Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın uzun süre kamuoyunda tartıştırdıktan sonra önceki gün TBMM gündemine sunduğu vergi paketinin etki analizi çalışmaları tamamlandı.

EKONOMİ’nin çalışma üzerinden yaptığı hesaplamalara göre toplam 53 maddelik teklifin kanunlaşmasından Maliye’nin beklediği yıllık gelir artışı 150,2 milyar lira düzeyinde. Buna karşılık en düşük emekli aylıklarının 12 bin 500 liraya çıkarılmasının 6 aylık maliyeti ise 33,2 milyar lira. Şunu belirtelim ki düzenlemelere ilişkin toplam bir etki analizi hesaplanması mümkün değil. Çünkü bazı düzenlemeler 2025 yılından itibaren yürürlüğe girecek, bazılarının ise süresi sınırlı. Örneğin gider artışı olarak kabul edilen, emekli aylıklarıyla ilgili düzenleme yılbaşında ayrı bir düzenleme yapılmazsa sadece yılın ikinci yarısını için geçerli olacak.

Dolayısıyla yıllık etkiyi hesaplarken yılbaşı değil, yürürlük tarihinden itibaren 1 yıllık zaman dilimi varsayılmış durumda. Maliye birçok maddeye ilişkin etki analizinde rakam vermek yerine ‘kayıt dışılıkla mücadeleye katkı sağlayacak’, ‘vergiye uyumu artıracak’ gibi ifadeler kullanmış. Aslında kamu gelirini artıracak olmakla birlikte, bir kısmı cezalarla ilgili, bir kısmı da kayıt dışını kayıt altına almayla ilgili olduğu için bunun getirisini de doğrudan ölçmek çok mümkün değil.

Mükellef olmadan çalışan 30 bin 378 kişi varmış

Örneğin Maliye Bakanlığı yaptığı denetimlerle 2023 yılında vergi mükellefi olmadan çalışan 30 bin 378 işletme tespit etmiş. Teklifte, kayıt dışı işletmelerin tespiti ve kesilecek cezalara ilişkin bir madde var. Bu maddenin etki analizinde, “Kesilecek cezanın artırılmasının vergi uyumunu artırıcı etkisi olacaktır” ifadeleri dikkat çekiyor.

En çok beklenti yurt içi kurumlar vergisi gelirinde

Paketin ölçülebilir gelirinin yaklaşık yarısının yurt içi asgari kurumlar vergisi kaleminden gelmesi bekleniyor. Bu kalemden beklenti 70 milyar lira düzeyinde. Küresel Asgari Kurumlar Vergisi uygulamasından ise yıllık 40 milyar lira gelir beklentisi var. EYT’li çalıştıran işverene sağlanan prim desteğinin kaldırılmasından 13,7 milyar lira, kısa vadeli sigorta primlerinin yüzde 2,25’e çıkarılmasından ise yıllık 10,9 milyar lira bekleniyor. Gayrimenkul Yatırım Fonları’nın kazançlarına uygulanan istisnanın daraltılmasından 7,2 milyar lira, deniz taşıtlarına KDV avantajının sınırlandırılmasından 5,4 milyar lira, serbest bölge kazanç istisnasının ihracatla sınırlandırılmasından ise 2,5 milyar lira bekleniyor.

YİD modeliyle yapılan KOİ projelerinden sağlanan kazançların kurumlar vergisi oranının yüzde 30’a çıkarılmasından ise yıllık 500 milyon lira ek gelir öngörülüyor.