Hazır yemek sektörü enflasyonist ortamda hareketli bir dönemden geçiyor. 2023’te yıllık gıda enflasyonunun yüzde 72.2 olarak gerçekleşmesi ve yeni yılda da aylık olarak yükselişini sürdürmesi, tabldot yemek fiyatında da sürekli revizeler yapmak zorunda bırakıyor.

Gıda enflasyonun yanı sıra yeni yılla beraber et fiyatlarının hızla yükselmesiyle tabldot yemeğin fiyatı 1 yılda yüzde 127 arttı. 2023’ün Mart ayında 55 lira olan tabldot yemek, bu yılın ayını döneminde 125 liraya yükseldiğini belirten TOBB Türkiye Hizmetler Meclisi Yönetim Kurulu Başkanı ve Türkiye Yemek Sanayicileri Dernekleri Federasyonu (YESİDEF) Başkanı Hüseyin Bozdağ, sözleşmelerinin de 1 aya kadar inmeye başladığını söyledi.

Enflasyonist bir ortama geçtikten sonra yemek sanayinde bir yıllık olan sözleşmelerin iki aya kadar indiğini aktaran Bozdağ, önceki yıllarda yapmış oldukları yıllık sözleşmelerin hepsini neredeyse iki ve üç aya kadar düşürdüklerini bildirdi. İki aylık teklifler de verdiklerini ve müşterilerde de artık böyle taleplerin geldiğine dikkat çeken Bozdağ, ‘’Fiyatları her ay deklare ederek sözleşme yaptığımız yerler de var. Dolayısıyla bu hem müşteriyi tatmin ediyor hem de bizi tatmin ediyor.

Üç aylık ya da dört aylık aldığınız zaman, birinci ayda aldığınız fark, geri kalan üç ayı kurtarmıyor. İş insanları da artık buna alışık. Kendileri de ham maddelerini alırken bir ay sonra aynı fiyattan alamadıklarını biliyorlar. Şu ana kadar sözleşmelerin yüzde 10’u 1 aylık şekilde kabul edebilir duruma geldi. Böyle devam ederse bir süre sonra bu oran yüzde 50’ler ve yüzde 60’lara kadar çıkar. Bütçeleri tutmayan firmalara karşı biz de fedakarlık ediyoruz’’ dedi.

Dört çeşit yemek 125 liraya çıktı

Yılbaşında dört çeşit tabldot yemek fiyatının 95 lira olduğunu ve şu anda 120 ile 125 liraya yükseldiğini bildiren Bozdağ, enflasyon ile beraber en çok ete zam geldiğini ve bugün aşağı yukarı bir kilo etin 470-480 lira bandında olduğunu iletti.

Son dönemde Et ve Süt Kurumu’yla yapmış oldukları anlaşmayla kısmi olarak et alabildiklerini ifade eden Bozdağ, ‘’Bizim tabii en temel kullandığımız ürün kırmızı et, kırmızı et düşmediği müddetçe yemek fiyatlarının düşme şansı yok. Sonuç itibariyle fiyatlandırmalarımızı piyasa şartlarına göre yapıyoruz. Yaz aylarıyla yaş sebze meyve fiyatların gerilemesiyle enflasyonun bir parça daha gıda tarafından düşeceğini öngörüyoruz ama işçilik tarafından da sürekli bir artış olduğunu görüyoruz. Şu anda aşçı, aşçı yardımcısı ve bulaşıkçı konusunda çok ciddi bir problem çekiyoruz.

Asgari ücretle kimseyi çalıştıramıyoruz. Neredeyse ortalama ücretler sigorta vesaire dahil 1200 ile 1300 dolarlara geldiği bir ortamdayız. Dolayısıyla hizmet tarafında baktığınızda, gıda da enflasyon düşse bile bizim insan kaynakları ve işçi ücretlerinden dolayı sürekli yüksekte kalacak’’ diye konuştu. Şu anda birçok yemek firmasının finansmana ulaşamadığı için mecburen kredibilitesi yüksek firmalarla çalışıp, işini döndürmeye çalıştığını vurgulayan Bozdağ, ‘’Vadeleri kısa tutmaya çalışıyoruz. Nakit çalışmaya gayret ediyoruz.

Çünkü finansman maliyeti çok yüksek. Eskisi gibi dört aylık, beş aylık, altı aylık çeklerle çalışmıyoruz ve tahsilata yoğunlaşıyoruz. Devlet ihracatla büyürken, ihracat için çalıştıracağı işçinin yemeğini de biz yapıyoruz. Dolayısıyla ben bunu yaparken işverene ya da sanayiciye ya da ihracata ne kadar ekonomik yemek verirsem işveren de o kadar para kazanacak demektir

Dolayısıyla bir ihracatçı hangi kalem ürünlerden, hangi desteklerden faydalanıyorsa yemek sanayici de o desteklerden faydalanmalı. Birincisi sanayideki teşviklerden sanayici olmamıza rağmen faydalanamıyoruz. İkincisi, Et ve Süt Kurumu’nun sağladığı desteklerin tüm Türkiye’ye yayılması lazım.

Sadece İstanbul ve Ankara destek var. Maalesef bütün üyelerimizi kapsamıyor. Üçüncü olarak mutlaka biz de Eximbank’tan reeskont gibi kredilerden yararlanarak, kolay ulaşabileceğimiz teşviklere ulaşmamız lazım. Bunun için Hizmet İhracatçıları Birliği’nin içinde gastronomi ve catering bölümünü açtırdık ve Ticaret Bakanlığımızdan bekliyoruz’’ açıklaması yaptı.

Seçimler 40 milyar liralık iş hacmi yarattı

Güncel fiyatlardan daha aşağı 65 lira 80 lira yemek teklif ediyorsa hem müşterinin hem de üretenin merdiven altı olduğunu dile getiren Hüseyin Bozdağ, 65 liraya bugün yemek alan işverenin kendini gıdayla zehirlediğini söyledi.

Ramazan ayının bereketiyle geldiğini ve gastronomi tarafında 40 milyar liralık yeni bir pazarın oluştuğunu aktaran Bozdağ, ‘’Ramazan’ın yanı sıra seçimlerde kumanya dağıtımı da 40 milyarlık bir pazar oluşturdu. Ramazan ve seçimler toplamda 80 milyar liralık bir iş hacmi oluşturdu. Ramazan’ın açığı böyle kapattık ve biraz bize can suyu oldu’’ dedi.

Kaynak; Dünya Gazetesi/Mehmet Hanifi GÜLEL