Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), İnşaat Sektörü Analizi Raporu’nun Ocak 2025 sayısını yayımladı. “2025’te Dünyanın Rotası Belirsiz” başlıklı analizde, küresel ve ulusal ekonomi ile inşaat sektörüne ilişkin veriler değerlendirildi. Sektörün ara eleman ve finansman sorunlarının devam ettiği vurgulanan raporda, inşaat sektörünün önümüzdeki yıla devredeceği sorun ve konular arasında yurt içinde en önemli gündem maddesinin kamu müteahhitlerinin gittikçe yükselen şartsız tasfiye hakkı beklentisi olduğu belirtildi.

Kamuda tasarruf önlemleri kapsamında, kamu projelerinde tamamlanmak üzere olan işlere öncelik verileceğinin hatırlatıldığı raporda ertelenen projelerin yatırım programında tutulmasının müteahhitlere ağır mali yükler getirdiği vurgulandı. Şantiyelerin açık kalması, teminat mektupları ve işletme giderleri gibi maliyetlerin müteahhitler üzerinde baskı yarattığı ifade edilen raporda yüklenicilere şartsız tasfiye hakkı sağlanması talebi tekrar dile getirildi.

“Afet öncelikli” kentsel dönüşüm elzem

Deprem bölgesinin yeniden imarı ve depreme dayanıklı yapıya olan ihtiyaç ile ivme kazanan kentsel dönüşüm projeleri ile artan talebin konut satış rakamlarında görüldüğü belirtilen raporda, “Türkiye’nin yıllık yeni konut ihtiyacı yaklaşık 800 bin ile 1 milyon arasında değişiklik gösterirken, bu rakamlara deprem sonrası yaklaşık 650 bin yeni konut eklenmiştir. Bununla birlikte, yaklaşık 6-7 milyon konutun riskli olduğu ve yenilenmesi gerektiği belirtilmektedir” denildi.

Raporda, tüm odağın gelecek dönemde de deprem bölgesindeki konutların inşasına yoğunlaştırılacağı düşünüldüğünde, önümüzdeki dönemde de yeni konut arzı sorununun devam edeceği öngörüsü paylaşıldı. Afet öncelikli kentsel dönüşümün ivedilikle gerçekleştirilmesi istenen raporda, ihtiyaç duyulan dönüşüm için devlet tarafından arsa maliyetlerini düşürecek adımların atılması, finansman kolaylığı ve ara eleman sıkıntısı ile ilgili köklü reformların yapılması beklentisi dile getirildi.

En çok proje üstlenilen üçüncü ülke Uganda oldu

Türk müteahhitlik sektörü 2024 yılında küresel pazardaki gücünü koruyarak yurt dışında 57 ülkede toplam 28,6 milyar dolar değerinde 316 proje üstlendi. 2024 yılında Türk müteahhitlerin en çok iş üstlendiği ülke 5,8 milyar dolarla Suudi Arabistan oldu. Onu 5 milyar dolarla Birleşik Arap Emirlikleri, 3,1 milyar dolarla Uganda, 2,2 milyar dolarla Gabon ve 1,7 milyar dolarla Cezayir takip etti. Firmalar geleneksel pazarlarını korurken, yeni rotalarda büyüme fırsatları aramaya etti. Türk müteahhitlerinin bugüne kadar üstlendiği projeler göre ise en büyük pazarı yaklaşık 103 milyar dolarlık proje ile Rusya oldu.

RAPORDAN BAŞLIKLAR

ÜST ÜSTE 8 ÇEYREK KESİNTİSİZ BÜYÜME:

İnşaat sektörü, 2024 yılı üçüncü çeyreğinde %9,2 ile genel ekonominin üzerinde bir büyüme kaydetti. Böylece sektör, üst üste 8 çeyrek kesintisiz büyümeye devam etti. Bu büyümeye deprem bölgesinin yeniden imarı ve büyükşehirlerde devam eden kentsel dönüşüm çalışmaları katkı sağladı. Bu sürecin 2025’te de yavaşlayarak sürmesi bekleniyor.

JEOPOLİTİK RİSKLER DEVAM EDECEK:

Rusya- Ukrayna savaşının seyri, Gazze ile ateşkes ilan eden İsrail’in Lübnan, İran ve Suriye ile olan ilişkisi, Suriye’de yaşanan gelişmeler sektörü etkileyecek. Suudi Arabistan ve Irak’ta hayata geçirilmesi planlanan alt ve üstyapı projeleri ile yıllık 20 milyar dılarlık hedefin 2025 yılında da aşılacağı öngörülüyor. YEŞİL DÖNÜŞÜM ACİL KONU: İnşaat malzemeleri sanayiinin Yeşil Mutabakat’ın getirmekte olduğu karbon emisyon düzenlemelerine uyumu için yeşil dönüşüm, acil ve öncelikli bir husus. Aksi halde ihracatı zora girecek, Türk müteahhitleri AB ülkelerinde proje üstlenseler dahi Türk ürünlerini kullanmaları mümkün olmayacak. Sektör bu yeni döneme adapte olmak için çalışmalarını sündürecek.

MALİ YETERLİLİK KISTASLARI %50 ARTIRILDI:

Müteahhitlerin mali yeterlik kıstaslarının %50 artırılmasıyla müteahhitlerin ekonomik güçlerine göre tamamlayabilecekleri düzeyde iş almaları disipline bağlanırken bu güncelleme ile iş alabilme kriterlerinde “tecrübeye göre iş” anlayışı benimsendi. Ayrıca ulusal yeşil bina sertifikası alan projeleri hayata geçiren müteahhitlere %5 ek puan verilerek, yeşil dönüşüm teşvik edildi.

KONUT SATIŞLARI 22 AYIN ZİRVESİNDE:

Türkiye genelinde konut satışları aralıkta bazda %53,4 artarak 212 bin 637 ile aylık adet bazında son 22 ayın en yüksek seviyesine ulaştı. 2024 yılında ise %20,6 artan konut satışları 1 milyon 478 bin 25 oldu.