Ancak bu büyüme, devletin dikkatinden kaçmadı. 2025 yılında yürürlüğe girecek olan Gelir Vergisi Genel Tebliği Taslağı Seri No: 329, e-ticaret üzerinden yapılan satışlara yönelik yeni bir vergi düzenlemesi getiriyor. Bu düzenleme hem işletmeler hem de tüketiciler için önemli değişiklikler anlamına geliyor. Peki, bu düzenleme ne getiriyor, kimleri kapsıyor ve etkileri neler olacak? Gelin, birlikte inceleyelim.

VERGİ DÜZENLEMESİ NEDİR VE KİMLERİ KAPSIYOR?

Yeni düzenleme, e-ticaret platformları üzerinden yapılan satışlara yönelik gelir ve kurumlar vergisi tevkifatı (kesinti) getirilmesini öngörüyor. Bu düzenleme, ticari faaliyet gösteren işletmeleri kapsıyor ve e-ticaret gelirlerinin vergilendirilmesini hedefliyor. İşte detaylar:

Kimler Bu Düzenlemenin Kapsamında?

1. Gerçek Kişi İşletmeler (Şahıs Şirketleri):

   - E-ticaret platformları üzerinden satış yapan şahıs işletmeleri, satış bedeli üzerinden **%25 oranında vergi kesintisine** tabi olacak. 

   - Örneğin, bir şahıs işletmesi KDV hariç 300.000 TL’lik satış yaptığında, 75.000 TL stopaj kesilecek ve işletmeye yalnızca 225.000 TL ödeme yapılacak.

2. Tüzel Kişi İşletmeler (Anonim ve Limited Şirketler):

   - Anonim veya limited şirketler için bu oran daha düşük, **%15 olarak** belirlenmiş durumda. 

   - Örneğin, bir limited şirket KDV hariç 500.000 TL’lik satış yaptığında, 75.000 TL stopaj kesilecek ve işletmeye 425.000 TL ödeme yapılacak.

3. E-Ticaret Platformları (Aracı Hizmet Sağlayıcılar):

   - Elektronik ticaret platformları (örneğin Trendyol, Hepsiburada, Yemeksepeti gibi), satıcı adına bu kesintiyi yaparak devlete ödeyecek. 

   - Platformlar, satıcıların gelirlerinden stopajı kesip kalan tutarı satıcılara aktaracak.

4. Kapsam Dışında Kalanlar:

   - Ticari faaliyet göstermeyen bireyler, yani evini, arabasını veya ikinci el eşyasını satan vatandaşlar bu düzenlemenin dışında tutuluyor. 

   - Ayrıca, kapıda nakit ödeme veya satıcıya ait pos cihazı ile yapılan tahsilatlarda da stopaj uygulanmayacak.

Vergi Kesintisi Nasıl Hesaplanacak?

Vergi kesintisi “KDV hariç satış bedeli üzerinden” yapılacak. E-ticaret platformlarının aldığı komisyonlar, stopaj matrahını etkilemeyecek. Yani, komisyon bedeli düşülmeden önceki tutar üzerinden kesinti yapılacak.

Örnek;

Bir restoran işletmecisi, bir e-ticaret platformu üzerinden KDV dahil 33.000 TL’lik yemek satışı gerçekleştirmiş olsun. 

- KDV hariç satış bedeli: 30.000 TL 

- Stopaj matrahı: 30.000 TL 

- Kesilecek vergi (örneğin %25): 7.500 TL 

Bu kesinti, işletmenin kâr-zarar durumuna bakılmaksızın yapılacak ve e-ticaret platformu tarafından devlete aktarılacak.

Cumhurbaşkanının Yetkisi;

Cumhurbaşkanı, bu düzenlemede yer alan stopaj oranlarını: 

- Sıfıra kadar indirebilir,

- Bir katına kadar artırabilir.

Ayrıca, farklı sektörler, faaliyet konuları veya ödeme türleri için farklı oranlar belirleyebilir.

İADE SÜREÇLERİ VE BÜROKRASİ

Yeni düzenleme, işletmelerin gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilecek stopaj kesintilerini de içeriyor. Ancak mahsup edilemeyen tutarlar için iade süreçleri başlayacak. Bu süreçlerin uzunluğu ve karmaşıklığı, özellikle küçük işletmeler için ciddi bir sorun yaratabilir. Örneğin:

- Bir işletme, stopaj kesintisi nedeniyle fazla ödeme yapmışsa, bu tutarı ancak yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden talep edebilecek. 

- İade süreçlerinin tamamlanması ise aylar sürebilir. Bu durum, işletmelerin nakit akışını olumsuz etkileyebilir ve finansman maliyetlerini artırabilir.

Ayrıca, ürün iadesi gibi durumlarda stopajın düzeltilmesi gerekecek. Eğer stopaj beyan edilmemişse düzeltme yapılabilir, ancak beyan edilmişse işletme kendi vergisinde düzeltme yapmak zorunda kalacak. Bu da işletmeler için ek bir bürokratik yük anlamına geliyor.

FİYATLARA VE ENFLASYONA ETKİSİ

Bu düzenlemenin en büyük etkilerinden biri, fiyatlar üzerinde yaratacağı baskı olacak. İşletmeler, stopaj kesintisi nedeniyle artan maliyetlerini fiyatlara yansıtmak zorunda kalacak. Örneğin, KDV hariç 500.000 TL’lik satış yapan bir limited şirketten 75.000 TL stopaj kesilecek. Bu maliyet, ürün fiyatlarına eklenerek tüketiciye yansıyacak. Sonuç? Daha pahalı ürünler ve daha yüksek enflasyon.

Özellikle temel ihtiyaç ürünlerinde (gıda, giyim, ulaşım) fiyat artışları kaçınılmaz görünüyor. Bu durum, zaten yüksek enflasyonla mücadele eden vatandaşlar için ek bir yük anlamına geliyor.

KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELERE ETKİSİ

Küçük ve orta ölçekli işletmeler, bu düzenlemeden en çok etkilenecek gruplar arasında yer alıyor. Finansmana erişimin zor olduğu bir dönemde, bu tür işletmelerin artan maliyetleri karşılaması kolay olmayacak. Bazı işletmeler, e-ticaret faaliyetlerinden tamamen çekilmek zorunda kalabilir. Bu da sektörde daralmaya ve rekabetin azalmasına yol açabilir.

E-ticaretin büyümesi, Türkiye ekonomisi için önemli bir fırsat sunuyordu. Ancak bu tür düzenlemeler, sektörün büyümesini yavaşlatabilir ve küçük işletmeleri oyunun dışına itebilir.

E-TİCARETİN GELECEĞİ TEHLİKEDE Mİ?

E-ticaret, Türkiye’nin ekonomik büyümesi için büyük bir potansiyele sahip. Ancak bu tür düzenlemeler, sektörün büyümesini yavaşlatabilir ve küçük işletmeleri zor durumda bırakabilir. Vergi adaletini sağlamak elbette önemli, ancak bunu yaparken sektörün dinamiklerini ve işletmelerin gerçeklerini göz ardı etmemek gerekiyor.

Yeni düzenleme, 2025 yılında yürürlüğe girdiğinde, etkilerini hep birlikte göreceğiz. Ancak şimdiden söylemek mümkün: Bu düzenleme, hem işletmeler hem de tüketiciler için zorlu bir dönemin habercisi olabilir. Umarız, uygulama sürecinde gerekli düzenlemeler yapılır ve e-ticaretin büyümesi desteklenir. Aksi takdirde, bu yükü ne işletmeler ne de tüketiciler kaldırabilir.