Seçim, hapisten çıkıp tekrar aday olan ülkenin 35. Başkanı olan Lula (doğ. 1945)ile ‘’kleptokrasi şahı ‘’ olarak ünlenen, mevcut Başkan Bolsonaro (doğ.1955) arasında.

Bu seçim neden hayati?

Başkan Lula döneminde 22 milyon istihdam yaratan, dünyanın 7. ekonomisi konumuna yükselen Brezilya, Bolsanaro döneminde enflasyonu % 11’ e fırladı. Yoksulluk çizgisi altındaki insan 125 milyona yükseldi. Amazon yağmur ormanlarının % 10 tümüyle tahrip oldu, ülke parası dolar karşısında % 40 değer kaybetti. Sosyal yardım alan 68 milyon insanın desteği kesildi.

Lula 2003-2010 arasında Başkanlık yaptı. Sonra 2017 ‘de ‘’ rüşvet aldığı ‘’ suçlamasıyla 9.5 yıl hapis cezası aldı, 580 gün hapis yattıktan sonra, Yüksek Mahkeme kararın ‘’ adil ‘’ olmadığına hükmetti, Lula tahliye oldu.

Lula şimdi yeniden aday…

Şimdi Lula ülkenin dört bir yanında turluyor, programını anlatıyor.

Ona göre, ekonominin özü, istihdam yaratan bir ekonomi olmalı. Bunu da ancak reel ekonomi yaratır, spekülasyon ekonomisi değil. Bunu derken vurgulamış olayım: Totaliter Bolsonaro döneminde ülkenin $ milyoneri sayısı 65 ‘e çıktı, reel ekonomi kaleleri birer-ikişer kapandı, istikrar yokluğundan Ford gibi bir şirket bu ülkeden ayrılma kararı aldı.

Lula, gıda üretiminin arttırılacağını, garanti gıda stoku uygulanacağını açıklıyor. Bu yolla gıda fiyatlarını düşürebileceğini düşünüyor ( Brezilya yine de 84 milyar $ lık gıda ürünü yapan bir ülke ). Aile-temelli- tarım programını yeniden uygulayacak. Bu bağlamda ‘’ sosyal yardım programını’’ yeniden yerleştirecek. Asgari ücret yeniden yasal olacak. Dışlanan kara derililerin istihdamını öngörüyor.

Bir önemli açmazı Amozon Yağmur Ormanları…

Dünyadaki yağmur ormanlarının % 50 ‘sinden fazla kaplayan Amazon’lar 5,5 milyon km2’ lik bir alanı kaplıyor. İçinde 350 etnik grup ve yaklaşık 30 milyon nüfus yaşıyor. Bolsonaro döneminde fosil kaynaklı enerji kaynaklarının keşfi petrol tekellerini iştahlandırdı. 2019‘da Brezilya-ABD özel sektör Amazon işbirliği anlaşmasıyla petrol araması yükselişe geçti. Yolların açılması orman tahribatını hızlandırdı, iklim ısındı, olur olmaz yangınlar çıktı. 2021’de ormanın karbon salgısı, temiz havayı geçti.

Amazon’lar konusunda Lula’nın henüz bir çıkışı olmadı, nedeni bilinmez. 

Lula‘nın kanımca 2 darboğazı var :

İlki, Brezilya’lı seçmenin Lula’ya ilişkin algısı. Anketlerde vatandaşın ortalama % 51’I onun ‘’ temiz olmadığı, rüşvet aldığı ‘’ kanısında. Bu salt bir algı olabilir, bu algının kırılması gerekiyor. İkincisi, belki de bu algıyı bilerek Lula soldan merkeze sığınmış durumda. Başkan adaylığı için seçtiği Sao Paolo genel valisi G. Alckmin ( doğumu 1952) tüm dünyada aşırı sağ politikaları besleyen / destekleyen opus dei adlı örgütün üyesi.

Merkez sağa yönelimi belki Lula’yı seçtirir ama bu Brezilya sorunlarının aşılması için yeterli olmaz.

Dünyanın 12. büyük ekonomisi, Türkiye’nin 2 katından büyük 1,8 Trilyon $ lık ulusal gelir yaratan, aldığı sattığından fazla, 200 milyon nüfuslu bu ülke, 2 Ekim’de sadece ülkesi için değil, yükselen bağnaz dikta özlemcisi siyasete karşı ‘’umudu yükseltme’’ adına bir seçim yapacak.

İbre, Lula’dan yana…

(km /gönderi tarihi : 7.05.2022)