Bretonya, Fransa’nın kuzey batısında Atlantik’e bakan bir 30 bin km2’lik bir bölge. ‘’Breton’’ ismini ‘’Latin Britanyalılar’’ dan alıyor. Kelt’lerce kuruldu.  Kelt’ler.   Britanya adasından göç ettiler. 6 alt ulustan oluşuyor. Dilleri Brötanca.

Kırallıktı, 1532’de ‘’özel bir statü’’ ile  Fransa Birliği’ne katıldı (ne kadar gönüllü olduğu, tartışmalı).

Önce savaşçı, sonra avcı, sonrasında da iyi çiftçi oldular. Tekerlekli pulluk onların keşfi…

Keltler, Anadolu’ya, Galatya’ya (Ankara+ Eskişehir) dek uzandılar.

198O’lere dek tarım + hayvancılık  bölgesiydiler. Kara tahıldan( serrazin) yapılma krep, elma şarabı ( cider) ve iri karidesten oluşan bir ilksel ekonomik yapı egemendi.

Çark, 1980’lerde kırıldı…

Tarımcılık gıda işleme sanayisine, tersanecilik  gemi yapımına, balıkçılık açık denizciliğe dönüştü. Airbus, ikinci üs olarak burayı seçti. İletişim tekniği üretiminde iddialı oldu. Fransa gereksinimi balığın ve süt ürünlerinin % 90’ı bu bölgeden.

Her yeni işkolu, bir diğer üst etkinliği  ‘’çağıran ‘’ bir  işlev gördü.

Fransa’nın 20 olan sanayi kümelenmesinin 14’ü Bretonya’da.  360 yabancı sermayeli şirket etkinlik gösteriyor. ‘’ Made in Britanny ‘’ markalı 400 kuruluş var.

Fransa ulusal hasılasının % 5.7’sini üreten bir bölge, gelir AB ve Fransa ortalamasının altında, 30,000 Euro’larda ama ‘’ yakınsama ‘’ eğiliminde. İşsizlik Fransa ortalamasının çok altında. Göç durdu, nüfus artıyor. Eğitim kurumları ara eleman yetiştiriciliğinde çok yetkin.

Bunları ‘’uygun yatırım ortamı ‘’ ve /veya ‘’ özel teşvikler’’ mi sağladı?

Kuşkusuz ‘’payı ‘’var…

Ama değişim, 1956’da, Bretonya’nın  bir ‘’bölge’’ haline  gelmesiyle başladı. ‘’Çift Dilde Temel Eğitim ‘’ başladı, o kadar ki, Breton dili  yol ve kurum işaretleme sisteminde yer alıyor.  Bretonca eğitim, 1977’de orta dereceli okullara taşındı. 2004’de Breton dilleri devlet tarafından  ‘’resmi bölge dili ‘’ olarak ilan edildi.

Uyum, ekonomik  ortamı iyileştirdi, sorunları ortadan kaldırmasa da törpüledi.

İşbirlikçi Vichy Hükümeti’nin 1941’de Bretonya’yı  ikiye bölmesini  sindirmiş  değiller. Bretonya Bölgesel Konseyi 2004’de birleşme yönünde karar  aldı, birleşme görüşmeleri sürüyor. 

Her 4 yurttaştan sadece 1’i  ‘’bağımsızlık  yanlısı ‘’.  

Bretonya’da gözle görülür bir iyileşen değişim var…

Gece 23:00’den sonra enerji tasarrufu uygulamak ya da bölge ihracatını yoğunlaştırmada dünya genelinde sayısı ‘’şimdilik’’ 141 olan hizmet sağlayacılarını arttırmak, ana odaklanma konusu…

Siyaset kurumunun işlerliği, ekonominin 2-3 teşviğinden çok daha anlamlı gözüküyor.

Anlaşılan ‘’ korku siyaseti’’ üretiminin para  etmediğini Breton’lar hepimizden daha iyi öğrenmiş olmalılar…