19.12.2023
Asgari ücretle ilgili son toplantı önceki gün yapıldı. Beklendiği gibi son toplantıdan bir sonuç çıkmadı. Bir toplantı daha yapılacak ve asgari ücrete yapılacak zam oranı yılsonuna kadar açıklanmış olacak.
Şu an için asgari ücret 11 bin 402 lira biliyorsunuz.
Yüzde 55 zam yapılması halinde 17 bin 673 lira olacağı hesaplanıyor ki; bu oranda biz zam olası mı?
Hiç sanmıyorum.
Olmalı mı?
Elbette olmalı.
Hatta bu bile yeterli değil bence.
Bir ailede iki kişi bile çalışıyor olsa eve girecek para 35 bin 346 lira eder ki; Büyükşehirlerde kümesten hallice gecekondulara bile 10 bin lira kira istendiğini düşünecek olursak bu para bile yetmeyecektir.
İstanbul'da metroya otobüse bindiğinizde 15 lira çekiliyor karttan.
Ki;
Evinden, işine gitmek için iki-üç vasıta değiştirenler var.
Taksi desen, en kısa mesafe için bile taksimetre 70 liradan açılıyor.
Çocuk sayısı birden fazlaysa, bunların eğitimi, giyimi- kuşamı, defteri-kalemi, dolmuşu-otobüsü- metrosu, kasabı, manavı, marketi derken bütün bunlara ödenecek paraları hiç hesaba katmıyorum bile.
Asgari ücretlinin hali; yandı gülüm keten helva misali yani.
Asgari ücret Ocak ayında açıklanacak emekli maaşlarının zam oranı için de bir fikir verecek.
Ki;
Emeklinin hali pür melali zaten perişandır.
Denilebilir ki, emekli maaşlarına yapılacak zam oranı, enflasyon oranına göre açıklanıyor, bu nedenle asgari ücrete yapılacak zam oranıyla, emekli maaşlarına yapılacak zam oranının bir ilgisi yoktur.
Böyle düşünenlere bir noktaya kadar hak verebilirim ama son beş yıl öncesine kadar emekli maaşları, asgari ücretin üzerindeyken, son yıllarda asgari ücret, emekli maaşlarına fark atmaya başladı.
Bu nedenle makas ne kadar açılacak?
Ben onu bekliyorum.
Emekli maaşları ki;
Yaşlılık aylığı deniyor buna.
Maaş bağlama oranları önceleri, emekli olmadan önceki maaşın yüzde 90'ına denk gelirken, hükümet tarafından yapılan düzenlemeyle bu oran yüzde 70'e kadar çekildi.
Bu nedenledir ki, 20 yıl önce emekli maaşları asgari ücretin, 2 katından fazlayken şimdilerde ödenen maaşlar, asgari ücretin altında kalıyor.
En azından benim ve benim gibiler için durum böyle maalesef.
Bu cümleden hareketle, emekli maaşına en az yüzde 200’e yakın oranda bir zam olmalı ki; hak yerini bulsun.
Mümkün mü?
Köprü, yol, tünel, hastane ve havaalanı gibi 'Kamu-Özel -İşbirliği' kısaca ''KÖİ'' olarak bilinen devlete iş yapan müteahhitlere ödenecek hak edişler için yüzde 180 zam yapılmış ülkemde, emekli maaşlarına en az yüzde 180 zam çok değildir.
Az bile yani.
Ki;
Hak yerini ancak böyle bulur zaten.
Asgari ücrete yüzde 50 zam yapılsa ki; üç aşağı beş yukarı böyle bir zam bekleniyor.
Bu durumda emekli maaşlarına yüzde 180 zam yapılması halinde dahi, asgari ücretle emekli maaşları arasındaki 20 yıl öncenin dengesi sağlanamamış olacak.
''Nasıl yani?'' diyorsanız, açıklayayım.
Misal bu satırların yazarına 2003 yılının Şubat ayında bağlanan 475 liralık emekli maaşı, o tarihteki asgari ücretin 2.1 katıydı.
Asgari ücretin 17 bin lira olması hakinde bu satırların yazarına da asgari ücretin 2.1 katı maaş verilmesi halinde ki; maaşının da 35 bin 700 lira olması gerekir.
Hadi diyelim ki;
Asgari ücret 17 bin lira değil de 15 bin lirada kaldı. Bu durumda dahi, bu fakirin maaşı 31 bin 500 lira olması gerekir.
Ve fakat.
Maalesef en fazla yüzde 50 oranında bir zam yapılacak ve bu fakirin 15 bin liraya, ''Buna da şükür'' demesi beklenecek.
Sağlık gibi, evlat ve torun sahibi olmak gibi şükredecek birçok sebebim var elbette ama açlık sınırının altında bir gelirle geçinmek gibi bir sebebe şükretmeyeceğim.