Arazi artık onun mülküdür.

Çirkin Amerikalı Trump’ın tavırları bu filmi andırıyor…

Vergiler salıyor gezegenin dört bir bucağına… Sonra ‘’ ara verdim’’ diyor, ‘’şimdi ayaklarıma kapanıp elimi öpsünler ‘’ demeyi unutmadan…

ABD’nin ağa babalığına yakından bakalım:

1-Dünya ticaretden kazanıyor…1950 yılı için 100 dersek, dünya ticaretinin  indeksi 2023’de 4500 olmuş.. Dünya ticaret hacmi 30,5  trilyon $. Buna hizmet ihracatını da eklersek 33 Trilyon $’a yükseliyor.  Dünya GSMH’sı 105 Trilyon $. Dünya gelirinin üçte biri almaktan- satmaktan oluşuyor. Üstelik gelişmekte olan ülkelerin dış ticareti gelişmişlere göre daha çok artıyor.

2-Çok taraflı ticaretin isim babası ABD… Önce GATT, sonra 1995’de Dünya Ticaret  Örgütü’(DTÖ)’nün  kurulmasında  öncü  ABD oldu.  Kural koyan olarak ‘’ kazanan taraf ‘’ idi. Şimdi  ‘’yıkan’’ taraf olarak, yine kazanacağını sanıyor. Oysa Dr. Mahfi Eğilmez dostumun  vurguladığı üzere, kural bozan işin ‘’galibi‘’ olamaz. Çünkü oyun sıfır toplamlıdır.  Hele hele, ABD’nin rakibi ‘’yükselen güç‘’ Çin ise… Buna Oyun Teorisi’nde ‘’tit for tat approach‘’ (kısasa kısas) deniyor.    

3-Az gelişmişler bedel ödeyecek…Kaybedenlerin ‘’şahı’’ gelişmekte olan ülkeler. 160 üye ülkeli DTÖ’nün genel yönetmeni  Dr. Ngazi Okonjo-Iweala‘nın sözleriyle ‘’olumsuz etkilerin faturasını en çok az gelişmiş ülkeler‘’ öder. ‘’Az Vergi Cezalısı’’ olarak bu işten ‘’olumlu ‘’ ayrışacağını umanlar var, oysa bu safdilliliktir.Çünkü ‘’Kelebek Etkisi’’ yaşanacak. 

4-İki örnek: Dostum, sanayici Umut Oran konfeksiyon sektörü için hesapladı: Konfeksiyonda 1 Milyar $’lık ihracat kaybı 500.000 insanı  işsiz kılıyor. Dostum, sanayici İsmail Alapala hesaplamayı makina sektörü için yaptı. Türkiye’de makina sektöründe  kişi başına 90,000 $ ciro yapıldığı varsayımıyla  10-12 bin insanın işsiz kalıyor. Alapala uyarıyor: Bu kapasiteyi, istihdamı ve pazarı tekrar yaratmak öyle dur- kalk ile olamıyor, araya ‘’zaman‘’ denen öğe giriyor.

5-Despotların sağı-solu olmaz! ABD’ye ihracat fazlası veren ülke sayısı . Bunun için kurallar alt üst edilir mi?  Sonra 75 ülkeye ‘’90 günlük af’’ uygulanır mı? Ortada Trump’ın patolojik durumu var: Tüm despotlar gibi Trump’ın paranoyak özellikleri var. Ama diyaletik karşıtını üretiyor… ABD’nin kamuoyu  sokaklarda…AB ve Çin ayakta  ‘’gereğini  yapacağız’’ dediler.         

Bir film ile başladık, bir destan ile bitirelim: Gılgamış Destanı,Türkçemize özenle kazandıran Sait Maden’ in ifadesiyle   ‘’insanoğlunun bu eski sözel yaratısı destan’’ da Gılgamış ‘’ölümsüz  yaşamın gizini  aramak üzere yollara düşer ‘’. Ölümsüzlüğün gizini bulduğunda  ‘’ölümün kaçınılmazlığı’’ ve ‘’ insan olmanın erdemi’’ni öğrenir.  

Despotlar / tiranlar, ‘’insan’’ olmadıklarından, insanlık üstünde zalimce kılıç sallar.Sonra bir gün ya ölürler, ya öldürülürler,onları unutur gideriz.

Dünya devran ola, yine döner de döner…

Yaşar Kemal usta der ki:Sanatçı önce insan olacak.Yüreği en duygulu insanın yüreği. En inanmış insanın yüreği…

Not: Bursa-Osmangazi Belediyesi  ‘’Yılın Aydını Yaşar Kemal’’  bağlamında, 20 Nisan Pazar ‘’Yılanı Öldürseler ‘’ filmini oynatacak ve Türkan Şoray’i konuk edecek.Söyleşinin kolaylaştırıcılığını Profesör Yasemin Giritli-İnceoğlu yapıyor.