Dünyada 2,5 milyar inançlı insan katolik. Bu sayıya doğuştan mı ulaşılıyor, yoksa dini icra edenlerden mi hesaplanıyor, bunu bilmiyoruz. Resmi rakam bu. Francis’in bu kuruma seçilmesi alışılmışın dışıydı, Amerika kıtasından seçilen ilk papa oldu.

Haksızlıklara karşıydı, yoksulları kucaklıyordu, bu yüzden ‘’Sesi Çıkmayanların Sesi ‘’olarak ünlendi.

Bir misafirhanede yatıp kalktı. Bilge bir ‘’cizvit papazı’’ olmasının bunda etkisi büyük.

Arjantin’de ‘’Yaslı Anneler‘’ ile yürüdü, özel aracı red etti,metro kullandı, sürgün edildi.

Usuldendir, seçildiğinde kilise yerine bir hapishaneye gitmeyi yeğledi.

LPGT Dünyası’na karşı dili değişikti, ‘’homoseksüelllik bir  cürüm değildir’’ sözleri onundur.

Amma…

Nüfusu 1000 bile olmayan Vatikan, 1929’de  bir Musollini imtiyazıyla ‘’devlet’’ oldu. Yasama / yürütme / yargı yetkisi, tek kişide, Papa’da toplanır. Dünyanın ‘’en‘’ teokratik devletidir.Bu yüzden istese de AB üyesi olamaz.

‘’Dünyanın En Küçük Devleti’’ nin 2023 değeri 6 milyar euro. Aynı yıl net geliri 30,5 milyon euroydu.

1942’de resmi adı Dini İşlerin Yönetim Enstitüsü-IOR olan Vatikan Bankası kuruldu. Dini esaslara göre kurgulandı. Ortağı yok, kâr dağıtmaz. Tek söz sahibi Papa.

Vatikan Bankası mali denetim dışıdır. İtalya ile ‘’vergi bağışıklığı anlaşması’’ vardır. Finansal tablo yayınlamaya (ancak) 2012’de başladı.

Papa Francis’in ilk buyruklarından biri  Vatikan Bankası’nın ‘’özel olarak’’ incelenmesiydi. Rapor, Papa’yı ‘’tatmin’’ etmiş olmalı ki ‘’yola devam‘’ kararı verdi.

2022’de Papa bir ‘’buyruk’’ yazdı, Papalık kurumuna ait, sağda-solda saçılmış tüm paraların Vatikan Bankasına yatırılmasını emretti.

2023’de banka statüsüne bir ekleme yaptırdı:

-Velayeti alınmış tüm taşınır ve taşınmazların ya dinen ya da vakıf amaçlı olarak çalışmasını temin eder.

Vatikan Bankası’nın veb sitesine ‘’Para aklama ve terör finansmanına konu olmamaya karşı özel dikkat gösterir ‘’ ifadesi  yerleştirildi.

Bunlar yeter miydi?

Bankanın ‘’yetkili tek imza’’ olarak atadığı M. Sindona, Sicilya mafiasının bankeriydi, namı ‘’çarpan balığı ‘’ idi. Hapishanede zehirlenerek öldü, ama iş buharlaştırdığı paralarla kaldı.

Bankanın 1980-1990 döneminde dünya üstündeki anti-kömünist hareketleri  finanse ettiği ortaya çıktı, ama bir soruşturma yapılmadı.

Bankanın  ana paydaşı olduğu  Banco Ambrosiano’nun bir dizi batık işe  ‘’banka garanti mektubu‘’ verdiği anlaşıldı. Banka iflas ettirildi ama ‘’borçlar buharlaştırıldı’’.

Para aklamadan açılan davaların sayısı, saymakla bitmez 

2023’de Papa bir fermanla Vatikan Bankası’nın yenilenmesini öngördü. Ama ‘’bankanın tasfiye edilip, bu paraların uluslarası denetimli bir yedd-I emin ya da  yatırım fonunca idaresi ‘’ önerisine itibar etmedi.

Katolik kilisesi, sistemin kurallarına uymakla yaşayacağını iyi biliyordu, Papa Francis oyunun kurallarını ne değiştirmeye çalıştı, ne de karşı çıktı.

Sayısı 10.000 papazı bulan taciz suçlamasında ‘’sessiz’’ kaldığı gibi…

Fransa’nın en büyük sosyal yardım kuruluşu Abbe Pierre kurucusunun  tacizci olduğu, 1955’den bu yana Papalık’ca bilinmesi de hasıraltı edilmişti.

6 milyon yahudi yakılırken, bunu ‘’görmezden’’ gelen Papa Pius XII adına  ‘’özür’’ sorumluluğunu geçiştirirken, Papa Francis, Gazze için yakın ilgisini  hiç esirgemedi.

Huzur içinde uyusun…

Yaşar Kemal için Turgay Olcayto diyor ki: Cemiyetimizin en vefalı üyelerinden biriydi.Gazetecilerin hakları için nerede bir  eylem yapmaya kalksak önce Yaşar Kemal gelirdi. Onu hep yanımızda hissederdik.

Not 1: Bursa’da Yaşar  Kemal Yılı’nda, Türkan Şoray’ın konuşması çok iz bıraktı. Osmangazi Belediyesini kutlarım.

Not 2: 5.İzmir Kitap Fuarı’ nda ‘’Onur Yazarı’’ Behiç Ak oldu.

Not 3: Yazarlığının 50.yılında Metis yayınları  Murathan Mungan için bir seminer  düzenledi.