Hükümetin istihdam seferberliği çerçevesinde bir süredir aldığı önlemlere yenileri ekleniyor. Meclis’te görüşülmekte olan torba yasayla 2020 yılı sonuna kadar işverene yeni destekler geliyor.

Son bir yılda sağlanan 1.5 milyon yeni istihdamın verilecek yeni desteklerle daha da artırılması hedefleniyor. Tasarıyla getirilen düzenlemeyle teşviklerden geriye doğru yararlanmanın da önü açılıyor. Yasanın yürürlüğe girmesinin ardından bir ay içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurarak bu haktan faydalanılabilecek. Torba yasayla mevcut istihdam sayısına ilave istihdam sağlayan işverenlere bu yıl 12 ay süreyle, aylık 883 lira vergi ve prim desteği verilmesi öngörülüyor.

Geriye dönük teşvikler

Tasarıyla geçmişe dönük prim teşviki destek ve indirimlerinden yararlanmanın önü açılıyor.

Prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanabileceği halde yararlanılmadığı ay/dönemlerde gerekli tüm koşulları sağlamış olması ve yararlanılmayan ayı/dönemi takip eden 6 ay içerisinde SGK’ya müracaat edilmesi şartıyla, başvuru tarihinden geriye yönelik en fazla 6 aya ilişkin olmak üzere, yararlanılmamış olan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabilecek veya yararlanılmış olan prim teşviki, destek ve indirimleri başka bir prim teşviki, destek ve indirimi ile değiştirilebilecek. Torba Kanun’un, yürürlüğe girmesinin takip eden ay başından itibaren bir ay içinde kuruma yapılacak müracaatlarda, yararlanılmamış olan prim teşviki, destek ve indirimlerden yararlanabilecek veya yararlanılmış olan prim teşviki, destek ve indirimi ile değiştirebilecekler. Talepte bulunan işverenlere iade edilecek tutar, düzenlemenin yürürlük tarihinden önce talepte bulunanlar için yürürlük tarihini takip eden aybaşından, yürürlük tarihinden sonra talepte bulunanlar için talep tarihini takip eden aybaşından itibaren kanuni faiz esas alınmak suretiyle hesaplanarak düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden takvim yılı başından başlayarak 3 yıl içinde ödenecek.

Her bir ilave işçi için 12 aylık destek 10 bin 596 lira olacak

İŞ-KUR’a kayıtlı işsizler arasından 1 Ocak 2018 ile 31 Aralık 2020 tarihleri arasında özel sektör tarafından ilave istihdam sağlanması durumunda özel sektör işverenleri için 12 ay süreyle; 883 TL sosyal güvenlik primi desteği verilecek. 12 ay boyunca sağlanacak destek tutarı 10 bin 596 lira olacak. Dolayısıyla bir işveren her işe alacağı kişi için bir yıl boyunca devlete ödemesi gereken 10 bin 596 liralık yükten kurtulacak. İmalat ve bilişim sektöründe faaliyet gösteren iş yerlerinde ilave işe alınacaklar için sosyal güvenlik primi desteği 2 bin 151 TL olacak.

Çalışma Bakanlığı verilerine göre, 700 bin ek istihdam sağlanacak

SGK kasım ayı verilerine göre imalat sektöründe 265 bin 567, bilişim sektöründe 18 bin 339, diğer sektörlerde 1 milyon 530 bin 232 özel sektör iş yeri bulunuyor. Bakan Ağbal’ın verdiği bilgiye göre düzenleme kapsamında imalat ve bilişim sektörü dahil, 2018 yılında ilk defa ilave olarak işe alınacaklarla ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın yaptığı çalışmalarda 700 bin ilave istihdam sağlanması bekleniyor. Bu kapsamda imalat ve bilişim sektöründe yaklaşık 200 bin, diğer sektörlerde ise 500 bin bir ilave istihdam öngörülüyor. Bu kapsamda İşsizlik Sigortası Fonu’ndan imalat ve bilişim sektöründen ilk defa ilave olarak çalışacaklar arasından 1 milyar 247 milyon lira, diğer sektörler için ise 2 milyar 166 milyon liralık bir gider oluşacak. İşsizlik sigortası fonundan verilecek bu desteğin 2018 yılındaki maliyeti toplam 3 milyar 414 milyon liraya ulaşacak.

