"TMO’nun aynı hatayı tekrarlamaması ve piyasa dengelerini bulana kadar yeniden satışa çıkmaması gerekiyor.” dedi.         

Fındıktaki son gelişmeleri değerlendiren UFK ve GTB Başkanı Bölük, “Her zaman için fındığın bir yıllık değil iki yıllık bir ürün olduğu düşünülmeli. Çünkü yıldan yıla devreden, her zaman için bir sonraki yıla etki eden bir ürün. Bu durumu da bu sene açık bir şekilde gördük. Sezon başında fındık, 52-53 TL TMO, 45-46 TL serbest piyasa, 49 TL de piyasanın en büyük firmasının fiyatıyla başladı. Sezon içinde 60 TL’nin üzerlerine kadar yükseldi. Bundan sonra geri geldi.” dedi. 

 TMO’NUN SATIŞ KARARI YANLIŞTI

Burada ‘fındık fiyatı peki neden geri geldi’ sorusunun akla geleceğini ifade eden Bölük, “  Bunda bir tane faktör aramak yanlış. Fiyatın geri gelmesinin birçok sebebi var. Bunlardan bir tanesi TMO’nun yanlış zamanda yanlış bir politika uygulaması. TMO 5 yıldır çok doğru götürdüğü fındık politikasını bu yıl çok erken ve serbest piyasanın altında bir fiyat açıklayarak bozdu. Bu satış piyasanın dengelerini de bozdu. Bugün de hala o bozulan dengeler yerine oturmadı. Halihazırda bu durumun tortularını yaşıyoruz.” diye konuştu.    

ÇİÇEK SAYIMI ASLA FINDIK DEĞİLDİR

Bozuk duruma bir diğer etsini de söz konusu olduğunu aktaran Bölük, “Bunların yanı sıra çiçek sayımına göre gelecek sene için 850 bin ton fındık öngörüsü yapıldı. Çiçek sayımı asla fındık değildir. Önce bunu belirtmek lazım. Bu sadece bir çiçek sayımıdır. Bunun gerçekleşme oranı ne olur bilemeyiz. Biz çiçek sayımının yüzde 25-30 oranında gerçekleşmediği yılları da gördük. Biz 650 bin ton çiçek sayımı yapılırken 450 bin ton fındığın olduğu yılları gördük.” şeklinde konuştu.  

BÖYLE GİDECEK DİYE BİR ŞEY 

Bölük sözlerini şöyle sürdürdü: “TMO’nun bıraktığı tortunun üzerine bir de bu eklenince piyasada bir olumsuzluk hakim oldu. Ancak bu böyle gideceği anlamına gelmez. Çünkü sonuçta hâlâ ihracat sürüyor. Beklentiler o dur ki yıl sonunda 300 bin tonluk iç fındık ihracat rakamına ulaşılacak. İç piyasadaki rakamla beraber 750 bin tonluk tüketime ulaşılacağını görüyoruz. Geçmiş yılların rekoltesi ve devirleriyle hesaplandığında TMO’nun elinde olduğu düşünülen fındığa bile ihtiyaç var.”

TMO SATIŞI DURDURMALI

“Sezonun sonlarına doğru yine TMO’nun fındık satması istenecektir.” diyen Bölük, “Onun için TMO’nun satış yaparken acele etmesine gerek yoktu. TMO’nun şubattaki satışı acele ve ani oldu. Bundan ziyade açıklanan fiyat çok doğru bir fiyat olmadı. Dolayısıyla bunun baskısıyla piyasada olumsuzluk yaşandı. TMO’nun o satışının etkileri halan piyasada sürüyor. TMO’nun piyasa dengesini bulana kadar satışa ara vermesi gerekiyor. Düşük fiyattan piyasaya fındık sürme uygulamasından vaz geçmesi gerekiyor.” şeklinde konuştu.

KARAMSARLIĞA GEREK YOK

Bölük, “Sonuçta fındık her ne kadar lafla çalışıyor dense de verilere dayalı çalışan bir üründür. Sonuçta gelecek yıl ki ürünün bu yıla etkisi vardır. Çünkü en baştan da ifade ettiğim gibi fındık iki yıllık hesaplanması gereken bir üründür. O yüzden de karamsar olmamak lazım. Fındık çıktığı yeri unutmaz. “ dedi.  

BİR AY ÖNCEKİ FİYATIN AÇIKLANMASININ YARARI OLMAZ

Borsalar fiyat açıklamalı talebini de değerlendiren Bölük, “Bugün bizim bölgemizdeki ticaret borsaları her ne kadar fındık borsası olarak görünse de fındık borsası değil ticaret tescil borsalarıdır. Borsaların yasa ve yönetmeliği tescilden ibaret. Borsa fındık fiyatı açıklar ama borsada tescil edilen fiyatı açıklar. Yönetmelik ve yasalar tescil hakkını, tüccarlara aldıkları ürünün tescil hakkını bir ay sonraya yaptırma hakkı vermiştir. Bu hakkı kullanan tüccarlar da tescillerini bir ay sonraki ayın 26’sında yaptırıyorlar. Dolayısıyla borsalarda günlük tecil yaptırılmıyor. Günlük tescil yaptırılmazsa siz yasa gereği günlük fiyat açıklayamazsınız. Açıklarsanız tartışma yaratır. Ben bugün fiyat açıklarsam şubat ayının fiyatını açıklayacağım ki bunun hiçbir değeri yoktur.” diye konuştu.  

BORSALARA YENİ YETKİLER VERİLMELİ

Bu konuda yasal düzenlemelerin ihtiyaç olduğunu dile getiren bölük, “Biz bu konuda yasal düzenleme yapılması için Ticaret Bakanlığına, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine yazılar yazdık, taleplerde bulunduk.  Fiyat açıklama yetkesinin borsalara verilmesine hatta borsalar yönetmenliğinin değiştirilerek borsaların tescil borsası olmanın yanında bir nevi meslek kuruluşu gibi çalışan konuma getirilmesini istedik. Bu yetkilerin verilmesini istedik ama halihazırda bu yektiler verilmedi. Borsaların tescil dışında hiçbir yaptırım kabiliyeti yoktur. O nedenle borsalara itham edilen fiyat açıklamıyor sözü biraz maksadını aşan ithamdır.” şeklinde konuştu.  

 TÜM SORUNLARIMIZIN ÇÖZÜMÜ LİSANSLI DEPODADIR

Bölük sözlerini şöyle bitirdi:” Ancak borsaların işleyişinde bir değişikliğe gidilmesi gerektiği açıktır. Onun da daha ileri ve daha doğru olanı lisanslı depoların yaygınlaşarak ticaretin spot borsa ya da TÜRİB ( Türkiye Ürün İhtisas Borsası ) üzerinden yapılarak tüm üreticinin ve tüccarın bugün hangi fındığı kimin kaç liradan aldığını görebilmesidir. Böyle bir sisteme ulaşmaktır. Bunun için de lisanslı depolar şarttır. Lisanslı depolara üreticilerin fındığı götürüp oralarda satıya sunmaları gerekir ki üretici Ordu’nun Gölköy’ünden falancının fındığını falancıya ne kadara sattığını görebilmesidir. Bunu görebilmesi için de bu işin faal bir şekilde lisanslı depo yada spot borsalar üzerinden yönetilmesi şarttır.”