Rekabet Kurumu, Hızlı Tüketim Malları (HTM) perakende sektörüne yönelik bir inceleme başlattı. “Türkiye Hızlı Tüketim Malları Perakendeciliği Sektör İncelemesi Ön Raporu”nu yayımladı. Gerek marketlerdeki fahiş fiyatlar, gerekse küçük ve yerel zincirlerin büyüyememesini odağına alan kurum, küçük veya yerel perakendecilerin büyük zincir marketlerle daha etkin bir şekilde rekabet edebilmesini sağlayabilmek için alım birliklerinin oluşmasını teşvik edecek. Bu anlaşmalara 4054 Sayılı Kanunun 5. Maddesi kapsamında muafiyet tanınabilecek.

Konu hakkında açıklamalarda bulunan Karadeniz Perakendeciler Derneği Başkanı Osman Kalafat, “Toplumda rekabete ters düşen işletmeler var. Bunlar zaman zaman birileri tarafından desteklendi. Tedarik zincirlerini bozacak çalışmalar içerisine girdiler. Ürettikleri özel ürünlerin gramajını eksik yaparak, halkı aldatıp ‘daha ucuz’ algısı yaratmaya çalıştılar.  Tedarik zinciri açısından da gerek perakendeciler, gerek büyük süpermarketler gerekse bakkallar ürünlerine ciddi bir katkı sunmak durumundalar. Bunlar ürünlerini kendi ürettikleri yerlerden getirerek yarı üreticiyi de engellemek zorundalar. Bunun yanı sıra yerel marketlerle, bakkallarla, sokak aralarına dahi girdiler ve onlarda piyasayı olumsuz etkiledi.” ifadelerine yer verdi.

“Farklı önerilerimiz var”

Rekabet Kurumu’nun yapmış olduğu çalışmayı desteklediğini ancak federasyon olarak farklı önerilerinin de olduğunu belirten Kalafat, “Bir kere tüketicinin de korunması için ürünlerin giriş ve çıkış KDV’lerinin aynı olması gerekiyor. Bu durum aynı zamanda devletin vergi toplayabilmesi için de önemli. Piyasayı bilmeden al-sat yapanlar var. KDV’nin yüzde 1’e düşürülmesi yerel perakende için çok daha iyi olacaktır. Ayrıca belli bir nüfusa göre market açılması gerekiyor. Meyve, sebze ve balıkta kayıtsız işlem yapan sayısı oldukça fazla ve Rekabet Kurumu şu an en çok bu konunun üzerinde duruyor.” dedi.

Zincir marketlerin perakende sektöründe artı rekabete neden olduğunu kaydeden Kalafat, sözlerine şöyle devam etti: “Örneğin mağaza sayısı 10 bin olan bir zincir marketleriniz var. Deterjan alıyorsunuz. En fazla 10 tane alsanız ona göre pazarlık yapıyorsunuz. Zaten 10 bin mağazası var, her bir mağazaya 10 adet deterjan alsa yüz bin yapar. İşte onlarda yüz bine göre pazarlık ediyor. Tam da burada haksız rekabet söz konusu. Hizmet yok, üretici desteklenmiyor. Ürünü alırken üreticiyi de zor durumda bırakıyorlar hatta zarar etmesini sağlıyorlar.”

Sektörün asıl sorunu KDV oranları

Gıda ürünlerindeki fiyat artışından perakende sektörünün sorumlu tutulmaya çalışılmasıyla ilgili de değerlendirmede bulunan Kalafat, “Antalya’dan hiç para vermeden aldığınız bir ürünü, Ordu’ya getirinceye kadar maliyet ne oranda artar? Önce lojistik. Bunun üzerine de tüketiciye yansıyan vergisini koyduğunuzda fiyatı bir buçuk lirayı buldu. Sıfırdan aldığınız ürünün doğrudan tüketiciye ulaşması bir buçuk lira. Bu durumda her şeyin kayıt altına alınması gerekiyor ki böylece fiyat artışının önüne geçilebilsin. Bir de üreticiyi yakından ilgilendiren gübre ve ilaç zammının olmaması gerekiyor. Sektörün asıl sorunu KDV oranları, yan yana açılan marketler ve kayıt dışı ürün satımıdır.” diyerek eleştirilere cevap verdi.