Kadın, genç istihdamına 18 ay destek verilecek

Kadın, genç ve engelli istihdamında teşvik süresi 12 ay yerine 18 ay olacak. Kadın, genç ve engelli çalışan desteği ile 18 ayda işveren üzerindeki 15 bin 894 liralık yük alınacak. Tasarıda bu çalışanlara ilişkin gelir vergisinin alınmaması yönünde de bir destek yer alırken, imalat ve bilişim sektöründe çalışacaklar için 135 milyon, diğer sektörlerde çalışacaklar için de 347 milyon liralık bir gelir vergisinden vazgeçilecek.

İmalat sektöründe 1 ile 3 çalışanı olan ve ustalık belgesine sahip esnafa 2018 yılında uygulanmak üzere 18 yaşından büyük ve 25 yaşından küçük sigortalıları işe alarak ilave istihdam sağlamaları halinde en fazla iki kişi için iki ayda bir sosyal güvenlik primi ve asgari ücret üzerinde ücret desteği verilecek. SGK’nın kasım ayı verilerine göre, imalat sektöründe 1 ile 3 arasında işçi çalıştıran iş yeri sayısı 140 bin 201. Genç işçi çalıştıran küçük imalatçı işletmelerde uygulanacak ‘Bir Senden Bir Benden’ şeklinde adlandıran teşvik çerçevesinde ücret dahil olmak üzere 2 bin 486 lira destek sağlanacak. Programa başvuran imalatçı esnafın 6 ayda yararlanacağı destek tutarı da 14 bin 917 lira olacak. Düzenlemeden 50 bin kişinin faydalanması beklenirken devlete getireceği yük 746 milyon TL olarak tahmin ediliyor.

Asgari ücrete 100 TL’lik destek 2018'de de devam edecek

İşverenlere 2016 ve 2017 yıllarında uygulanan, 100 lira tutarındaki asgari ücret desteği uygulamasına 2018 yılında da devam edilecek. 9 milyar TL maliyet getirecek. Tasarıyla vergi yükü sabitlenerek asgari ücretin kalıcı olarak yıl içinde azalması önleniyor. Asgari ücret üzerindeki vergi yükünün, gelir vergisi tarifesinin ilk diliminde sabit tutulmasıyla kalıcı olarak asgari ücretin yıl boyunca vergi dilimi artışından etkilenmemesi sağlanıyor. 6,2 milyon asgari ücretlinin faydalandığı düzenlemenin maliyet 800 milyon TL olarak hesaplandı.

Tasarıda, işverene dönük kolaylıklar da yer alıyor

Tasarıyla kadınların çalışma hayatına katılmasının teşviki amacıyla işverenlerce okul öncesi çağındaki çocuklar için verilen ve ücretin bir parçası olan kreş ve gündüz bakımevi hizmeti vergi dışı bırakılıyor. İşverenlerce iş yerinde kreş ve gündüz bakımevi hizmetlerinin verilmediği durumlarda, ödemenin doğrudan bu hizmetleri sağlayan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerine yapılması şartıyla her bir çocuk için aylık, asgari ücretin aylık brüt tutarının yüzde 15’ini aşmamak üzere bu istisnadan yararlanılacak. Bu yüzde 15 oranını, asgari ücretin aylık brüt tutarının yüzde 50’sine kadar artırmaya ve kanuni seviyesine getirmeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

Tasarıda işverene dönük kolaylıklarda yer alıyor. Gençlerin istihdam edilebilirliklerini artırmak amacıyla 18-25 yaş arasındaki sigortalılara ait sigortalı işe giriş bildirgesinin, çalışılmaya başlanılan tarih itibariyle verilmesine imkan sağlanıyor. Ay içinde otuz günden az çalıştırılan sigortalıların bildiriminde işverenlerin beyanı yeterli görülerek işverenlerin kuruma belge verme zorunluluğu kaldırılıyor.