3.08.2024

Genco: Güneşin sofrasında bir hayat

İlk’lerin sanatçısı: 65 yıllık sahnesinde bir çok ‘’ilk’’ onunla başladı. Tek kişilik oyun, müzik ve belgesel film eşliğinde tiyatro, hepsi...

O, bir politik tiyatro: Apaçık bir  politik tiyatro ama bir ‘’politik arena’’ değil, buna   hiç iltifat etmez. Sıvas-93’’de  Anadolu tarihinin ilk ‘’insan yakma’’ eylemini belgeledi, gözümüzün içine soktu.

İnsanlara erişmek onun derdi: Kış boyu  İstanbul’da oynar, sonra  yazları Anadolu turnesine çıkardı. ENKA Sanat  yönetmeni Gül Mimaroğlu’nun sözleriyle ‘’Okullara bile koşarcasına giderdi’’. Zeynep Oral isimlendirmesiyle ‘’o sahiciydi, insanlar ona inanırdı’’. Fazıl  Say’ın ‘’Sözü vücuduna ezberletiyordu’’ sözleri, işinin gizemi.

Komple bir sanatçı : Tiyatrodan çok fazlası, bir kültür üretme enstitüsü. Dostlar Tiyatrosu, Dostlar Korosu, Ruhi Su, çığıldıyan sesiyle Sümeyra Çakır unutulur mu?  ‘’Kadrolu Tiyatro’’ dönemi  bitince, ‘’Prodüksiyon Temelli Tiyatro‘’da, metinlerini  kendisi yazdı. Buysa, araştırma yapmak, konunun  kişilerini bulmak, konuşmak, belgelemektir. Işık / ses olayına zaten yatkın . Oynadığı çoğu oyunun yönetmeni. Tiyatronun içine girdiği mali anaforda  başka bir kurtuluş yolu yok ki...

Her dilde, her renkte var: İngilizce ve Fransızca’ya egemen oluşu, ona  Fransa’da sahnede çok yer açtı. İtalyanca’sıyla opera aryalarının tadını çıkardı.  Sahne onun için  her yer...  1 Mayıs mitinglerinin politik ajitatörü, ‘’rol’’ değil, o kendisi.

Disiplin ve iradenin izdüşümü:Tütünü yok, içkiyi bilmez, spor daniskasıyla, düzenli yüzüyor, yelken açıyor. Herhalde deniz subayı  olan babasına nazire yapıyor. Kendi sözleriyle ‘’spor gerekir’’ ama en önemlisi  ‘’akşama oyuna hazır olmak’’. Bu disiplini  6 yaşında  GS’da yatılı öğrenci olarak edindi. Ama ‘’Londra’dan diplomalı ‘’ terzi annesi, ona disiplin şırıngısını sık yaptı. Yönetmen  Nurgül Bayram anlattı: 10:00 sularında randevu istedim, aynı gün 12:00 için randevu verdi, Kenter’lerde ve sahnede...Bu güzel insan telefon da kullanmıyordu ama yaşamın her anında vardı.

Vefa / gönül adamı: Bir tiyatro mekânı olmadı. Her yerden itilip-kakılıp, çıkarılmasında hep ‘’can yakan oyunlar oynaması’’ da etkendi.  Şimdi yıkık/yarık bu tiyatroların İBB’nce ve İmamoğlu’nca onarılmasını  şükranla anıyor. ‘’Politik tiyatro’’ denilince, Asaf Çiyiltepe’nin adını  veriyor. ‘’Elime hazır geldi, hemen oynadık‘’ dediği  Fay Hattı‘nın yazarı Behiç Ak için ‘’10 parmağında 10 marifet olan bir sanatçı‘’ diyor. Mehmet Ulusoy ve Genç Oyuncular’ın hep hakkını teslim ediyor.

Bedeli ödendi: Hemen her oyununa soruşturma  ya da dava açılır. Az gelişmiş ülkelerde buna  ‘’bedelini ödedi ‘’ deniyor. Mahkumiyete dönüşmese de, mahkeme koridorunda ‘’ Sanık Genco Erkal ‘’ sözlerinin çınlamasını  bir  ‘’demokrasi ayıbı’’ olarak sindirmek gerek, o da bunun eri...                     

Veda mesajı: Tiyatrocu alçakgönüllü olmalı,işini tutkuyla yapmalı.İşim, insanlara umut aşılamak. Sorgulamanın tadına vardırmak...

Enka Sanat’ın   ‘Genco’’ adlı  belgeseli, her yerde bulunuyor, ama Behiç Ak’ın Kim Kime / Dum Duma’sı onu resmediyor:

-Genco Erkal: Sanattan, Adaletten, Cumhuriyet’den, Sosyalist Düşünceden hiç ödün vermedin. Başın hep dikti. Sadece seyircinin önünde eğildin...

Yılmaz hoca(Büyükerşen) Eskişehir’de, bir  Genco Erkal Sahnesi kurdu. Buyrun ‘’Dostların Arasında, Güneşin Sofrasında’’ bekleniyorsunuz...

Yaşar Kemal usta ‘’Bu türkü bitmesin bu dağlarda’’ diyor....

Karadeniz'in İlk ve Tek Ekonomi Portalı

Okumak İçin Resimlere Tıklayınız.
Kapat
× Anasayfa Abone ol Tüm haberler Ekonomi Bölgesel Şirketler Gündem Belediye Sektörler Politika e-Dergi e-Gazete Web TV Künye Karadeniz sohbetleri Yazarlar