30 yıldır fındık ekonomisini takip eden bir gazeteci olarak, yıllardır Hamburg’da veya dünyanın başka herhangi bir yerinde fındığın fiyatını belirleyen bir borsa olmadığını yazdım. Buna rağmen, bazı makam sahipleri hala Hamburg’da fındık fiyatlarını belirleyen bir borsa olduğunu iddia ediyor. Bu bilgi kirliliği, sektördeki yanlış anlaşılmaları ve güvensizliği artırıyor.

Türkiye Fındık Rekoltesi ve INC Toplantıları

Türkiye'deki fındık rekoltesinin gerçek durumu, genellikle Haziran sonu veya Temmuz başında belirlenir. Ancak, Uluslararası Sert Kabuklu Meyveler Konseyi (INC) toplantılarında açıklanan tahmini rekolte rakamları, dünya genelindeki tüm sert kabuklu meyveler için geçerlidir ve fındığa özel bir toplantı değildir. INC toplantısında Türkiye'deki iklim değişikliği ve yeşil kokarca tehdidinin fındık rekoltesine etkileri de gündeme getirildi. 2023 yılında yaşanan rekolte kayıplarının nedenleri olarak bu faktörler öne çıkarıldı.

2024-2025 Sezonu Rekolte Tahminleri

Kanada'da yapılan INC toplantısında, 2024-2025 sezonu için dünya fındık rekoltesi 1 milyon 349 bin 200 ton olarak açıklandı. Türkiye, bu rekoltenin %58.19'unu, yani 785 bin tonunu karşılıyor. Ancak, Türkiye'nin tahmini rekoltesi, geçen sezona göre 25 bin ton azalmış durumda. Türkiye'nin 2024 yılı rekoltesi, stokta kalan 135 bin tonla birlikte toplam 920 bin ton olarak hesaplanıyor. Dünyada toplam fındık rekoltesi ise 1 milyon 500 bin ton olarak belirlendi.

Türkiye, dünya fındık üretiminde açık ara önde bulunuyor. Yeni sezon için Türkiye'nin fındık üretimi 785 bin ton olarak tahmin edilirken, İtalya 139 bin 400 ton ile ikinci, ABD ise 87 bin 500 ton ile üçüncü sırada yer alıyor. Karadeniz İhracatçılar Birliği, her sezon Haziran sonu veya Temmuz başında çotanak sayımına göre gerçek rekolteyi açıklıyor. Geçmişte, rekolte tahminlerinde büyük oranda doğru sonuçlar elde edilmiştir; sadece 2011 ve 2023 yıllarında yanılmalar olmuştur. Geçen yıl yaşanan yanılma ise döllenme sorunları ve yeşil kokarcanın etkisiyle açıklanmıştır.

Türk Fındık Sektörünün Geleceği

Türk fındık sektörünün sürdürülebilirliği ve rekabet gücünün artırılması için maliyetlerin düşürülmesi, kalite ve verimliliğin artırılması ve üreticilerin güçlü tutulması gerekmektedir. Üreticilerin aldığı dönüm başı destekleme paraları son 10 yıldır aynı kalmış ve bu miktar oldukça yetersizdir. Türk fındığının geleceği için yeni ve kapsamlı bir fındık yasasına ihtiyaç vardır. Bu yasa, fındık sektöründe yaşanan haksız rekabeti önlemeli ve sektörün büyük kan kaybını durdurmalıdır. Yabancı alıcılar, asli işleri olan çikolata sektöründe büyümeli ve kabuklu fındık sektöründen çıkmalıdır. Büyük alıcılar, rekabet sektörünün uyarılarını dikkate almalı ve Türk fındık sektörünün sesini duyarak üzerlerine düşeni yapmalıdır.

Fındık, Türkiye için vazgeçilmez bir tarım ürünü olup, sektördeki sorunların çözümü için tüm paydaşların iş birliği yapması gerekmektedir. Üreticilerden ihracatçılara, devlet kurumlarından özel sektöre kadar herkesin, Türk fındığının hak ettiği değeri görmesi için üzerine düşeni yapması şarttır.

Haftanın Sözü: "Takdir edildiğini hisseden bir kişi her zaman beklenenden daha fazlasını yapacaktır."