Aslında ülke sanayisi açısından stratejik öneme sahip olmasına karşın çağdaş dünyanın getirdiği yeniliklerle sanayi ve turizm başta olmak üzere her alanda gerek ulusal gerekse uluslararası düzeyde ağır bir rekabetin gölgesinde kaldığını söylemeden geçemeyeceğiz. Buna karşın 2017 yılında yapılan illerin sosyo-ekonomik gelişmişlikleri sıralamasında Karadeniz Bölgesi illeri arasında dokuzuncu sırada yer alması da rastlantı olmasa gerek.

Turizm

Bartın denince akla gelen ilk yerlerden biri Amasra ilçesidir. Küçük Liman mevkiinde gün batımı manzarası olağanüstü güzellikler sunar. Amasra Yarımadası ile Boztepe Adası’nın arasından muhteşem manzarayla güneşin burada bir başka güzellikte battığını göreceksiniz. Zaman ayırırsanız bu coğrafyanın farklı noktalarında güneşin doğuşu da size her zaman farklı kareler sunacaktır.

Çalışma Hayatı

Bu küçük ama oldukça şirin kentin öncelikle iş ve çalışma hayatı verilerine göz atalım istedik. 200 bin kişiye yaklaşan nüfusunun içinde kamu görevlisi, Bağ-Kur veya özel sektör çalışanlarının toplam sayısı 45 bin kişiyi geçmiştir. Bu rakamın Türkiye ortalamasındaki karşılığı yüzde 26,5’tir. İldeki işsizlik oranı yüzde 9.6 olarak belirlenmiştir ki bu rakam da Türkiye ortalamasının altındadır.

Organize Sanayi Bölgesi

98 hektar alanda kurulu bir Organize Sanayi Bölgesi’ne sahip olan ilde 27’si ruhsatlı toplam 28 faal işletme bulunmaktadır ve bu işletmelerde istihdam edilen kişi sayısı 4 bin 513’tür.

Sektörel Dağılım

Ülkemizde küçük ölçekte pek çok ilde olduğu gibi Bartın’ın istihdam anlamında sektörel önceliği tekstil ve konfeksiyon işletmeciliğidir. 18 işletmenin faaliyet gösterdiği bu alanda 3 bin 738 kişi istihdam edilmektedir. Mobilya ve orman ürünleri, metal eşya ve makine teçhizat, gıda, kimya-kömür ve plastik sektörleri de istihdam yoğun sektörler arasında yer almaktadır.

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler

Bartın’ın sanayileşmeye yönelik attığı adımlarda KOBİ’ler önemli bir paya sahiptir. Piyasada rekabetin oluşturulmasında istihdamın arttırılmasında, girişimciliğin geliştirilmesinde ve gelir dağılımının iyileştirilmesinde olumlu etkileri olan KOBİ’lerin geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. İlde KOSGEB veri tabanına kayıtlı işletme sayısı 3004’dür.

Teşvik Destekleri

İlin teşvik desteklerinden yararlanma verilerine baktığımızda yabancı sermaye girişinin olmadığını görmekteyiz. Yerli sermaye girişini incelediğimizde ise Bartın’ın 2016 yılında altın çağını yaşadığı ortaya çıkmaktadır. O yıl 3 milyon 987 bin liralık sabit yatırımla bin 328 kişiye istihdam sağlanmış olmakla birlikte bugün için bu rakamın çok altında bir yatırım desteği alınmıştır.

Mesleki Örgütlenme

İl genelinde esnaf ve sanatkâr odaları birliğine kayıtlı üye sayısı 6 bin 134, Ticaret ve Sanayi Odaları’na kayıtlı üye sayısı ise 2 bin 55 kişidir. Şirket dağılımı da 245 anonim şirket, 883 limited şirket, 835 gerçek kişi ve 92 de kooperatif oluşumu şeklindedir.

 

İLİN İTHALAT – İHRACAT DEĞERLERİ

(BARTIN LİMANI’NIN FAALİYETLERİ)

 

YILLAR	İTHALAT (Bin $)	İHRACAT (Bin $)	Gelen Giden Gemi Sayısı
			Türk	Yabancı
2016	149.252.929	131.795.165	132	295
2017	221.367.574	164.823.271	110	232
2018	267.235.520	187.792.262	71	263
2019	176.444.763	215.426.844	55	302

 

Aynı zamanda bir liman şehri olan Bartın’dan ihracatı gerçekleştirilen ürünler arasında profil demir, çimento, alçı, çinkosit, inşaat malzemeleri, diatomit (toprak), klinker ve katran yer alırken en önemli ithal kalemleri de kütük demir, pik demir, kömür, tomruk ve kâğıt hamurudur.

