Haniye'nin öldürülmesinin ardından taziye mesajları peş peşe gelirken, Ortadoğu'da "topyekûn savaş" ihtimali daha arttı.

Hamas lideri İsmail Haniye'nin, İran'ın başkenti Tahran'da kaldığı konutunda uğradığı saldırıda öldürüldüğü bildirildi. Haniye'nin öldüğünü doğrulayan Hamas, "Haniye, siyonist bir saldırı sonucu Tahran'da öldürüldü. Hamas liderinin suikastı korkakça bir eylem, cezasız kalmayacak" açıklaması yaptı.

Hamas liderinin ölümünden İsrail sorumlu tutulurken, daha önce Hamas liderlerini ortadan kaldırmaya yemin eden İsrail'den henüz Haniye'nin ölümüne ilişkin bir açıklama yapılmadı.

İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta bir hava saldırısı düzenledi. Saldırıda, Hizbullah'ın üst düzey komutanlarından Fuad Şükrü hedef alındı. İsrail ordusu Şükrü'yü öldürdüğünü iddia etti. İsrail'in iddiası, Hizbullah kaynaklarınca doğrulanmadı.

"Kanı boşa akmayacak"

İran'da, Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanan Mesud Pezeşkiyan'ın yemin törenine katılmak üzere bulunan Haniye'nin, başkent Tahran'da öldürülmesinin ardından İran'dan peş peşe açıklamalar yapıldı.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani ise Haniye'nin hayatını kaybetmesinden dolayı Filistin milleti ve direniş gruplarına başsağlığı diledi. Kenani, Haniye'yi hedef alan saldırının nasıl gerçekleştirildiği konusunda ayrıntıların yetkililer tarafından açıklanacağını belirterek, "Bir ömrünü Siyonist İsrail rejimi ile mücadeleye ve Kudüs'ü özgürleştirmeye adayan bu şehidin akan kanı boşa akmayacak. Kardeşim Haniye'nin Tahran'daki bu şehadeti İran ile Filistin ve direniş arasındaki derin ve güçlü bağı daha da güçlendirecektir" ifadelerini kullandı.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ise, İran'ın "toprak bütünlüğünü, onurunu, şerefini ve gururunu savunacağını ve terörist işgalcilerin Tahran'da Hamas lideri İsmail Haniye'yi öldürme şeklindeki korkakça eylemlerinden pişmanlık duymalarını sağlayacağını" söyledi.

Pezeşkiyan paylaşımında, "Bugün İran, acılarımıza ve sevinçlerimize ortak olan, direnişin yoldaşı ve gurur kaynağı, Filistin direnişinin cesur lideri ve Kudüs şehidi Hacı İsmail Haniye'nin yasını tutuyor. Dün onun fatih elini kaldırdım, bugün ise cenazesini omuzlarımda taşıyacağım" dedi.

Lübnan'ın El Mayadin gazetesine konuşan bir İranlı kaynak, Hamas lideri İsmail Haniye'nin İran'da öldürülmesinin ülke dışından fırlatılan güdümlü füzeyle gerçekleştirildiğini bildirdi.

İran Yüksek Milli Güvenlik Konseyi Sözcüsü, Hamas lideri İsmail Haniye'nin öldürülmesinin alçakça bir eylem olduğunu ve faillerinden karşılığının alınacağını söyledi.

İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, Haniye'nin ölümünün intikamını almanın "Tahran'ın görevi" olduğunu söyledi. Hamaney, Haniye suikastinin sorumluluğunu üstlenmeyen İsrail'in "sert bir şekilde cezalandırılmak" için kendisine zemin hazırladığını belirtti.

"Gerginliğin daha da tırmanmasına yol açacak"

Rusya, Türkiye, Katar, Çin ve Ürdün, Hamas liderinin ölümünü kınadı.

Rusya Devlet Televizyonu Ria'da yer alan habere göre, Rusya Dışişleri Bakanlığı, Haniye'nin öldürülmesini "tamamen kabul edilemez bir siyasi cinayet" olarak nitelendirdi.

Dışişleri Bakanı Yardımcısı Mihail Bogdanov, Hamas liderinin ölümünün "gerginliğin daha da tırmanmasına yol açacağını" söyledi.

Rusya Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, "Hamas liderinin öldürülmesinin ardından tüm tarafları Orta Doğu'da büyük çaplı bir silahlı çatışmayı tetikleyebilecek adımlardan kaçınmaya çağırıyoruz" denildi.

Bu arada Türkiye Dışişleri Bakanlığı da Reuters'ın aktardığına göre yaptığı açıklamada, "Tahran'daki utanç verici suikastı" kınayarak, "Bu saldırının amacı aynı zamanda Gazze savaşını bölgesel boyuta taşımayı amaçlıyor" dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Haniye suikastı Filistin halkının iradesini kırmayı amaçlıyor ancak 'Siyonist barbarlık' amacına ulaşamayacak" ifadesinde bulundu.

Katar Dışişleri Bakanlığı, Hamas lideri İsmail Haniye'nin Tahran'da öldürülmesini sert bir şekilde kınadığını açıkladı. Bakanlık, Haniye'nin öldürülmesinin bölgedeki gerginliği tehlikeli bir tırmanışa sürüklediğini söyledi.

