Merkez Bankası’nın politika faiz artırımı, sadeleşme ve miktarsal sıkılaştırma adımları kredi faizlerini yukarıya çıkarırken mevduat faizlerinde düşüş yaşanıyor. Özellikle ticari kredi faizlerindeki sınırda ilk aşamanın kaldırılmasıyla birlikte ticari kredi faizlerinde sınır yüzde 37,8’e yükseldi. Bankacılık sektörü de ticari kredi faizlerini yükseltmeye devam ediyor. Sektör kaynaklarından edinilen bilgiye göre kamu bankaları taksitli ticari kredi faizini TLREF artı 10 puana yükseltirken özel bankalarda yüzde 32-38 arasında değişiyor. TLREF faizi ise cuma kapanış itibariyle yüzde 18,2235 ile son 1 yılın en yüksek seviyesinde bulunuyor. Kamu bankalarının ticari kredi faizi de yüzde 28’i geçmiş durumda. Ancak yükselen faizler bankacılık sektörünün kredi arzı iştahının çok da artması sonucunu da doğurmadı.     

Temmuz PPK’sı sonrası 6.5 puan arttı

Cumhurbaşkanlığı seçimleri ikinci turu sonrasında yeni ekonomi yönetimiyle birlikte yaşanan politika değişikliği kredi faizlerini yukarı itti. Merkez Bankası ortalama verilerine göre 2 Haziran haftasında kurumsal kredi kartı ve kredili mevduat hesabı hariç ticari kredi faizi yüzde 14,23 seviyesinde bulunuyordu. Merkez Bankası haziran ve temmuzda yaptığı 9 puanlık faiz artışlarıyla birlikte politika faizini yüzde 17,5'e yükseltti. Bu adımlar atılırken ticari kredi faizlerinde menkul kıymet tutma zorunluluğu doğuran ilk aşama kaldırıldı ve bankaların ticari kredi faizini artırmalarının önü açıldı.           

4 Ağustos itibariyle ticari kredi faizi yüzde 30,8'e kadar yükseldi. Böylece 2 Haziran'dan bu yana ticari kredi faizinde artış 16.6 puan oldu. Ticari kredi faizleri iki katından fazla artış yaşadı. En hızlı artış ise temmuz ayı PPK kararından sonraki hafta yaşandı. 28 Temmuz haftasında ticari kredi faizleri yüzde 24,28 seviyesinde iken 4 Ağustos'ta 30,8'e çıkarak tam 6.5 puan birden zıpladı. 

Mevduat ve KKM şartı sürüyor

Bankacılık sektörü kaynakları Merkez Bankası ortalama taksitli ticari kredi verilerinin de üzerinde faizle kredi kullanımı yaptırıldığını dile getirdi. Nitekim faizde üst sınır yüzde 37,8 seviyesinde bulunuyor. Ancak bankalar bu seviyenin altında kullandırım yapıyor. Bankacılık sektörü kaynakları kamu bankalarında TLREF artı 10 puan yani yüzde 28’in üzerinde özel bankalarda ise yüzde 32-38 seviyelerinde ticari kredi faizi bulunduğunu kaydetti. Kredi faizlerindeki yükselişe rağmen bankaların ticari kredi kullanımında mevduat şartları da sürüyor. Sektör temsilcilerinin verdiği bilgiye göre kur korumalı mevduat yapması durumunda tüzel kişilerin ticari kredi kullandırımları kolaylaşıyor. Yabancı para dönüşlü KKM vadesine kadar da bankacılık sektörü müşterilerine ticari kredi kullandırıyor. Türk Lirası karşılığı KKM de yapılması önerisi ile ticari kredi kullanımı da yaygın.          

Ticari kredi faizi mevduat makası terse döndü

Aynı dönemde en çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizleri ise aksi yönde hareket etti. 2 Haziran haftasında Merkez Bankası ortalama verilerine göre yüzde 37,39 seviyesinde bulunan 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizleri 4 Ağustos itibariyle yüzde 27,77'ye indi. Yani 9.6 puanlık bir düşüş yaşandı. Bankacılık sektörü kaynaklarının verdiği bilgiye göre ise 3 aya kadar vadeli TL mevduatta yüzde 25'in altı seviyeler daha yaygın uygulanıyor. Yeni ekonomi yönetimi öncesinde ticari kredi faizi ile 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi arasındaki fark negatif yönde 23.16 puan iken, 4 Ağustos haftası itibariyle pozitif yönde 3.03 puana geldi. 9 haftada ticari kredi faizi ile 3 aya kadar vadeli mevduat faizi makası 26.2 puan değişmiş oldu.

■ Konut kredi faizi 17 puan birden yükseldi

Merkez Bankası ortalama haftalık verileri tüketici kredi faizlerinin de yeni ekonomi yönetimiyle birlikte yükselişini hızlandırdığını ortaya koyuyor. 2 Haziran haftasında ihtiyaç kredi faizi yüzde 40,14 seviyesinde iken 4 Ağustos itibariyle yüzde 47,72'ye çıktı. Taşıt kredi faizi 4 Ağustos haftasında bir önceki haftaya göre 2.5 puan gerilese de 2 Haziran haftasına göre 5.7 puan yükseldi. Taşıt kredi faizleri yüzde 36,64'e geldi. En dikkat çekici artış ise konut kredisi faizlerinde oldu. Konut kredi faizleri 2 Haziran'da yüzde 18,05 iken 4 Ağustos itibariyle yüzde 35,1'e kadar çıktı. Böylece 9 haftada konut kredi faizleri 17.05 puan birden arttı. 4 Ağustos haftasında konut kredi faizi bir önceki haftaya göre ise 1.11 puan yükseldi.