayanlara inat ülkemizin ve çocuklarımızın geleceği için hep birlikte çalışma zamanı. Birlik ve beraberliğimizi perçinleme zamanı" dedi.

 

6 YILI AŞKIN OSB BEKLİYORUZ

Servet Şahin / Ordu Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı

Ordu Ticaret ve Sanayi Odası (OTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Servet Şahin, “Öncelikle en büyük ilk 500 sanayi kuruşu arasına giren firmalarımızı kutluyorum. Ordu ekonomisi adına üzücü olan yakın geçmişe kadar Ordu’dan 5-6 firma en büyük ilk 500’e girerken bugün maalesef bu sayı vergi dairesi Ordu olarak baktığımızda 1 düşmüş, Ordu firması olarak baktığımızda 2‘ye düşmüş. Ordu ekonomisi yatırımlara talep veren il olması için öncelikle 6 yılı aşkın Ordu sanayicisi OSB’nin kamulaştırılmasını bekliyor. Siyasetin ve ilin dinamiklerinin gündeminin OSB’nin kamulaştırılmasının hızlanması olmalı. Ordu’nun içten ve dışarıdan gelecek yatırım taleplerine cevap verecek konumda olması için çalışmalı. Bu tablo maalesef ilimiz adına üzüntü vericidir” dedi.

 

KARADENİZ YÜKSEK POTANSİYELİNİ KULLANAMIYOR

Ender Sönmez / Ordu Serbest Muhasebeciler ve Mali Müşavirler Odası Başkanı

Ordu Serbest Muhasebeciler ve Mali Müşavirler Odası Başkanı Ender Sönmez, İSO 500’de Karadeniz Bölgesi’nden sadece 18 firma olmasının bölgenin potansiyelini iyi kullanmadığının en büyük göstergesi olduğunu söyledi. Potansiyelin kullanılmadığının en büyük etkeninin içeriden ve dışarıdan gelen yatırım taleplerine cevap verecek altyapının bulunmaması olduğunu söyleyen Sönmez, “Bunun en büyük örneği Ordu ili, 6 yılı aşkın OSB’nin kurulmasını bekliyor. Yatırımcı 6 yıl arazi için bekletilmez. Bu nedenle mutlaka yatırımcılara sağlam altyapılı OSB’leri teslim etmeliyiz. Bu yönde siyasilere ve şehrin dinamiklerine önemli görevler düşüyor. Gündem yatırım, istihdam, üretim ve OSB’lerin hayata geçmesi olmalıdır. Daha yakın geçmişte sadece Ordu’dan 5-6 firma en büyük 500 firma listesinde yer alırken bugün ilk 500’de Ordu vergi dairesine kayıtlı olan tek firma yer alıyorsa hepimiz bu tablodan gerekli dersleri çıkarmalıyız. Karadeniz’in potansiyelinin yüksek olmasına rağmen kullanamadığının altını çizen Sönmez, “Önceliğimiz yatırım, üretim, istihdam olmadığı sürece bu potansiyeli kullanamayız. Üreten, istihdam oluşturan sanayi kuruluşlarımızın sorunlarına eğilmeli, Karadeniz’in tüm illerinde yatırım için gerekli ortamı oluşturmalıyız” açıklamalarında bulundu.

 

GİRESUN’UN GURURU YAVUZKAN 68 SIRA YÜKSELDİ

Hasan Çakırmelikoğlu / Giresun Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı

İSO 500 Listesinde listesinde Giresun Ticaret ve Sanayi Odası’na kayıtlı iki firmanın yer aldığına dikkat çeken Giresun Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Çakırmelikoğlu, “İlimizin fındık ihracatında önemli iki işletmesinin her yıl yükselen başarılarını taktir ile izliyoruz. Bu vesileyle Yavuzkan Hazel Gıda San. Tic. Ltd. Şti. ile Yavuz Gıda San. Tic. A.Ş. kutluyor, başarılarının devamını diliyorum” dedi.

Hamza Bölük / Giresun Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı

Başarılı iki firmayı kutlayan Giresun Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Hamza Bölük, “Bölgemizin ve ilimizin başarılı iki firması Yavuzkan Hazel Gıda San. Tic. Ltd. Şti. ile Yavuz Gıda San. Tic. A.Ş. kutlayarak başarılarının devamını diliyorum. Ülkemizin, Bölgemizin ve İlimizin en önemli geçim kaynağı olan Fındığımıza değer katmanın haklı gururunu bizlere yaşatan kıymetli Üyelerimizin kurucuları başta olmak üzere bu değerin bir araya gelmesinde emeği bulunan tüm çalışanlarını bir kez daha tebrik ediyor, bol ve bereketli kazançlarının devamını diliyoruz” ifadelerini kullandı.

 

 

SONER ÖZDEMİR

KARADENİZ EKONOMİ