Açıklamada, "Haniye suikastı iğrenç bir suç, tehlikeli bir eylem ve uluslararası ve insani hukukun açık bir ihlali olup, barışa ulaşma imkânını yok edecektir" denildi.

Çin Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Hamas lideri İsmail Haniye'nin İran'da öldürülmesini kesin bir dille kınadıklarını ve olayın bölgesel istikrarsızlığı daha da artırabileceğini belirtti.

Hamas'ın siyasi lideri İsmail Haniye'nin İran'da öldürülmesini kınayan bir açıklama yayınlayan Ürdün Dışişleri Bakanlığı, İsrail'i uluslararası hukuku ihlal etmekle ve bölgesel istikrara zarar vermekle suçladı.

Hamas uyardı!

Kızıldeniz ve Aden Körfezi'nde İsrail bağlantılı gemilere saldırılar düzenleyen Husilerin Siyasi Büro Üyesi Muhammed Ali el-Husi, Hamas liderinin öldürülmesinin "iğrenç bir terör suçu" ve "yasaların ve ideal değerlerin açıkça ihlali" olduğunu söyledi.

Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'a yakınlığıyla bilinen Fuad Şükrü'nün öldürüldüğü iddiasını yalanlayan Hizbullah, Haniye'nin öldürülmesinin "direnişçilerin" "kararlılık ve inatçılığını" güçlendireceğini ve İsrail'e karşı mücadelede "kararlılıklarını daha da güçlendireceğini" söyledi.

Haniye'nin ailesine başsağlığı dileyen Hizbullah, "Biz Hizbullah olarak, Hamas hareketindeki sevgili kardeşlerimizle birlikte, bu büyük liderin kaybından kaynaklanan tüm acı duygularını, düşmanın suçlarına duyulan öfke duygularını, hareketlerimizdeki liderlerin halklarını ve mücahitlerini şehitliğe götürmesinden kaynaklanan gurur duygularını paylaşıyoruz" ifadelerinde bulundu.

Hamas'ın silahlı Kassam Tugayları, Haniye'nin Tahran'da öldürülmesinin "savaşı yeni boyutlara taşıyacağı" ve büyük yankılar uyandıracağı uyarısında bulundu.

Analistlerden ilk yorumlar

BBC Ortadoğu muhabiri Paul Adams, "saldırının ayrıntıları yavaş yavaş ortaya çıkarken, siyasi sonuçları da netleşmeye başladı" analizinde bulundu.

Adams analizine göre, Haniye suikastinin "en bariz olanı Gazze'de ateşkes müzakerelerine yönelik kırılgan çabaların uğrayacağı muhtemel zarar" dedi ve Haniye'nin "Katar, ABD ve Mısır'ın aracılık ettiği müzakerelerde kritik bir muhatap" olduğunu belirtti.

Geçen hafta sonu Roma'da yapılan ateşkes görüşmeleriniden sonuç çıkmadığını aktaran Adams, "Haniye'nin öldürülmesinin hemen ardından nasıl bir ilerleme kaydedilebileceğini görmek son derece zor" değerlendirmesinde bulundu.

Haniye suikastinin, akıllara "Eğer bu herkesin varsaydığı gibi bir İsrail operasyonuysa, neden gerçekleştirildi?" sorusunu getirdiğini ifade eden Adams, "Hamas'la ilişkili herkesten intikam alma arzusunun ötesinde İsrail ne elde etmeyi umuyordu?" sorusunu da sözlerine ekledi.

Adams, "Türkiye'nin bölgedeki sesin öncüsü olduğunu ve pek çok kişinin muhtemel tepkisini şimdiden özetledi ve Netanyahu'yu 'barışa ulaşma niyeti olmamakla' suçladı" yorumu yaptı.

Batı Şeria'nın Ramallah kentinden bildiren Al jazzeera yazarı Nur Odeh, Haniye'nin "siyasi bir figür" olduğunu ve "pragmatik" biri olduğunu söyledi.

Haniye'nin "Filistinli tüm grupların liderleriyle çok olumlu ilişkiler kurmasıyla tanınıyordu" diyen Odeh, "bu da dayanışma ifadelerinin artmasının nedenlerinden biriydi" yorumunda bulundu.

Haniye'nin öldürülmesine ilişkin Odeh, "Ateşkesi canlı tutmaya çalışan görüşmelerin çekiciliği kalmadı" dedi ve "Gazze'deki dinamiklerde dramatik bir değişiklik olmayacaktır, ancak kesinlikle acilen ihtiyaç duyulan ateşkes ihtimali artık hiç olmadığı kadar uzak" değerlendirmesini sözlerine ekledi.

Al Jazeera'de ayrıca, Tahran ve Beyrut'taki saldırıların "Yahudilerin hayatını riske attı" analizi yer aldı.

Tel Aviv'de yaşayan Akiva Eldar'ın Al Jazeera analizinde yer ifadelerine göre, "Bu, İsrail'in uluslararası toplumdan aldığına inandığı koruyucu örtü olmadan bir arı kovanı çomak sokmak gibi bir şey" dedi.

İsrail'den gelen tepkiler üzerine Eldar, "birden fazla İsrail var, bir Netanyahu İsrail'i var ve bir de Netanyahu'ya güvenini tamamen yitirmiş İsrail var" yorumunda bulundu.