10 yıldır sektörel uyarılar yapılıyor olmasına rağmen, bu tehlikenin ciddiyeti tam anlamıyla kavranmadı ve şimdi kapımızda büyük bir felaket tehlikesi var. Türkiye'ye yıllık 2,5 milyar dolar döviz girdisi sağlayan fındık sektöründe, bu zararlının kontrol altına alınamaması durumunda, hem ülke ekonomisi hem de üreticiler ve sanayiciler ağır bedeller ödeyebilir.

KAHVERENGİ KOKARCANIN TARIMSAL VE EKONOMİK ETKİLERİ

Kahverengi kokarca, birçok farklı bitki türüne zarar verebilen istilacı bir böcek türüdür. Türkiye’de özellikle fındık ağaçları üzerinde büyük zararlar vermeye başlamıştır. Bu zararlı, bitkinin özsuyunu emerek meyvenin gelişimini engeller, bu da ürün kaybına yol açar. Üründeki verim ve kalite düşüklüğü, fındık ihracatında ciddi sorunlara neden olabilir. Türkiye fındık üretiminde dünya lideridir ve dünya fındık piyasasının yaklaşık %70'ini karşılamaktadır. Fındık, Türkiye için stratejik bir tarım ürünü olup, ihracat gelirleri açısından büyük bir öneme sahiptir. Dolayısıyla, kahverengi kokarca tehdidi, yalnızca tarımsal üretimi değil, aynı zamanda Türkiye'nin ekonomik istikrarını da tehdit etmektedir.

GÜRCİSTAN VE İTALYA ÖRNEKLERİ: DERS ALINMASI GEREKEN DURUMLAR

Kahverengi kokarca, daha önce Gürcistan ve İtalya'da da büyük tarımsal sorunlara yol açmıştır. Gürcistan’da bu zararlı, özellikle fındık üretiminde büyük kayıplara neden olmuş ve ülke ekonomisini derinden etkilemiştir. İtalya’da ise meyve üretimi büyük zarar görmüştür. Her iki ülkede de zararlıyla mücadelede geç kalınmış, alınan tedbirler yetersiz kalmıştır. Bu ülkelerden çıkarılması gereken ders, kahverengi kokarca ile mücadelenin aciliyetidir. Erken müdahale, zararın boyutunu minimize etmek için kritik öneme sahiptir.

TÜRKİYE'DE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

Türkiye, kahverengi kokarcanın yayılmasını engellemek ve fındık üretimini korumak için acilen kapsamlı bir eylem planı hazırlamalıdır. Bu eylem planı, şu temel unsurları içermelidir:

1. *Kahverengi Kokarcanın Milli Güvenlik Tehdidi Olarak Kabul Edilmesi:*

- Türkiye’de tarımın stratejik önemi göz önüne alındığında, kahverengi kokarca gibi istilacı türlerin ülke güvenliği açısından da bir tehdit olarak görülmesi gerekmektedir. Bu zararlının yayılmasının, fındık sektöründe ciddi ekonomik kayıplara yol açacağı açıktır. Devletin bu zararlıyı milli güvenlik tehdidi olarak kabul etmesi ve bu doğrultuda adımlar atması elzemdir.

2 *Tarım Bakanlığı’nın Acil Eylem Planı:*

- Tarım Bakanlığı, kahverengi kokarca ile mücadele konusunda derhal bir eylem planı hazırlamalıdır. Bu plan, zararlının yayılmasını engellemek için biyolojik mücadele yöntemleri, kimyasal ilaçlama ve mekanik yöntemleri içermelidir. Bu tedbirlerin uygulanması için gereken bütçe, alan bazlı desteklerden karşılanabilir. Devlet, üreticilerin bu zararlıyla tek başına baş edemeyeceği gerçeğini kabul etmeli ve sahada aktif bir şekilde yer almalıdır.

3.*Üreticilerin Bilinçlendirilmesi ve Eğitim:*

- Üreticilerin kahverengi kokarca konusunda bilinçlendirilmesi ve bu zararlıya karşı nasıl mücadele edecekleri konusunda eğitilmesi hayati öneme sahiptir. Tarım Bakanlığı, Ziraat Odaları ve üniversiteler işbirliği içinde eğitim programları düzenlemelidir. Ayrıca, üreticilere doğru ilaçlama teknikleri ve biyolojik mücadele yöntemleri konusunda destek sağlanmalıdır.

4.*Alan Bazlı Desteklerin Kullanımı:*

- Gerekirse alan bazlı destek ödemeleri, kahverengi kokarca ile mücadeleye yönlendirilmelidir. Bu kaynaklar, tarım alanlarında yapılan ilaçlama çalışmaları ve biyolojik mücadele için kullanılabilir. Devlet, bu süreçte üreticilere finansal destek sağlamalıdır.

5.*Uluslararası İşbirliği:*

- Kahverengi kokarca, sınır tanımayan bir zararlıdır ve bu nedenle uluslararası işbirliği gerektirir. Türkiye, Gürcistan ve İtalya gibi ülkelerle işbirliği yaparak, bu zararlıya karşı ortak mücadele stratejileri geliştirmelidir. Ayrıca, uluslararası bilimsel araştırmalardan faydalanarak, en etkili mücadele yöntemlerini uygulamalıdır.

AĞIR BEDELLERİ ÖNLEMEK İÇİN ACİL MÜDAHALE ŞART

Türkiye, fındık sektörünü korumak ve kahverengi kokarcanın yaratacağı ekonomik yıkımı önlemek için acilen harekete geçmelidir. Tarım Bakanlığı’nın liderliğinde, tüm paydaşlar bir araya gelmeli ve kapsamlı bir mücadele planı uygulanmalıdır. Aksi takdirde, ülke ekonomisi, üreticiler ve sanayiciler için telafisi imkansız kayıplar yaşanabilir. Gürcistan ve İtalya örneklerinden alınacak dersler ışığında, Türkiye’nin bu felaketin önüne geçmek için hızlı ve kararlı adımlar atması gerekmektedir. Ülkemizin tarımsal geleceği için bu tehdidi göz ardı etmemek, aksine onu ciddiye alarak etkili çözümler üretmek zorundayız. Kahverengi kokarca ile mücadele, sadece bir tarımsal sorun değil, milli bir görevdir.