Lafzi, tarihsel, amaçsal, sistematik gibi çeşitli yorum yöntemleri bulunuyor.

Ama ülkemizde, vergi kanunlarının yorumlanmasında en yaygın kullanılanı 'işine geldiği gibi' yorum yöntemi!

'Kendine yontma' yöntemi de diyebiliriz.

Bu yorum yöntemine VUK'un üçüncü maddesinde rastlayamazsınız, gizli maddelerinde yer alıyor!

Takdir edersiniz ki bu yönteme mükellefler bayılıyor! Vergi, kamu gücüne dayalı olarak zorla alınıyor olsa da çoğu zaman gönüllü beyan sistemiyle toplanıyor. Gönüllü beyan, bazılarınca gönlünden ne koparsa sistemi olarak anlaşılıyor!

Gönlünden ne koparsa sisteminde, işine geldiği gibi yorum yöntemi çok kullanışlı.

Vergi idaresi de işine geldiği gibi yorum yöntemini seviyor. Onların yaptığına ‘hazineci yorum’ deniyor.

Arada minik jestler yapıp bizi şaşırtıyorlar ama hazineci yorumdan pek vazgeçecek gibi görünmüyorlar.

Bu kadar boş lafın ardından okumanıza değecek bir bilgi vereyim.

Hatırlayacaksınız, enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşmadığı hesap dönemlerinde amortismana tabi iktisadi kıymetler ve bunların birikmiş amortismanları yeniden değerlemeye tabi tutulabiliyor. Şartlar oluştuğu, enflasyon düzeltmesi uygulanabildiğindeyse yeniden değerleme yapılamıyor.

2023 yılı değişik bir yıl oldu. Düzeltme şartları oluştu. 31/12/2023 tarihli mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sağlandı. Ancak, VUK’nun Geçici 33’üncü maddesi uyarınca düzeltmeden kaynaklanan kar/zarar vergi matrahının tespitinde dikkate alınamadı. Vergiler, düzeltme öncesi mali tablolara göre hesaplandı.

Diğer yandan, Geçici 33’üncü madde 2023 yılı geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapılmasına izin vermiyordu. Bu dönemler için yeniden değerleme yapılmasına ise engel yoktu.

Ancak, söz konusu hükümde geçici vergi dönemlerine yapılan atıf tartışmalara neden oldu. Yılın son çeyreğine ilişkin dördüncü geçici vergi dönemi 2021 yılında kaldırılmıştı.

2023 yılına ilişkin enflasyon düzeltmesinin vergiye bir etkisi bulunmuyordu.

Buna rağmen, yeniden değerleme ilk üç geçici vergi dönemi için, sadece dokuzuncu ay sonuna kadar mı yapılabilecekti? 2023 yılının son çeyreğinde yeniden değerleme yapılamayacak mıydı?

Düzenlemenin amacından, sistematiğinden, bağlam ve bütünlüğünden uzak, katı lafzi yorumu yapılamamasına neden oluyordu. İdare, farklı bir yorum yapmadığından öyle de oldu.

İhtirazi kayıtla beyanname verip konuyu yargıya taşıyanlar bugünlerde vergi mahkemelerinden sevindirici haberler alıyorlar. Şimdiye kadar çıkan kararlar mükelleflerin lehine.

Mahkemeler hazineci yorumu benimsemedi, yeniden değerlemenin 2023 yılının son çeyreğinde de yapılabileceğine karar verdi.

İhtirazi kayıtla beyan etmeyenlere geçmiş olsun.