Dağların John’u ve Ulusal Parkların babası olarak da bilinen İskoç-Amerikan doğabilimci John Muir (1838-1914); “Biri doğada tek bir şeyi yerinden oynattığında o şeyin dünyanın geri kalanına bağlı olduğunu görür” der. Biyoloji’de yaşam döngüsü bir canlının geçirdiği değişikliklerle tekrar başladığı noktaya dönmesidir.

Sizi kurtaran şey; ister yukarıya ister aşağıya doğru olsun muhakkak hareket etmeniz, bazen dibe en dibe dalmanız ve bazen de yukarılara en tepeye sıçramanız yani iniş ve çıkışlar ile ilerlemenizdir. Ama asıl önemli olanı uyumdur, uyumsuz, yalpalayarak yerinizde saymamanız, sağa veya sola çarparak, aksi şekilde kuyruk sallayarak etrafınıza ve kendinize zarar vermemenizdir. Primum non nocere, “Önce, zarar verme.” anlamına gelen Latince deyiştir ve tıp dünyasının ana kuralı olarak kanun gibi kabul görür.

Dünyanın ilk biyonik deniz canlısı yunus Winter’ı hiç duymuş muydunuz? Şişe burunlu yunus Winter, suyun içerisinde yukarı ve aşağıya doğru kuyruk hareketleriyle yüzmek yerine, doğasına aykırı şekilde ve güçlükle sağa sola doğru iki yanına yalpalayarak zor hareket edebiliyordu ki bu onun için ızdırap demekti. Sadece iki aylıkken kuyruğunu bir yengeç tuzağında kaybetmiş ve Florida kıyısında, acı içinde yüzmeye çalışırken bir balıkçı tarafından bulunmuştu. 2005’in Aralık ayında soğuk sezonda bulunduğundan Winter yani Kış adını verdiler. Kurtarıcılar, yunusu, çalışanların onun hayatını kurtarmak için savaştığı ABD, Florida’da kar amacı gütmeyen Clearwater Marine Akvaryumu’na getirdiler. Winter hayatta kaldı ancak ciddi bir problem vardı. Kuyruğunun sadece kökü kalmıştı. Kuyruksuz bir şekilde yüzmeyi öğrenmesi gerekiyordu. Ancak uzmanlar sağa sola kuyruk sallayışının omurgasına ölümcül zarar verebileceğini söylüyorlardı. Çözüm ise, esnek yapay bir kuyruktu. Normal bir insan proteze uyum sağlayacak uzun kemiğe sahiptir. Yunuslar tüm omurgasını hareket ettirmeye ihtiyaç duyar. Aylar süren deneme yanılma ve bazı başarısız bir kaç çalışmadan sonra bu sorun yeni tasarlanıp geliştirilmiş protez ürün ile nihayet çözüldü. Winter, sonunda vücuduna uyum sağlayan yumuşak ve estetik silikon bir yeni protezine kavuştu. Belki yüzebilen en zarif yunus değildi ama hayatta idi ve akvaryumun içerisinde yüzerken, suyun üzerinde sıçramalar yaparken ve su sıçratırken çok daha mutluydu. Elbette, henüz 5 yaşında iken film yıldızı da olan yunus Winter’ı izlemek üzere ülkenin farklı eyaletlerinden Clearwater Marine Akvaryumu’na gelen hayranları da. 

Lucius Annaeus Seneca’nın dediği gibi; “Mutlu bir hayat, kendi doğasıyla uyum içinde olan bir hayattır. Kendine dost olan, herkese de dost olur.”

Tarkan Deniz

24 Mayıs 2020