Çalışma hayatı, sanayileşme, altyapı, ulaşım ve nüfus yoğunluğu gibi birçok yükü sırtlayan ve Türkiye’nin kalkınmasında önemli rol üstlenen İstanbul, Ankara ve İzmir, iller arasında rekabet sıralamasında da öne çıktı.

İstanbul Üniversitesi (İÜ) İktisat Fakültesi öğretim üyelerinden Doç. Dr. Murat Şeker, Yrd. Doç. Dr. Arif Saldanlı ve Araştırma Görevlisi Hakan Bektaş’ın hazırladığı “İller Arası Rekabet Endeksi 2013-2014” raporu açıklandı. Kayseri Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Hiçyılmaz'ın katkısıyla hazırlanan raporda, 81 il düzeyinde demografik yapıdan eğitime, sağlıktan sosyal yaşama, ekonomik ve sektörel yapıdan altyapı ve ulaşıma, inovasyondan girişimciliğe toplam 276 farklı değişken derlenerek iller arası rekabet endeksi oluşturuldu. Ayrıca 15 alt endeks yapılarak illerin farklı alanlardaki rekabet gücü hesaplandı.

Rapora ilişkin AA muhabirine değerlendirmede bulunan Doç. Dr. Şeker, araştırmanın ilkini 2010 verileriyle Küresel Rekabet Endeksi olarak gerçekleştirdiklerini belirterek, aradan geçen sürede illeri rekabet açısından izlediklerini kaydetti.

Şeker, iller arasında öne çıkan İstanbul, Ankara, İzmir’i “yorgun devler”, Kocaeli, Antalya, Bursa, Eskişehir, Konya, Adana’yı “güçlü iller”, Muğla, Kayseri, Balıkesir, Tekirdağ, Trabzon, Samsun, Mersin’i “rekabetçi iller”, Gaziantep, Aydın, Çanakkale, Manisa, Denizli, Edirne, Sakarya, Yalova, Isparta’yı “potansiyel gücü olan iller” olarak sınıflandırdığını ifade ederek, şunları söyledi:

"İstanbul, Ankara ve İzmir Türkiye'nin en rekabetçi illeri ve diğer illerin bu illerle arasındaki fark kapanamayacak noktada bulunuyor. Fakat bu iller sanayileşmenin getirdiği yük, çalışma hayatının yoğunluğu, turizm sektörünün aktif yaşanması, ticari kültürel ve sosyal alanda faaliyet göstermesi nedeniyle çok göç alıyor. Bunlara altyapı ve ulaşım sorunları da eklendiğinde genel olarak bir kentleşme sorunuyla karşılaşıyoruz. Dolayısıyla bu iller en rekabetçi, dev iller ama kentsel düzeyde sorunların yaşandığı ve bu sorunların kısa zamanda da çözüme kavuşturulamayacağı iller. İstanbul, Ankara ve İzmir'i yeniden planlamak mümkün değil, bu sebeple bu illeri 'yorgun devler' olarak sınıflandırdık."

"Güçlü iller" sınıfındaki illerin tarım, sanayi, turizm gibi sektörel olarak ön plana çıktığını anlatan Şeker, "rekabetçi iller"in de cazibe ve çekim merkezi olarak öne çıkan ve "güçlü illerle" rekabet edebilecek düzeye gelebilecek iller olduğunu söyledi.

Şeker, "Potansiyel gücü olan iller" sınıfında ise gelecek vadeden, sanayileşmesi, atılımları ve hızlı ivme ile ekonomik ve sosyal alanda rekabet gücü potansiyeli olan iller bulunduğunu dile getirdi.

İstanbul'da kilometrekareye 620 araç düşüyor

Rapora göre, demografik yapıya bakıldığında Şırnak ve Hakkari’de bir hanede ortalama 7 kişi yaşarken, Çanakkale, Balıkesir ve Eskişehir’de 3’ün altında ortalama değerlere rastlanıyor.

Son 5 yılda nüfusu en çok artan iller Antalya, Tekirdağ ve Şanlıurfa iken, nüfusu en çok azalan iller Yozgat, Ardahan ve Tokat olarak sıralandı.

Okuryazar kadın oranının en yüksek olduğu illerden Antalya, Tekirdağ ve Çanakkale’de kadınların yüzde 97’si okuryazar iken, Siirt, Mardin ve Şırnak’ta 5 kadından biri okuryazarlığı bulunmuyor.

Ankara, Eskişehir ve İzmir üniversite mezunu oranı en yüksek iller olurken, Muş, Şanlıurfa ve Ağrı üniversite mezunu oranı en düşük iller oldu.

Ulaşım ve altyapıya bakıldığında İstanbul’da kilometrekare başına 620, İzmir’de 96, Kocaeli’de 92 araç düşerken, Tunceli ve Hakkari’de ise kilometrekare başına sadece 1 araç bulunuyor.

Türkiye’deki toplam uçak trafiğinin yüzde 46’sı İstanbul’da gerçekleşirken, Antalya yüzde 14 ile ikinci sırada, Ankara ise yüzde 8 ile üçüncü sırada yer alıyor.

En fazla vergi toplanan il İstanbul

İstanbul, İzmir ve Ankara en fazla verginin toplandığı iller iken, ödediği vergiye oranla devletin daha az harcama yaptığı illerin başında Kocaeli, İstanbul ve İzmir geliyor. Ödediği vergiye göre daha fazla oranda devletin harcama yaptığı iller ise Hakkari, Trabzon ve Mardin oluyor.