 

KAMU YATIRIMLARININ SEKTÖREL DAĞILIMI (BİN TL)

SEKTÖRLER	YILLAR
	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019
Tarım	15.658	11.347	43.541	46.691	78.843	111.903	116.691	128.952
Madencilik	5.288	20.077	5.679	6.576	10.595	4.155	7.864	4.375
İmalat	0	0	0	0	0	0	0	0
Enerji	11.000	16.991	27.697	18.929	16.595	53.800	53.546.	42.475
Ulaştırma- Haberleşme	142.330	193.662	45.579	37.513	26.008	35.035	131.370	295.231
Turizm	7.306	1.610	100	100	600	632	3.693	776.000
Konut	84.000	8.800	0	0	0	0	44	2.289
Eğitim	40.190	43.896	50.551	58.772	107.633	60.124	75.700	72.464
Sağlık	5.120	3.714	2.667	2.500	18.059	18.890	37.024	32.107
DKH	9.575	16.553	10.637	14.880	26.679	21.695	22.938	24.821
TOPLAM	320.467	316.650	186.451	185.963	285.015	306.237	448.873	1.378.714

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu yazı dizisini hazırlamaya başladığımız dönemlerde gördük ki Bartın Valiliği, pek çok ilde rastlamadığımız ekonomik ve sosyal içerikli bir veri tabanı oluşturmuş ve adeta kentin röntgenini çekmişti. Bu noktada başta sayın vali Sinan Güler olmak üzere iki yıl üst üste böylesine kapsamlı bir çalışmayı büyük bir özveri ve emekle hazırlayan herkese teşekkür etmek gerekir. Vali Güler hazırladıkları çalışmanın önsözüne düştüğü not ile zaten durumu özetlemiştir: “Ekonomik, sosyal ve kültürel rekabetle baş edebilmek toplumun her kesiminin sağlam ve sağlıklı bilgilendirilmesi ile mümkün olabilecektir. Çağımızda bilgi, tükenmeyen ve her gün yeniden üretilen bir kaynak olarak her türlü sosyal ve iktisadi faaliyette en önemli temel girdi haline gelmiştir.”

Beş ana başlıkta Bartın ekonomisi

 

TARIM

Toplam yüzölçümünün yüzde 35’lik kısmında tarım yapılan ilde sulamaya elverişli birinci, ikinci ve üçüncü sınıf tarım arazilerinin toplamı yaklaşık 22 bin hektar olmakla birlikte 8 bin hektarlık alan sulanmaktadır. Genel olarak polikültür tarımın yapıldığı Bartın’da gerek bitkisel üretim ve gerekse de hayvansal üretim noktasında ürün çeşitliliği vardır. Bartın'ın ılıman iklimi tarım için çok uygundur. Ancak tarım arazilerinin küçük parçalar halinde çok dağınık ve yer yer engebeli olması makineli tarım yapılmasını zorlaştırmakta, bu da tarımın yeterince gelişmesini engellemektedir. Yörede hâkim ekonomik sektör olan kömür, tarımdan gelir elde etme düşüncesini arka plana itmiştir. Makineli tarımın yapılamayışı verimi düşürmekte ve maliyeti artırmaktadır. Bartın’da bitkisel üretim anlamında en çok yem bitkileri ve hububat üretimi yapılmakta olup, bunu meyve ve sebze üretimi takip etmektedir.

TİCARET

Günümüzde ticari faaliyet başta il merkezi olmak üzere, ilçeler ve beldelerde yoğunlaşmıştır. Haftanın belirli günlerinde kurulan semt pazarlarında sebze, meyve, hayvansal ürünler ile diğer temel gıda maddeleri üreticileri eliyle doğrudan pazarlanmaktadır. Bartın il merkezinde Salı ve Cuma günleri kurulan ve tüm satıcılarının kadın üreticilerden oluştuğu ve Galla Pazarı adıyla bilinen hafta pazarları satışa sunulan gıda maddelerinin tazeliği ve nefaseti ile haklı bir üne kavuşmuştur. Kurucaşile ilçesindeki tersanelerde yapılan yat ve ahşap tekneler yurt içi ve dış ülkelere pazarlanan Bartın'a özgü ürünlerdir.

MADENCİLİK

Bartın ve çevresi birinci ve ikinci jeolojik devirlere ait kalker karbon araziden oluşmaktadır. Bölgenin sahil kesiminde Tarlaağzı, Amasra, Kurucaşile ve Arıt yöreleri geniş kömür damarlarıyla kaplıdır. MTA tarafından yapılan tespitlere göre yörede kuvarsit, şiferton, yapı taşları, dolomit, marna alçıtaşı, kil yatakları, volkanik taş ve inşaat kumları çeşidinden zengin maden yatakları vardır. Ancak TTK tarafından işletilen kömür yataklarının dışında diğer maden kaynaklarından yeterince yararlanılmamaktadır.

SANAYİ

Kalkınmada birinci derecede öncelikli iller arasında yer alan Bartın, sanayileşmesini henüz tamamlayamamıştır. İstihdamın taş kömürü kurumunun Amasra ve Zonguldak kömür ocaklarında yoğunlaşması diğer kollardaki sanayileşmenin uzun süre geri palanda kalmasına yol açmıştır. Taşkömürü müessesinin yanı sıra Bartın Çimento fabrikası ve ORÜS Orman İşletmesi ile kamunun başlattığı sanayileşme süreci Bartın'ın il olmasından sonra özel sektör yatırımları ile devam etmiştir. Oysa kalkınmada birinci derecede öncelikli iller arasında bulunmasından dolayı Bartın’da yapılacak teşvik belgesine bağlanmış yatırımlar için Gümrük Vergisi ve Toplu Konut Fonu istisnası, Yatırım İndirimi, KDV istisnası, Vergi, Resim ve Harç İstisnası ve Kredi Tahsisi gibi teşvik tedbirleri mevcuttur.

