Giresun Üniversitesi Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Osman Sirkeci “Sokak Ekonomisi” konusu üzerinde Türkiye ve dünya ölçeğindeki gelişmeleri değerlendirdi. Girişimcilik ve maliye hocalığı yapan Sirkeci sokak ekonomisini, “Sokakta yürütülen her türlü ekonomik ve kültürel faaliyetler olarak özetleyebiliriz. Bir yere ve mekana bağlı kalmadan caddenin bir yerinde bir kaldırımda yürütülen ekonomik faaliyetlerdir” şeklinde tanımlıyor.

Sirkeci, “Birincisi akademisyenler olarak biz bu sektörün kayıtlı olup olmamasına ruhsata pek bakmıyoruz. Fonksiyonları neler hangi açığı kapatıyor hangi faydayı sağlıyor hangi açığı kapıyor ona bakıyoruz kayıt içine girip girmemesi benim bakışımızla doğrudan ilgili değil. Biz sokak ekonomisinin günlük hayatımızda oynadığı rolle ilgiliyiz. Kontrol ve denetim yerel otoritenin işidir” diye konuştu.

ABD, Almanya ve Çin’de de gelişiyor

15 yıl önce sokak faaliyetlerinin azalacağı kanısında olduğunu belirten Sirkeci “Avrupa ülkelerinde, ABD’de ve Çin’de sokak faaliyetleri azalmak yerine arttı. Ama disipline edildi. Düzenlendi. Almanya’da hafta sonları veya yılın belli dönemlerinde belediyeler en ince ayrıntılarına kadar yerlerini belirlemiş seyyar Pazar yerlerinin. Almanya’da çocuklar hafta sonlarında kullanmadıkları oyuncak ve eşyalarını 50 cente 1 euroya satmayı öğrendiler” dedi.

Birçok büyük işadamı sokakta başladı

“Sokakta iş hayatına başlamak kolay. Yapılan anketler bunu gösteriyor. Bürokrasi yok, ruhsat yok, izin yok. Büyük sermaye gerektirmiyor. 300-500 tllik bir sermaye ile tezgahı kuruyorsun. Zabıta da izin veriyorsa işini kuruyorsun. Bu girişimcilik bakımından da önemli, tam bir fidanlık aslında. Avrupa’da döner kralı olan Remzi Kaplan, 1980’li yıllarda kızıyla beraber Berlin’de bir açık pazarda tezgahın üstünde pide satıyor Almanlara. Normalde 100 tane pide satarken 5-6 yaşındaki kızı tezgahın üstüne çıkınca 1000 tane pide satıyor. Bugün Avrupa’nın döner kralı. Giresun’dan bir örnek verelim. Giresun Sanayi ve Ticaret Odası yönetim kurulu üyelerinden bir tanesi geçmişinde gazete sattığını, gevrek sattığını anlatmaktan çekinmiyor. Bizim de yola çıkış nedenimiz bu. Sokakta bir çatışma hali var. Seyyar zabıtayı bıçakladı, tezgahı yıktı haberleri var. Bu bir çatışma hali ve bu çatışma halinin sona ermesine kafa yoruyoruz.”

Ülkeler düzenleme yapıyor

“Bu proje Malta’da rağbet gördü. Devlet ölçeğinde desteklendik orada. Suriyeliler orada oyuncak tekstil oyuncak eşya satıyor. Malta buna izin veriyor. ‘Biz bunu yaptırmasak başka alanlara kayarlar terörize olurlar diye izin verdiklerini anlattılar. Bu şekilde gözümüzün önündeler diyorlar. New York eyalet hükümetinin benzer çalışmaları var. 22 bin seyyar satıcıyı organize etmişler. Elbise standartı getirmişler sağlık hizmeti vermişler. Onları dizayn edip organize etmişler. Asya ve Afrika’da da böyle. Hindistan bu alana en güzel hukuki düzenleme getiren ülke. 2014 yılında bu faaliyetleri düzenleyen yasa çıkartmışlar. Sokakta bizlerin ciddiye almadığı dilencilik Hindistan’da profesyonel bir meslek olmuş, ruhsatını alıp iş elbiselerini giyip her sabah işe koyuluyorlar. Kaldırımına köşene akşam 5’e kadar çalışıp yatırımlarını yönetiyorsun. Her sene yılın en başarılı dilencisi seçiliyor Hindistan’da.”

Malta’da seyyar satıcılar kongresi var

“Giresun’da bir test yapacağız. Sadece yardım isteyenleri ‘memlekete gideceğim karnım aç’ diyenler ile (karşılıksız yardım isteyenler) bir koreografi oluşturup müzik çalan bir grubu karşılaştıracağız. Bakalım hangisi daha çok para toplayacak. Malta da yaşam boyu öğrenmeden sorumlu devlet bakanından destek bulduk. 1-7 Ekim tarihlerinde Malta’da dünyada ilk defa seyyar satıcılar kongresini yapacağız Malta’da. Hindistan Yeni Delhi’de. Dünyanın en büyük seyyar satıcı organizasyonu 1 buçuk milyon üyesi var. Bine yakın dernek ve sendika üye, konfederasyonun başkanı Arbin Singh isminde bir danışman ulusal koordinatör onun davetlisi olarak oraya gideceğiz.”

Global Sokak Ekonomisi Manifestosu hazırladık

“Yurtdışı izlenimlerimizi Türkiye ile karşılaştırıp global sokak ekonomisi manifestosu hazırladık iki dilde. Küresel medyada paylaşılıyor. Bu işin anayasası gibi. Küreselleşme sadece bankalarda büyük şirketlerde olmadı. Çıkmaz sokaklarımızda da küreselleşme var artık. Bizim o küçük kaldırımlarımızda dünya çapında şeyler satılıyor. Dolayısıyla risk avantaj ve faydaları nedir? Dünyada 2 milyar kişin sokakta hayatını kazanmaya çalıştığı düşünüldüğünde kabul edilebilirlik arayışında olacağız. Mevzuat hazırlıkları buna göre düzenlenmeli. Aile Ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ile yazışmalarla bu çatışma ve çelişki halini barışa dönüştürmek istiyoruz.” Kemal ÇEKÜÇ/KARADENİZ EKONOMİ