Fındıkta devlet önemli reformlar yapmalı
Karadeniz Bölgesi’nin geleneksel dış ticaret ürünü olan fındıkta her yıl olduğu gibi yeni sezona girerken önce fiyatın konuşulması verim ve maliyet tartışmalarını da beraberinde getiriyor. Burada en önemli görevin devlete düştüğünü vurgulayan Karimex CEO’su Emrah Albayrak, çözüm olarak maliyetlerin düşürülüp verimin artırılmasını gösterdi.
info@karadenizekonomi.com / 4.05.2021
“Devletin önemli bir reform yapması ve maliyetleri düşürmesi gerekiyor” diye söze başlayan Albayrak, sorunun çözümü çok basit. Maliyetleri düşürüp verimi artırdığımızda üreticinin motivasyonu da artacaktır. Dünyanın en çok fındığı Ordu’da üretiliyor. Net rakamlar olmamakla birlikte 200 bin ton fındık üretimi sadece Ordu’da yapılıyor. Ama bu fındığı bazı bahçelerde dönümde 80 bazılarında ise 120 kilo olarak üretiyoruz. Oysa bütün bahçelerimizde yapılacak ıslah ve yenileme çalışmalarıyla daha düzenli ve sürdürülebilir üretim söz konusu olabilir. Böylece 200 bin ton olan yıllık fındık üretimini iki katına çıkarmak olasıdır” dedi.
Ordu fındıktan yılda 1 milyar dolardan fazla para kazanabilir
Bunun başarılması halinde kabuklu fındıkta beş yıl gibi bir sürede Ordu’ya kilo başına 3 dolardan yaklaşık olarak 1.2 milyar dolar para gireceğine vurgu yapan Albayrak, “yani şu andaki rakamın iki katı. Dolayısıyla önceliğimizin verim ve maliyetler olması lazım. Fiyat bence en son konuşulması gereken konudur” ifadelerini kullandı.
Fındıkta tekelleşme
Albayrak yaptığı sektörel değerlendirmede “tekelleşme” iddialarına ilişkin olarak da şu tespitlerde bulundu. “Kuru meyve olarak fındığın Türkiye’de üretilen hatta bölgede üretilen diğer kuruyemişlerden pozitif ayrışmasının en önemli sebebi özellikle Avrupa merkezli müşteri grubudur. Teknik, teknoloji, sermaye, know-how ve tecrübe aktarımı sayesinde Türk fındık sektörü ve ihracatçıları ileride bir teknolojiyle çalışıyorlar ve pazara daha hâkimler. Öte yandan Avrupalı firmaların zaman içerisinde Türkiye’ye yatırımcı olarak gelmesi beklenen bir şey. Burada her hangi bir sıkıntı yok. Ayrıca yasalarımız da buna uygun. Çok uluslu şirket yapılanmaları var. Ülkemizdeki ticaret kanunlarına göre şirket kuruyorlar ve çalışıyorlar. Tabi bunların kontrollü denetimi başka makamların işi. Ancak şu var tabi ki terazinin bir noktasına fazla bir ağırlık koyarsanız terazinin karşı tarafı havaya kalkar. Bu dengeyi bozar. Bu dengelerin kontrolünü serbest piyasa ekonomisi kadar ne yazık ki başkaca güçler tarafından da manipüle edilmeye başlandı. Tabi devlet burada fiyat istikrarını sağlamaya çalışıyor. Ancak piyasa mekanizması fiyat istikrarının üstünde veya altında çalışacaktır, çalışmaya devam edecektir.