Tüm Eczacı İşverenler Sendikası Genel Başkanı Ecz. Nurten Saydan, ilaç teminindeki yaşanan bu sürecin başlıca sebebinin Bakanlığın ilaç fiyatlandırma politikasında izlediği baskılayıcı tutum olmakla birlikte üretici ve ithalatçı ilaç firmalarının yüksek maliyete rağmen düşük kalan gelirleriyle sistemin döngüsünü sağlayamadığı noktada üretimden ve tedarikten vazgeçmesi olduğunu söyledi. Saydan, “Euro kurunun 15 TL’ye ulaşmış olduğu ekonomik gerçeğine karşın Bakanlık tarafından ilaç fiyatları belirlenirken baz alınan ilaç Euro kuru ancak 6,29 TL seviyesine çıkarıldı” dedi.

     Saydan konuyla ilgili şu açıklamalarda bulundu: “Bu durumdan dolayı birçok ilaç bulunmamaya, ‘yok’a girmeye, ithal edilen ürünler ithal edilmemeye, yeni çıkan, tedaviye yeni verilen ilaçlar da ülkemize getirilmemeye başlamıştır.

Oranlar 13 yıldır güncellenmedi

     İFK olarak da bilinen ve ilaçta kârlılık baremlerinin belirlendiği İlaç Fiyat Kararnamesinde 2009 yılından bu yana 13 yıldır herhangi bir düzenleme yapılmamıştır.

     Mevcut ilaç fiyat kararnamesine göre eczanelerin sattığı 1 inci 2 inci ve 3 üncü kademe ilaçlardaki karlılığı belirleyen oranlar sabit kaldığı için fiyat artışıyla daha düşük oranın geçerli olduğu 4 üncü ve 5 inci kademeye geçen ilaçlarda eczacı karlılık oranları düşmektedir.

     2009 yılından beri 10 TL olarak kalan 1 inci kademenin altında neredeyse hemen hemen hiç ilaç kalmamış, 100 TL olan 3 üncü kademenin altındaki ilaç sayısı da ciddi oranda azalmış, buna bağlı olarak da eczacılar kar oranlarında büyük bir kayba uğramış durumdadır.

Eczacı kar oranı kademelere takılıp düştü

     İFK’nın ilk çıktığı yıl olan 2009 yılından bu yana 1.,2. ve 3. Kademede yer alan ilaç sayısı yüzde 30 azalırken, azınlıkta olan 4. Kademe ilaç sayısı %202, 5. Kademe ilaç sayısı ise %259 artış göstermiştir

     19 Şubat 2022 tarihli fiyat değişikliği ile 4’üncü ve 5 inci kademeye yükselen ilaçlar yüzünden 14478 kalem ilacın 3956 kaleminde eczacı kar oranı düşmüş oransal olarak tüm ilaçların yüzde 27’sinde eczacı kârı yüzde 9.34’e kadar değişen oranlarda azalarak eczane ekonomilerinde ciddi bir erozyona neden olmuş durumdadır.

10 TL, 50 TL ve 100 TL gibi 13 sene önce belirlenmiş kademeler güncelliğini yitirdiği için ekonomik gerçekliğe aykırı bir şekilde ilaç fiyatları yükselirken eczacı karlılıklarının azalmasına neden olmakta, eczane işletmelerinin ayakta kalmasını sağlayan yegâne unsur olan eczacı kar oranları kademelere takılıp düşmektedir.

Satış fiyatı 100 TL’nin üstündeki ilaçların ulaşılabilirliği azalıyor

     Perakende satış fiyatı 100TL’nin üstündeki ilaçlardaki kar oranlarının düşüklüğü bu ilaçların bulunabilirliğini ve ulaşılabilirliğini azalttığı gibi, işletme maliyetlerini bile karşılamaktan çok uzaktır. 4 üncü ve 5 inci kademede yer alan ilaçların kar oranının güncellenmemiş olması, işletme giderleri ortalama yüzde 15 seviyelerine ulaşan eczanelerin ortalama yüzde 16,9’luk kar oranları ile sundukları hizmeti sürdürmelerini imkânsız hale getiriyor.

     İlaç fiyatlarında kur güncellemesiyle meydana gelen artışla paralel olarak kademe basamaklarında kullanılan baremler güncellenmediği için 2004 yılında yüzde 6 olan 5 inci kademe ilaçların satış oranı 2021 yılında 5 kat artarak yüzde 30’lara ulaşmış durumdadır.

     Bu çerçevede, eczanelerde satılan başta 4’üncü ve 5’inci kademe ilaçlar başta olmak üzere tüm  fiyat kademelerindeki ilaçlarda mevcut işletme giderleri ve eczanelerde sunulan katma değer de göz önünde bulundurularak yayınlanmasının üstünden 13 yıl geçmesine rağmen hiç güncellenmemiş olan beşeri ürünlerin fiyatlandırılmasında kullanılan kademe oranlarının mevcut piyasa koşullarına uygun olacak şekilde güncellenmesi artık bir zorunluluk haline gelmiş olup, bir an önce İlaç Fiyat Kararnamesinde düzenleme yapılması gerekmektedir.”