ULAŞTIRMA

Yük ve yolcu taşımacılığında uluslararası liman olarak hizmet veren Bartın Limanı aynı zamanda yük ve yolcu giriş-çıkış gümrük kapısıdır. İlimiz sahillerindeki Amasra ve Kurucaşile limanları ile Tekkeönü balıkçı barınağı ulusal ticari liman olup yat limanı olarak gelişme potansiyeline sahiptir.

BARTIN VALİSİ SİNAN GÜNER

Orman köylüsü için yetiştiriciliği önemli bir alternatiftir

 “Bartın kestane üretimi için son derece uygun iklim ve toprak koşullarına sahip olması yanında, özellikle ekonomik bakımdan orman köylüsü için kestane üretimi önemli bir alternatiftir. Türkiye’de yıl bazında kestane ağacı sayısı açısından üçüncü sırada olan Bartın, iklim koşuları da dikkate alındığında kestane ürünleri işleyen tesislerin kurulumu açısından son derece uygun konumdadır. Bir bölgede kurulacak üretim tesislerinde hammaddeye ve pazara yakınlığın yanı sıra kolay işgücü büyük avantaj sağlamaktadır. Bartın bu koşullara ve imkâna sahiptir. Konuya ilişkin üç aşamalı bir plan geliştirdik. 2019 yılında Bartın Balı’nın standardizasyon ve markalaşması için Bartın kestane balına yönelik coğrafi işaret başvurusu yapılmıştır. İkinci aşamada büyük potansiyele sahip olduğumuz kestane, ıhlamur ve orman gülü gibi ürünlerimize yönelik tespit ve yönlendirmeler yapılmış olup sektöre yönelik yol haritasının çizilmiştir. Üçüncü çalışmamız olan bu çalışmada ise kestaneden katma değeri yüksek ürünlerin elde edilmesine yönelik bir tesisleşme için ön fizibilite gerçekleştirilmiştir.”

 

BARTIN BELEDİYE BAŞKANI CEMAL AKIN

Bartın ekonomisinde birden fazla lokomotif sektör var

“İlk bakışta bir madenci şehri gibi görünse de Bartın çok ciddi sanayi yatırımlarına ev sahipliği yapmaktadır. Önemli bir lojistik merkez olan Bartın Limanı’nın işletmesi 1966 yılından bu yana Bartın Belediyesi tarafından yapmaktadır. Sürekli geliştirme çabalarımızın sonucu olarak limanımızdaki yükleme-boşaltma kapasitesini 2020 sonu itibariyle yıllık yaklaşık iki milyon tona çıkardık. Bu anlamda çevre iller için önemli bir kapı olan limanımızın şehrimize katkısı da oldukça fazladır. Bartın ekonomisinin tek bir lokomotifi yoktur. Sanayinin yanı sıra özellikle son yıllarda tarım ve turizm çalışmaları ön plana çıkmaktadır. Belediye olarak biz de bu alanlara özel hassasiyet gösteriyoruz. Tarihi Kentler Birliği üyesi olan Bartın Belediyesi, özellikle tarihi ve kültürel değerlerin hem geleceğe taşınması hem de turizme kazandırılması için son 12 yıldır önemli çalışmalar yapmaktadır. Şehir içinde çizdiğimiz bir Kültür Yolu hattı üzerindeki tarihi yapılar restore edilmiş ve Bartın’a Kent Müzesi kazandırılmıştır. İki ödüllü olan Kent Müzemiz 2018 yılında açılmış ve üç yılda 115 bin 599 kişi ziyaret etmiştir. Bartın Irmağı’nın turizme ve ekonomiye kazandırılması için destinasyon çalışmalarımız da başlamıştır.”

 

 

 

 

BARTIN TİCARET VE SANAYİ ODASI BAŞKANI HALİL BALIK

Salgından olumsuz etkilendik ama üreterek kazanımlarımızı artıracağız

“İlimizin, sosyal ve ekonomik gelişimini hızlandırmak için çalışmalarımıza ara vermeden devam ediyoruz.  Bartın'ın bölgesinde rekabet edebilen ve üretken bir il olmasını sağlamak için bütün gayretimizi gösteriyoruz.  Bartın ekonomisinin gelişimini tarım öncelikli olmak üzere ticaret, madencilik, sanayi ve ulaştırma ana başlıklarında inceleyebiliriz. 2020 yılı pandemiyle geçirdiğimiz bir yıl oldu. Bunun olumsuz etkisini tüm dünyada olduğu gibi bizler de hem ülkemizde hem de işlerimizde yaşadık.  Ümit ediyorum ki salgının son bulacağı bu yılla birlikte üreterek ekonomik kazanımlarımızı artıracağız.”