Katedral’in adı ‘’Notre Dame Paris’’.

Victor Hugo Notre Dame’ın Kamburu ‘nu 1831’de yayınladığında  katedral bu roman adıyla özdeşleşti. Hugo, bu katedralde bir yıkım / kırım yapılmasını önlemek istiyordu.

G.E Haussmann’ın  Paris’i   ‘’yenileme harekatı’’ nda  Katedralin  ya küçültülmesi,  ya yıkımı  ya da başka bir yere nakli öngörülüyordu. Üç ayaklı Haussmann Programı’nın bir ayağı  ‘’ Temizlik’’ idi. Deyim sonraları şıklaştırılacak, ‘’gentrifikasyon ‘’ (soylulaşma) olacaktır.

Hugo’nun eseri etkili oldu, Katedral’e dokunulmadı.

Paris’i ziyaret eden 12-15 Milyon insanın ilk durağıdır.

Birinci dersi  çıkaralım: Anıtsal  yapılar korunur  ve sivil topluma büyük iş düşer !

Koruma ama nasıl?

Çıkar bulaşmayacak! 

2019 Notre Dame  Yangını sonrası böyle bir zemin yaratılmadı ve  ‘’ özel ‘’ bir yasa çıkarıldı ve halen bu yasa işliyor ( Bu 1954 Yangını sonrası İstanbul Kapalıçarşı için yaşandı. 8989 sayılı  Kapalıçarşı  Tamiri  ve İhyası  yasası çıkarıldı).

Bunu tamamlayacak uygulama, koruma işlemini ehline yaptırmak…

1661’de Colbertizm’in isim babası Colbert tarafından oluşturulan   bir  koruma-yaşatma kurumu var. De Gaulle Kabinesi’nin Kültür Bakanı, yazar Andre Malraux’un kurduğu DRAC ( Regional Dir. of Cultural Affairs ) tarafından kurumsallaştırıldu bu iş. 400 yıldır aynı binada hizmet veriyor. 

Devamı var: Bu Kurum’un ana işi, ehliyetli usta yetiştirmek… Bu sayede Notre Dame onarımında her biri kendi dalında uzman olan 40 ustalık dalının 2000 uzmanı çalışıyor.

Osmanlı bunu anlamış ve ‘’ Ehl-i Hiref ‘’ adlı bir örgütü kurmuştu. 20 yy başına dek yaşadı, sonrasında ‘’yok edildi’’. 

Bir anı: Kapalıçarşı adlı ortak çalışmamda Nur-u Osmaniye  Camii ‘nin fotoğrafını çekmek için Eminönğü Müftülüğü’ne başvurduğumda cevap  ‘’ Kubbeyi Romanyalı Çingeneler onarıyor, onlarla çözün’’ oldu. Türkiye’nin camii kubbesi onarımını yapacak insanı  yoktu. 

Beşinci ders:  Bir anıtsal kurumun  sorumluluğunu üstlenen her kimse, bunu ‘’kayd-ı hayat koşulu’’ ile yapar. Dilediğinde üstlendiği anıtsal yapıyı iade edemez.

Bu bilgilerle Mardin Sakıp Sabancı Kent Tarihi  Müzesi ‘nin Sabancı Vakfı  tarafından  neden iade edildiğine kafa yorup anlamaya çalışalım.

Dr. Rauf Gönenç Türkiye ekonomisi için yazdığı, olağanüstü yetkinliğin ürünü çalışması, onun deyimiyle ‘’bir dalış denemesi’’. Ben ‘’derin dalış’’ diyeceğim.’’Güney Avrupa Modeli’nden Çıkmak ‘’ nın el kitabını okumak için 21.yy’da Türk Ekonomisi  başlıklı eseri bekleyelim.